[ویکی نور] پژوهشی در باب اسرائیلیات در تفاسیر قرآن. «پژوهشی در باب اسرائیلیات در تفاسیر قرآن» تالیف دکتر محمد تقی دیاری به زبان فارسی جهت بررسی علل ورود اسرائیلیات به حوزه فرهنگ اسلامی، عناصر اصلی آن و میزان اثرپذیری تفاسیر شیعه و سنی از روایات اسرائیلی و اندیشه های وارداتی یهود.
مطالب در شش فصل تدوین و در ابتدا به ضرورت بررسی موضوع و اهداف آن در ادامه به روشها و منابع کتب آسمانی در قرآن، زمینه و انگیزه ها و چهره های پدید آورنده اسرائیلیات و ... سپس به بررسی روایات اهل کتاب و نقد و بررسی اسرائیلیات در تفاسیر قرآن اشاره شده است. روش تحقیق به تناسب موضوع، کتابخانه ای است، بنا به ضرورت ، برخی از موضوعات با تفصیل بیشتری مورد مطالعه قرار گرفته است. از طرح مباحث حاشیه ای پرهیز و به مقایسه عهد قدیم و مخصوصا اسفار پنج گانه تورات با معارف و قصص قرآنی بسنده و از بررسی عهد جدید و تطبیق آنها با موضوعات قرآنی و بیان موارد اشتراک و افتراق آنها صرف نظر شده است. تلاش شده از منابع و مآخذ شیعی و سنی به ویژه تحقیقات در زمینه اسرائیلیات استفاده و موضع آنها را در قبال این موضوع نشان داده شود.
نگارنده با توجه به کینه دیرینه یهود و ورود اندیشه های خرافی در اسلام برخود لازم می بیند تا به اسرائیلیات و پیامدهای ناگوار آن بپردازد. به عقیده ایشان آثار موجود درباره اسرائیلیات بیشتر مورد توجه عالمان اهل سنت بوده و دلیل اهتمام ایشان به خاطر این است که مدخل ورود اسرائیلیات غالبا جوامع حدیثی و تفسیر مربوط به اهل سنت است، در مقدمه پرسشهایی را جهت آشنایی با موضوع، مطرح و به ضرورت بررسی و اهداف آن پرداخته اند و در روش و منابع تاریخ تفسیر معتقد به وجود دو روش اساسی برای تفسیر قرآن 1. تفسیر نقلی 2. تفسیر به رای و اصالت و قدمت تفسیر نقلی شده و منابع تفسیر شیعه را قرآن، احادیث معتبر نبوی، احادیث نقل شده از معصوم و اجتهاد مفسران، و منابع تفسیر اهل سنت را قرآن، سخنان پیامبر (ص)، اجتهاد و استنباط صحابه و اخبار اهل کتاب دانسته و درباره ویژگی تفسیر دوره تابعین به نقل از علامه طباطبایی میفرماید «در این دوره روایاتی به تفاسیر اضافه شد که در میان آنها روایاتی از یهود یا دیگران وجود دارد که به پنهانی وارد تفسیر شده اند به ویژه داستانها و معارفی که به موضوع آفرینش باز میگردد» و سپس به برخی ضعفهای تفسیر نقلی میپردازد. مولف پس از اشاره به اینکه آیینهای آسمانی دارای مشترکات در جوهره هستند دین اسلام را به دلیل خاتمیت رسالت پیامبر (ص) کامل ترین دین دانسته و به تورات و انجیل از نگاه قرآن می پردازد. به عقیده ایشان قرآن کریم گرچه نسبت به اصل تورات و انجیل به دیده احترام و قبول مینگرد، در عین حال آنچه در دسترس پیروان دین دو آیین است را، دست نوشته مردم و تحریفی از سوی دانشمندان اهل کتاب معرفی میکند و در ادامه به پنج ویژگی یهود در قرآن اشاره میکند.
مولف بر این باور است که برخی از مستشرقان مانند «کاردوو» برای رسیدن به مقصود خود تلاش نموده اند تا اثبات کنند که پیامبر (ص) و برخی مسلمانان صدر اسلام با انجیل و تورات آشنا بوده اند. «کلر تسدال» در کتاب مصادر الاسلام سعی نموده تا نشان دهد معارف قرآن اقتباس از یهود و نصارا و صائبین است. در ادامه، نگارنده به نقد و آرای اینها و یادآوری پاره ای از نکات در روشن شدن توهم نادرست مدعیان میپردازد.
مولف اسرائیلیات را به داستان یا حادثه ای که از منابع اسرائیلی روایت شده اطلاق کرده و اسرائیلی را منسوب به اسرائیل نام دوم یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم علیهم السلام میداند ولی معنای آن را گسترش داده و میگوید: شامل هر آنچه که رنگ یهودی و مسیحی دارد می شود، بدین ترتیب اسرائیلیات از باب تعلیب بر فرهنگ یهودی اطلاق میشود.
