پلی اورتان ( به انگلیسی: Polyurethane ) به دسته ای از مواد شیمیایی گفته می شود که از واکنش پلی ال ها و ایزوسیانات ها به عنوان مواد اصلی تشکیل دهنده ساخته می شوند.
پلی اورتان ها را اولین بار اوتو بایر در سال ۱۹۳۷ در آلمان کشف کرد و بعد از آن این مواد با داشتن خواص ویژه پیشرفت بسیار زیادی را در انواع صنایع جهان داشتند. اولین پلی اورتان، از واکنش دی ایزوسیانات تولید شدند. آلیتان ها ترکیباتی هستند که در ساختار آن ها پیوند اورتانی وجود دارد. پلی اورتان ( PU ) نام عمومی پلیمرهایی است که دارای پیوند اورتان می باشند. پیوند اورتانی از طریق واکنش افزایشی بین یک گروه ایزوسیانات و یک ترکیب دارای هیدروژن فعال مثل گروه هیدروکسیل تشکیل شده است. گروه های ایزوسیانات به شدت واکنش پذیر بوده و به همین علت پیشرفت واکنش آن ها نیاز به افزایش دما ندارد. ( واکنش در دمای محیط صورت می گیرد ) مهم ترین ویژگی این گروه از پلیمرها این است که پس از واکنش ساختاری پایدار به وجود می آید. پلی اورتان در اشکال مختلف مانند: فراورده های فوم، فیلم، الاستومرها، پودرها، مایعات و امولسیون ها قابل تولید هستند. ترکیباتی که دارای گروه ایزوسیانات هستند عبارتند از:
• ۲و۴ یا ۲و۶ تولوئن دی ایزوسیانات
• ۴و۴ یا ۲و۴ دی فنیل متان دی ایزوسیانات
• ۱و۶ هگزا متیلن دی ایزوسیانات
علاوه بر موارد ذکر شده، ترکیبات ایزوسیاناتی دیگری نیز وجود دارند. ترکیباتی که دارای دو گروه هیدروکسیل ( OH ) یا بیشتر باشند را پلی اُل می نامند و به طور معمول از گونه های زیر استفاده می شود:
• پلی اتر پلی ال
• پلی استر پلی ال
• پلی کربنات پلی ال
• پلی کاپرولاکتون پلی ال
به علاوه، به جای گروه های هیدروکسیل، ترکیباتی مثل اسیدهای کربوکسیلیک و آمین ها که دارای هیدروژن فعال هستند نیز می توانند در ترکیب با ایزوسیانات ها مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل، زمانی که صحبت از پلی اورتان ها می شود، می توان گفت که گونه های بیشماری از آن ها وجود دارد. با توجه به آنچه گفته شد می توان نتیجه گرفت، پلی اورتان ها در موارد گوناگونی مانند: فوم های نرم، فوم های سخت، الاستومرها، چسب ها، روکش ها و پایه های رنگی بکارگرفته می شوند.
