پیمان توردسییاس

پیمان تُرْدْسییاس ( یا تردسییاس ) ( پرتغالی: Tratado de Tordesilhas, اسپانیایی: Tratado de Tordesillas ) که در ۷ ژوئن ۱۴۹۴ در تردسییاس به امضا رسید و در ستوبال، پرتغال رسمیت یافت، سرزمین هایی را که به تازگی خارج از اروپا کشف شده بودند را بین پرتغال و پادشاهی کاستیل ( اسپانیا ) تقسیم کرد. حد فاصل این تقسیم بندی نصف النهار ۳۷۰ لیگ، در باختر جزایر کیپ ورد، خارج از سواحل غربی آفریقا بود. این خط مرزی تقریباً میان جزایر کیپ ورد و جزایری بود که کریستوفر کلمبوس در سفر نخست خود به نام پادشاهی کاستیل و لئون درآورد و در پیمان به آن ها نام سیپانگو و آنتیلیا ( کوبا و هیسپانیولا ) داده شد.
سرزمین های شرقی به پرتغال و سرزمین های غربی به کاستیل می رسیدند. این پیمان در ۲ ژوئیه ۱۴۹۴ به امضای اسپانیا و در ۵ سپتامبر ۱۴۹۴ به امضای پرتغال رسید. سمت دیگر جهان چند دهه بعد توسط پیمان ساراگوسا تقسیم شد. این پیمان که در ۲۲ آوریل ۱۵۲۹ به امضا رسید نصف النهار ۱۸۰ درجه را به خط مرزی موجود در پیمان تردسییاس افزود. نسخهٔ اصلی هر دو پیمان در بایگانی عمومی هند شرقی در اسپانیا و در بایگانی ملی توردوتومبو در پرتغال نگهداری می شود. [ ۲]
این پیمان با وجود عدم توجه شدید به جغرافیای دنیای جدید به نیکی توسط اسپانیا و پرتغال مراعات می شد. همچنین این پیمان همهٔ دیگر قدرت های اروپایی را نادیده می گرفت. این کشورها به ویژه کشورهایی که بعدها پروتستان شدند، عموماً پیمان تردسییاس را نادیده گرفتند.
پیمان تردسییاس به منظور پایان دادن به مشاجراتی بود که در پی بازگشت کریستوفر کلمبوس و افرادش از سفرهایی که برای خاندان کاستیل اسپانیا انجام می داد به امضا رسید. او در راه بازگشت نخست به لیسبون پرتغال رسید. او در آن جا تقاضای ملاقات با شاه ژوا دوم را کرد تا سرزمین های تازه کشف کردهٔ خود را به او معرفی کند.
پس از آن که شاه پرتغال از پشتیبانی مالی کاستیل از سفرهای کلمبوس آگاه شد نامه ای تهدیدآمیز به فرمانروایان کاتولیک فرستاد و در آن به پیمان آلکاچواس اشاره کرد. این پیمان در سال ۱۴۷۹ امضا و در ۱۴۸۱ با اعلامیهٔ پاپی به نام آترنی رگیس تأیید شده بود. طبق این پیمان تمام سرزمین های جنوب جزایر قناری به پرتغال تعلق داشتند و در نتیجه وی به شاه کاستیلی اعلام کرد که تمام کشفیات کلمبوس متعلق به پرتغال هستند. همچنین شاه پرتغالی در نامهٔ خود نوشت که او در حال آماده سازی یک ناوگان دریایی ( به فرماندهی فرانسیسکو د آلمیدا ) است تا به زودی برای تصرف سرزمین های تازه حرکت کند. فرمانروای کاتولیک پس از خواندن نامه به این نتیجه رسید که کاستیل نیروی نظامی کافی برای رویارویی با پرتغال را ندارد. در نتیجه راه دیپلماسی را پیش گرفت. در ۴ مه ۱۴۹۳ پاپ الکساندر ششم ( رودریگو بورگیا ) که در اصل یک آراگونی از والنسیا بود، اعلامیه ای پاپی به نام اینتر کاترا صادر کرد که طبق آن همهٔ سرزمین های غرب و جنوب از خط قطب تا قطب ۱۰۰ لیگ از غرب و جنوب هر جزیره ای از آزور یا جزایر کیپ ورد، متعلق به کاستیل خواهند بود. با این حال سرزمین های تحت فرمان کاتولیک تا کریسمس ۱۴۹۲ دست نخورده باقی خواهند ماند. این اعلامیه هیچ اسمی از پرتغال یا سرزمین های آن نیاورده بود در نتیجه پرتغال نمی توانست سرزمین های تازه کشف شده را حتی اگر در سمت شرقی خط بودند به نام خود درآورد. اعلامیهٔ دیگری با عنوان دودوم سیکویدوم توسط پاپ صادر شد که طبق آن همهٔ خشکی ها و جزایر «که زمانی یا اکنون متعلق به هند بوده اند» به اسپانیا می رسیدند حتی اگر در شرق خط باشند.