[ویکی فقه] پروتستانیسم (Protestanism) به معنای گرایش و اعتقاد به مذهب پروتستان (Pritestan) است. مذهب پروتستان، نام یکی از سه فرقه اصلی مسیحی است.
تاریخچه مذهب پروتستان، به قرن شانزدهم میلادی باز می گردد و از عمر آن، حدود پانصد سال می گذرد و از آن جهت که این مذهب در اعتراض به برخی عقاید کلیسای کاتولیک شکل گرفت، نام پروتستان به خود گرفت. پروتست (Protest) به معنای اعتراض و پروتستان (Protestan) به معنای معترض است. پروتستان، پیش از آن که نام مذهبی از مذاهب مسیحی باشد و در کنار سایر مذاهب بنشیند، عنوانی برای حرکتی اجتماعی _ مذهبی در جهت رفع پارهای بدعت ها در آیین مسیحیت و انجام اصلاحاتی در این آیین، با هدف بازگشت به تعلیمات واقعی کتاب مقدس و آیین مسیحیت بود. عنوان پروتستان، هنگامی نام فرقه ای از فرقه های مسیحیت شد که کلیسای جامعه انگلیکان در آمریکا، نام پروتستان را بر کلیسای اسقفی خود نهاد. این حادثه در سال۱۷۸۳م. رخ داد. جامعه انگلیکان، انشعابی از کلیسای کاتولیک بود.
عقاید
اهمیت این نکات وقتی به خوبی روشن می شود که از نظرات کلیسای کاتولیک در موضوع های فوق، آگاه شویم و مقایسه ای هر چند اجمالی و اندک، بین کلیسای کاتولیک و پروتستان انجام دهیم. ۱. یکی از عقاید اساسی کلیسای کاتولیک، عصمت پاپ و دوری او از گناه است. کاتولیک ها معتقدند که عیسی مسیح، پطرس را بر تمام کلیساهای مسیحیت، رهبر قرار داده و کلید ملکوت آسمان را به وی سپرده است. پطرس نیز پاپ را جانشین و وصی خود و صاحب اختیار کلیسای جامع، تا ابد، قرار داده است. از این رو، علاوه بر کتاب مقدس، آرا و فتاوای پاپ، مقدس بوده و او دارای مرجعیت دینی است. در مقابل، کلیسای پروتستان، به عصمت پاپ معتقد نیست و تنها مرجع افکار و رفتار دینی را کتاب مقدس می داند و به آرای پاپ و شورای کلیسا، به دیده تقدیس نمی نگرد. از نگاه پروتستان ها، در فهم کتاب مقدس، نیازی به تفسیر و تاویل ارباب کلیسا نیست و هر مسیحی می تواند پیام آن را با وجدان شخصی خود دریابد. ۲. در مورد شرایط حصول سعادت ابدی، کلیسای کاتولیک معتقد است که سعادتمندی در گرو دو عامل ایمان یا فیض خداوند و انجام اعمال نیک است. اعمال نیک، اعمالی هستند که با احکام خداوند و قوانین کلیسا، مطابق باشند. احکام خداوند، همان احکام دهگانه عهد عتیق و اخلاق کامل مسیحیت میباشند. در مقابل، کلیسای پروتستان معتقد است که سعادتمندی و نجات، تنها در گرو ایمان و فیض خداوندی است. ۳. در کلیسای کاتولیک، کشیش، واسطه آمرزش گناهان بین گناهکار و خداوند است و فرد گناهکار با اعتراف به گناه خود نزد کشیش و طلب آمرزش از او، آمرزیده می شود. در نقطه مقابل، کلیسای پروتستان معتقد به هیچ گونه واسطه ای بین خدا و خلق نیست و آمرزنده را تنها خداوند می داند. ۴. کاتولیک ها معتقد به وجود عالم برزخ و مؤثر بودن دعا برای مردگان و دریافت نور الهی برای آنان هستند. آنان در تایید مدعای خود، به جملاتی از کتاب دوم مکابیان استناد می کنند و از آن جهت که این کتاب نزد پروتستان ها فاقد ارزش و اعتبار است، آنان اعتقادی به وجود برزخ و تاثیر دعا برای مردگان ندارند. ۵. در کلیسای کاتولیک، کشیشان و روحانیان، مطلقاً مجاز به ازدواج نیستند؛ اما در کلیسای پروتستان، کشیشان می توانند ازدواج کنند. ۶. کلیسای کاتولیک، به آیین های مقدس هفتگانه معتقد است. این آیین ها عبارتند از: غسل تعمید، تایید، توبه، عشای ربانی، دست گذاری، ازدواج و تدهین بیماران. از این اعمال، تنها غسل تعمید و عشای ربانی است که در نزد پروتستان ها از آیین های مقدس به شمار می روند. در مراسم عشای ربانی، کاتولیک ها معتقدند که نان و شراب، واقعاً به خون و گوشت مسیح تبدیل می شوند؛ اما پروتستان ها تغییر و استحاله نان و شراب به بدن مسیح را انکار می کنند. ۷. در عین عقلگرایی بیشتر کلیسای پروتستان نسبت به کلیسای کاتولیک، پروتستان ها نیز همانند کاتولیک ها، به تثلیث معتقدند و این اعتقاد را می توان یکی از عقاید مشترک بین آن دو دانست. به طور خلاصه، عمده ترین ویژگی های مذهب پروتستان عبارتند از: آزادی فردی در امور دینی و دنیوی، تساهل دینی، انحصار مرجعیت دینی در کتاب مقدس و عدم اعتقاد به مرجعیت پاپ و شورا و قوانین کلیسا، مسئولیت مستقیم انسان در مقابل خداوند، ممدوح دانستن ثروت و عبادت دانستن کار.
