پیمان صلح

پیمان صلح قراردادی است بین دو یا چند طرف یک مخاصمه، معمولاً بین کشورها یا دولت ها، که به طور رسمی به حالت جنگی میان طرفین پایان می دهد. این مفهوم متفاوت است از ترک مخاصمه ( armistice ) که توافق نامه ای است برای متوقف کردن عمل خصمانه ( hostility ) که در آن قوای نظامی موافقت می کنند که به طور مثال خود را در مقابل طرف مقابل بیشتر مسلح نکنند یا متفاوت است از آتش بس ( ceasefire ) که طرفین توافق می کنند به طور موقت یا دائمی جنگیدن ( fighting ) را متوقف کنند ( مثلاً جهت برگرداندن مجروحین ) . [ ۱]
محتوای عهده نامه های صلح به ماهیت درگیری پیش از آن بستگی دارد. در درگیری های بزرگ ممکن از طرفین متعددی در غالب یک عهدنامه بین المللی محتوای آن را تعیین کنند که می تواند به شکل یک عهدنامه کلی یا عهدنامه های جداگانه بین طرفین درگیر تهیه شود.
دریک عهدنامه صلح موارد مختلفی می تواند گنجانده شود مانند:
• تعیین مرزها جدید.
• روال حل اختلاف در آینده
• نحوه دسترسی و استفاده از منابع مشترک
• تعیین تکلیف وضعیت پناهندگان
• تعیین تکلیف وضعیت اسرای جنگی
• تعیین غرامت و بدهی ها
• ارجاع به عهدنامه های پیشین
• و. . . .
در دوران معاصر عمدتا در صورت ایجاد و وقوع مناقشه بین کشور ها، ابتدا طرفین وارد فرایند آتش بس شده و سپس طی روندی نسبتا طولانی و در مراحل مختلف به مرحله امضاء معاهده صلح که مورد توافق طرفین باشند می رسند. در مورد جنگ های داخلی، خصوصا اگر طرف جدایی طلب شکست خورده باشد، مناقشه ختم به امضاء عهده نامه یا پیمان صلح نمیشود، چرا که معمولا حکومت از به رسمیت شناختن طرف مقابل سرباز می زند. در این موارد معمولا با شکست یکی از طرفین مناقشه خاتمه می یابد. مثلا در مورد جنگ های داخلی امریکا، غائله پس از شکست و تسلیم ارتش جنوب خاتم یافت. در مورد جنگ های داخلی و جدایی طلبانه هم معمولا نقطه پایان و پیمان صلح با اعلام استقلال و پیروزی جناح غیر حاکم خاتمه می یابد.
معمولا معاهده های صلح در منطقه بی طرف یا حداقل در جای که مورد مناقشه طرفین نیست امضاء می گردد.
از جنگ جهانی دوم به بعد، با تاسیس سازمان ملل متحد این سازمان به عنوان مرجع حل و فصل مناقشات بین المللی مورد پذیرش تقریبا همه کشور ها قرار گرفته است و کشور ها سعی کرده اند که از این بستر برای انعقاد تعهدنامه های بین مللی مختلف، جهت محدود کردن جنگ استفاده کنند.