پوشاک کردی

پوشاک مردان و زنان کرد شامل تن پوش، سرپوش و پای افزار است. ساخت و کاربرد هریک از این اجزاء، بسته به فصل، نوع کار و معیشت و مراسم و جشن ها با یکدیگر تفاوت دارد. هرچند پوشاک نواحی مختلف کردستان مانند اورامان، کرمانشاه، مکریان، بابان، گروس، مایان، سنندج، ایلام و…[ ۱] [ ۲] [ ۳] [ ۴] متفاوت است، اما از نظر پوشش کامل بدن، همه با هم یکسان هستند. پیش از ورود پارچه، کفش های خارجی و سایر محصولات داخلی به کردستان، بیشتر پارچه ها و نیز پای افزار مورد نیاز توسط بافندگان و دوزندگان محلی بافته و ساخته می شد. از نظر بافت پارچه، منطقه سقز و از نظر ساخت پای افزار «گیوه» یا «کلاش» و «کالی» اورامانات و آبادی های پیرامون کوهستان شاهو مانند هجیج، نودشه و آبادی های نوسود شهرستان پاوه چون میریه، خانه دره، مژگان، مزوی و وزلی از عمده ترین نواحی بافت و صدور پارچه و پای افزار در استان به شمار می رفتند. جولایی و بافت پارچه و انواع منسوجات مانند بوزو، برمال، جاجم، بره، پوشمین، موج، جوراب، دستکش، زنگال و کلاء به عنوان حرفه یا کار جنبی بخشی از آبادی نشینان مناطق مختلف کردستان محسوب می شد. در چهار قسمت کردستان که شامل کردستان ایران، عراق، ترکیه و سوریه می باشد شاهد پوشش های گوناگونی از لباس کردی می باشیم به گونه ای که با کمی تغییر نسبت به یکدیگر شکل و ریخت زیبای خود را دارا می باشد که شکل و ریخت و قیافه آن برگرفته از نیاکانشان و با توجه به شرایط اب و هوایی و اقلیمی سازگار و درست شده است که آن را در جایگاه مهمی قرار داده است. [ ۵]
لباس مردان کرد که به طور کلی «چوخه رانک» و «کوا پانتول» نامیده می شود عبارت است از:
چوخه: نیم تنه ای پنبه ای یا پشمی است که در ناحیه سقز، بانه، هورامان و مریوان به آن «که وا» می گویند و در سنندج و کرمانشاه و نیز در میان کردها آن را «چوخه» می نامند.
پانتول: شلواری گشاد با دم پای تنگ است که «رانک» نیز نامیده می شود. کُردهای جنوب استان آذربایجان غربی، آن را «پاتول» تلفظ می کنند.
ملکی: نیم تنه ای بدون یقه است که از پایین نیم تنه تا بالا به وسیله دکمه بسته می شود.
لفکه سورانی: پیراهنی با آستین فراخ و بلند و زبانه ای مثلث شکل در انتهای آستین است که آن در حال عادی دور مچ یا بازو می پیچند.
شال یا بی بین: پارچه ای آجری رنگ نواری و گران قیمت که از آن کوا و پانتول می سازند