فرقه های پروتستانیسم
مذهب پروتستان نیز به نوبه خود، بر اساس افکار و عقاید رهبران خود، مانند لوتر و کالوین و به مرور زمان، دچار انشعاب هایی گردید. این انشعاب ها عبارتند از: ۱. کلیسای لوتری یا انجیلی. ۲. کلیسای کالونی یا اصلاح شده. ۳. کلیسای انگلیکن ها که ابتدا انشعابی از کلیسای کاتولیک بود و سپس انشعابی از پروتستان گردید. ۴. کلیسای آناباتیسم. بد نیست بدانیم که در مسیحت، عنوان هر فرقه و مذهب، با عنوان کلیسای آن مشخص می شود؛ به عنوان مثال، فرقه لوتری، با عنوان کلیسای لوتری شناخته می شود. امروزه از بین فرقه های چهارگانه فوق، دو فرقه لوتری و کالونی، دارای پیروان بیشتری هستند و عمده ترین فرقه های پروتستان محسوب می شوند. فرقه لوتری در آلمان، نروژ، سوئد، دانمارک و فنلاند و فرقه کالونی در انگلستان، فرانسه، سوئیس و مجارستان، از پیروان بیشتری برخوردارند.
تاریخچه مذهب پروتستان، به قرن شانزدهم میلادی باز می گردد و از عمر آن، حدود پانصد سال می گذرد و از آن جهت که این مذهب در اعتراض به برخی عقاید کلیسای کاتولیک شکل گرفت، نام پروتستان به خود گرفت. پروتست (Protest) به معنای اعتراض و پروتستان (Protestan) به معنای معترض است. پروتستان، پیش از آن که نام مذهبی از مذاهب مسیحی باشد و در کنار سایر مذاهب بنشیند، عنوانی برای حرکتی اجتماعی _ مذهبی در جهت رفع پارهای بدعت ها در آیین مسیحیت و انجام اصلاحاتی در این آیین، با هدف بازگشت به تعلیمات واقعی کتاب مقدس و آیین مسیحیت بود. عنوان پروتستان، هنگامی نام فرقه ای از فرقه های مسیحیت شد که کلیسای جامعه انگلیکان در آمریکا، نام پروتستان را بر کلیسای اسقفی خود نهاد. این حادثه در سال۱۷۸۳م. رخ داد. جامعه انگلیکان، انشعابی از کلیسای کاتولیک بود.