زمینه انتشار اسرائیلیات بین مسلمین
مطالب در شش فصل تدوین و در ابتدا به ضرورت بررسی موضوع و اهداف آن در ادامه به روشها و منابع کتب آسمانی در قرآن، زمینه و انگیزه ها و چهره های پدید آورنده اسرائیلیات و ... سپس به بررسی روایات اهل کتاب و نقد و بررسی اسرائیلیات در تفاسیر قرآن اشاره شده است. روش تحقیق به تناسب موضوع، کتابخانه ای است، بنا به ضرورت ، برخی از موضوعات با تفصیل بیشتری مورد مطالعه قرار گرفته است. از طرح مباحث حاشیه ای پرهیز و به مقایسه عهد قدیم و مخصوصا اسفار پنج گانه تورات با معارف و قصص قرآنی بسنده و از بررسی عهد جدید و تطبیق آنها با موضوعات قرآنی و بیان موارد اشتراک و افتراق آنها صرف نظر شده است. تلاش شده از منابع و مآخذ شیعی و سنی به ویژه تحقیقات در زمینه اسرائیلیات استفاده و موضع آنها را در قبال این موضوع نشان داده شود.
نگارنده با توجه به کینه دیرینه یهود و ورود اندیشه های خرافی در اسلام برخود لازم می بیند تا به اسرائیلیات و پیامدهای ناگوار آن بپردازد. به عقیده ایشان آثار موجود درباره اسرائیلیات بیشتر مورد توجه عالمان اهل سنت بوده و دلیل اهتمام ایشان به خاطر این است که مدخل ورود اسرائیلیات غالبا جوامع حدیثی و تفسیر مربوط به اهل سنت است، در مقدمه پرسشهایی را جهت آشنایی با موضوع، مطرح و به ضرورت بررسی و اهداف آن پرداخته اند و در روش و منابع تاریخ تفسیر معتقد به وجود دو روش اساسی برای تفسیر قرآن 1. تفسیر نقلی 2. تفسیر به رای و اصالت و قدمت تفسیر نقلی شده و منابع تفسیر شیعه را قرآن، احادیث معتبر نبوی، احادیث نقل شده از معصوم و اجتهاد مفسران، و منابع تفسیر اهل سنت را قرآن، سخنان پیامبر (ص)، اجتهاد و استنباط صحابه و اخبار اهل کتاب دانسته و درباره ویژگی تفسیر دوره تابعین به نقل از علامه طباطبایی میفرماید «در این دوره روایاتی به تفاسیر اضافه شد که در میان آنها روایاتی از یهود یا دیگران وجود دارد که به پنهانی وارد تفسیر شده اند به ویژه داستانها و معارفی که به موضوع آفرینش باز میگردد» و سپس به برخی ضعفهای تفسیر نقلی میپردازد. مولف پس از اشاره به اینکه آیینهای آسمانی دارای مشترکات در جوهره هستند دین اسلام را به دلیل خاتمیت رسالت پیامبر (ص) کامل ترین دین دانسته و به تورات و انجیل از نگاه قرآن می پردازد. به عقیده ایشان قرآن کریم گرچه نسبت به اصل تورات و انجیل به دیده احترام و قبول مینگرد، در عین حال آنچه در دسترس پیروان دین دو آیین است را، دست نوشته مردم و تحریفی از سوی دانشمندان اهل کتاب معرفی میکند و در ادامه به پنج ویژگی یهود در قرآن اشاره میکند.
مولف بر این باور است که برخی از مستشرقان مانند «کاردوو» برای رسیدن به مقصود خود تلاش نموده اند تا اثبات کنند که پیامبر (ص) و برخی مسلمانان صدر اسلام با انجیل و تورات آشنا بوده اند. «کلر تسدال» در کتاب مصادر الاسلام سعی نموده تا نشان دهد معارف قرآن اقتباس از یهود و نصارا و صائبین است. در ادامه، نگارنده به نقد و آرای اینها و یادآوری پاره ای از نکات در روشن شدن توهم نادرست مدعیان میپردازد.
مولف اسرائیلیات را به داستان یا حادثه ای که از منابع اسرائیلی روایت شده اطلاق کرده و اسرائیلی را منسوب به اسرائیل نام دوم یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم علیهم السلام میداند ولی معنای آن را گسترش داده و میگوید: شامل هر آنچه که رنگ یهودی و مسیحی دارد می شود، بدین ترتیب اسرائیلیات از باب تعلیب بر فرهنگ یهودی اطلاق میشود.
زمینه انتشار اسرائیلیات بین مسلمین