پلاکت

Guyĉeye Zard ( به انگلیسی: Platelets ) ترومبوسیت ها یا گِرده ها[ ۱] اجسامی با شکل نامشخص به قطر ۴–۲ میکرون هستند که از قطعه قطعه شدن سیتوپلاسم سلول های بزرگی به نام مگاکاریوسیت در مغز استخوان حاصل می شود. پلاکت ها هسته ندارند. با وجود این در مهره داران پست سلول های هسته داری به نام ترومبوسیت معادل پلاکت است. پلاکت سیتوپلاسم وسیع و گرانول های گرد متعدد دارند. پلاکت ها را ترومبوسیت نیز می نامند. تعداد پلاکت ها ۴۰۰–۱۵۰ هزار در هر میکرولیتر خون بوده و عمر آن ها ۱۱–۸ روز است. هر پلاکت توسط غشایی غنی از گلیکوپروتئین محصور شده و بررسی ها بیان گر وجود آنتی ژنهای گروه خونی ABO در غشای پلاکت هاست.
کار اصلی Guyĉeye Zard جلوگیری از خون ریزی است؛ که این عمل با چسبیدن پلاکتها به همدیگر و محل آسیب دیده رگ و ترشح مواد دخیل در انعقاد انجام می گیرد. تحریک پلاکتها در محل آسیب عروقی باعث ترشح ADP می گردد که ADP چسبیده به سطح پلاکت موجب چسبیدن پلاکتها بهم و تشکیل توده پلاکتی را می کند که به صورت درزگیر عمل کرده و از ادامه خون ریزی جلوگیری می کند. هم زمان با ترشح ADP، سروتونین و ترومبوپلاستین پلاکتی نیز ترشح می گردد؛ که اولی باعث انقباض رگها و دومی باعث تبدیل پروترومبین به ترومبین می شود. ترومبین، فیبرینوژن محلول پلاسما را به فیبرین غیر محلول تبدیل می نماید که سلولهای خونی در لا به لای توری ظریف حاصل از فیبرین گرفتار شده و لخته تشکیل می گردد.
پلاکت ها در رشد و تکامل، ایجاد یا از بین بردن سلول های سرطانی و فاکتور رشدی مشتق از پلاکت ( PDGF ) نیز مشارکت دارند.
تعداد پلاکت طبیعی در خون بین ۱۵۰، ۰۰۰ تا ۴۵۰، ۰۰۰ در هر میکرومیلی لیتر است. پلاکت بالای ۵۰۰، ۰۰۰ را بیماری ترومبوسیتوز و پلاکت های کمتر از ۱۰۰، ۰۰۰ را بیماری ترومبوسیتوپنی می نامند. [ ۲]
• بزرگ شدن طحال
• خون ریزی شدید و مصرف پلاکت خون[ ۳]
• لوسمی یا سرطان خون
• ترومبوسیتوپنی
• انواع وراثتی کمبود پلاکت
• انعقاد منتشر خون در داخل رگ ها
• شیمی درمانی بعد از سرطان
• عفونت و نارسایی مغز استخوان
• مشکلات کبدی

پلاکِت (platelet)
ساختار گرد کوچکی در خون. به لخته شدن خون کمک می کند. پلاکت ها یاخته های حقیقی نیستند، بلکه قطعات یاخته ای دارای غشای فاقد هستهاند که به صورت جوانه از یاخته های بزرگ مغز استخوان جدا شده اند. پلاکت ها با آزادکردن فاکتورهای انعقاد خون در محل بریدگی نقشی حیاتی در انعقاد خون دارند. بیش از دوازده فاکتور انعقاد خون کشف شده است. این فاکتورها واکنش هایی ایجاد می کنند که نهایتاً منجر به تشکیل فیبرینوژن می شود. فیبرینوژن مادۀ انعقادی غیر فعالی در پلاسما است و به فیبرین تبدیل می شود. فیبرین به صورت رشته درمی آید و منجر به تشکیل لختۀ خون می شود.