پلی اورتان ها به شکل های مختلف از جمله فوم های نرم، فوم های سخت؛ الاستومرها، ترموپلاستیک الاستومرها، رزین، رنگ، پوشش و… در دنیا کاربرد دارند. یکی از کاربردهای پلی اورتان ها، استفاده به عنوان پوشش لوله های مدفون در خاک با هدف حفاظت در برابر خوردگی می باشد. پلی اورتان مورد استفاده در این روش، از نوع ۱۰۰٪ جامد و با مواد اولیه دو جزئی است ولی نبایستی چسبندگی زیادی به سطح لوله از این پوشش توقع داشت. پلی اورتان ها در شرایط کاربری خاص مانند دمای بالای خط لوله یا تعمیرات پوشش اصلی کاربرد دارند و کمتر به عنوان پوشش اصلی خطوط انتقال استفاده می شوند. استفاده از پوشش های پلی اورتان جهت پوشش داخلی خطوط انتقال کاربرد بسیار محدودی داشته و به علت آزاد کردن ترکیبات سمی ایزوسیانات جهت پوشش داخلی توصیه نمی گردد. کاربرد ترکیبات پلی اورتان نیز به طور پیوسته رو به توسعه است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفپلی اورتان ها را اولین بار اوتو بایر در سال ۱۹۳۷ در آلمان کشف کرد و بعد از آن این مواد با داشتن خواص ویژه پیشرفت بسیار زیادی را در انواع صنایع جهان داشتند. اولین پلی اورتان، از واکنش دی ایزوسیانات تولید شدند. آلیتان ها ترکیباتی هستند که در ساختار آن ها پیوند اورتانی وجود دارد. پلی اورتان ( PU ) نام عمومی پلیمرهایی است که دارای پیوند اورتان می باشند. پیوند اورتانی از طریق واکنش افزایشی بین یک گروه ایزوسیانات و یک ترکیب دارای هیدروژن فعال مثل گروه هیدروکسیل تشکیل شده است. گروه های ایزوسیانات به شدت واکنش پذیر بوده و به همین علت پیشرفت واکنش آن ها نیاز به افزایش دما ندارد. ( واکنش در دمای محیط صورت می گیرد ) مهم ترین ویژگی این گروه از پلیمرها این است که پس از واکنش ساختاری پایدار به وجود می آید. پلی اورتان در اشکال مختلف مانند: فراورده های فوم، فیلم، الاستومرها، پودرها، مایعات و امولسیون ها قابل تولید هستند. ترکیباتی که دارای گروه ایزوسیانات هستند عبارتند از:
• ۲و۴ یا ۲و۶ تولوئن دی ایزوسیانات
• ۴و۴ یا ۲و۴ دی فنیل متان دی ایزوسیانات
• ۱و۶ هگزا متیلن دی ایزوسیانات
علاوه بر موارد ذکر شده، ترکیبات ایزوسیاناتی دیگری نیز وجود دارند. ترکیباتی که دارای دو گروه هیدروکسیل ( OH ) یا بیشتر باشند را پلی اُل می نامند و به طور معمول از گونه های زیر استفاده می شود:
• پلی اتر پلی ال
• پلی استر پلی ال
• پلی کربنات پلی ال
• پلی کاپرولاکتون پلی ال
به علاوه، به جای گروه های هیدروکسیل، ترکیباتی مثل اسیدهای کربوکسیلیک و آمین ها که دارای هیدروژن فعال هستند نیز می توانند در ترکیب با ایزوسیانات ها مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل، زمانی که صحبت از پلی اورتان ها می شود، می توان گفت که گونه های بیشماری از آن ها وجود دارد. با توجه به آنچه گفته شد می توان نتیجه گرفت، پلی اورتان ها در موارد گوناگونی مانند: فوم های نرم، فوم های سخت، الاستومرها، چسب ها، روکش ها و پایه های رنگی بکارگرفته می شوند.
پلی اورتان ها به شکل های مختلف از جمله فوم های نرم، فوم های سخت؛ الاستومرها، ترموپلاستیک الاستومرها، رزین، رنگ، پوشش و… در دنیا کاربرد دارند. یکی از کاربردهای پلی اورتان ها، استفاده به عنوان پوشش لوله های مدفون در خاک با هدف حفاظت در برابر خوردگی می باشد. پلی اورتان مورد استفاده در این روش، از نوع ۱۰۰٪ جامد و با مواد اولیه دو جزئی است ولی نبایستی چسبندگی زیادی به سطح لوله از این پوشش توقع داشت. پلی اورتان ها در شرایط کاربری خاص مانند دمای بالای خط لوله یا تعمیرات پوشش اصلی کاربرد دارند و کمتر به عنوان پوشش اصلی خطوط انتقال استفاده می شوند. استفاده از پوشش های پلی اورتان جهت پوشش داخلی خطوط انتقال کاربرد بسیار محدودی داشته و به علت آزاد کردن ترکیبات سمی ایزوسیانات جهت پوشش داخلی توصیه نمی گردد. کاربرد ترکیبات پلی اورتان نیز به طور پیوسته رو به توسعه است.
wiki: پلی اورتان