عقاید
اهمیت این نکات وقتی به خوبی روشن می شود که از نظرات کلیسای کاتولیک در موضوع های فوق، آگاه شویم و مقایسه ای هر چند اجمالی و اندک، بین کلیسای کاتولیک و پروتستان انجام دهیم. ۱. یکی از عقاید اساسی کلیسای کاتولیک، عصمت پاپ و دوری او از گناه است. کاتولیک ها معتقدند که عیسی مسیح، پطرس را بر تمام کلیساهای مسیحیت، رهبر قرار داده و کلید ملکوت آسمان را به وی سپرده است. پطرس نیز پاپ را جانشین و وصی خود و صاحب اختیار کلیسای جامع، تا ابد، قرار داده است. از این رو، علاوه بر کتاب مقدس، آرا و فتاوای پاپ، مقدس بوده و او دارای مرجعیت دینی است. در مقابل، کلیسای پروتستان، به عصمت پاپ معتقد نیست و تنها مرجع افکار و رفتار دینی را کتاب مقدس می داند و به آرای پاپ و شورای کلیسا، به دیده تقدیس نمی نگرد. از نگاه پروتستان ها، در فهم کتاب مقدس، نیازی به تفسیر و تاویل ارباب کلیسا نیست و هر مسیحی می تواند پیام آن را با وجدان شخصی خود دریابد. ۲. در مورد شرایط حصول سعادت ابدی، کلیسای کاتولیک معتقد است که سعادتمندی در گرو دو عامل ایمان یا فیض خداوند و انجام اعمال نیک است. اعمال نیک، اعمالی هستند که با احکام خداوند و قوانین کلیسا، مطابق باشند. احکام خداوند، همان احکام دهگانه عهد عتیق و اخلاق کامل مسیحیت میباشند. در مقابل، کلیسای پروتستان معتقد است که سعادتمندی و نجات، تنها در گرو ایمان و فیض خداوندی است. ۳. در کلیسای کاتولیک، کشیش، واسطه آمرزش گناهان بین گناهکار و خداوند است و فرد گناهکار با اعتراف به گناه خود نزد کشیش و طلب آمرزش از او، آمرزیده می شود. در نقطه مقابل، کلیسای پروتستان معتقد به هیچ گونه واسطه ای بین خدا و خلق نیست و آمرزنده را تنها خداوند می داند. ۴. کاتولیک ها معتقد به وجود عالم برزخ و مؤثر بودن دعا برای مردگان و دریافت نور الهی برای آنان هستند. آنان در تایید مدعای خود، به جملاتی از کتاب دوم مکابیان استناد می کنند و از آن جهت که این کتاب نزد پروتستان ها فاقد ارزش و اعتبار است، آنان اعتقادی به وجود برزخ و تاثیر دعا برای مردگان ندارند. ۵. در کلیسای کاتولیک، کشیشان و روحانیان، مطلقاً مجاز به ازدواج نیستند؛ اما در کلیسای پروتستان، کشیشان می توانند ازدواج کنند. ۶. کلیسای کاتولیک، به آیین های مقدس هفتگانه معتقد است. این آیین ها عبارتند از: غسل تعمید، تایید، توبه، عشای ربانی، دست گذاری، ازدواج و تدهین بیماران. از این اعمال، تنها غسل تعمید و عشای ربانی است که در نزد پروتستان ها از آیین های مقدس به شمار می روند. در مراسم عشای ربانی، کاتولیک ها معتقدند که نان و شراب، واقعاً به خون و گوشت مسیح تبدیل می شوند؛ اما پروتستان ها تغییر و استحاله نان و شراب به بدن مسیح را انکار می کنند. ۷. در عین عقلگرایی بیشتر کلیسای پروتستان نسبت به کلیسای کاتولیک، پروتستان ها نیز همانند کاتولیک ها، به تثلیث معتقدند و این اعتقاد را می توان یکی از عقاید مشترک بین آن دو دانست. به طور خلاصه، عمده ترین ویژگی های مذهب پروتستان عبارتند از: آزادی فردی در امور دینی و دنیوی، تساهل دینی، انحصار مرجعیت دینی در کتاب مقدس و عدم اعتقاد به مرجعیت پاپ و شورا و قوانین کلیسا، مسئولیت مستقیم انسان در مقابل خداوند، ممدوح دانستن ثروت و عبادت دانستن کار.
فرقه های پروتستانیسم
مذهب پروتستان نیز به نوبه خود، بر اساس افکار و عقاید رهبران خود، مانند لوتر و کالوین و به مرور زمان، دچار انشعاب هایی گردید. این انشعاب ها عبارتند از: ۱. کلیسای لوتری یا انجیلی. ۲. کلیسای کالونی یا اصلاح شده. ۳. کلیسای انگلیکن ها که ابتدا انشعابی از کلیسای کاتولیک بود و سپس انشعابی از پروتستان گردید. ۴. کلیسای آناباتیسم. بد نیست بدانیم که در مسیحت، عنوان هر فرقه و مذهب، با عنوان کلیسای آن مشخص می شود؛ به عنوان مثال، فرقه لوتری، با عنوان کلیسای لوتری شناخته می شود. امروزه از بین فرقه های چهارگانه فوق، دو فرقه لوتری و کالونی، دارای پیروان بیشتری هستند و عمده ترین فرقه های پروتستان محسوب می شوند. فرقه لوتری در آلمان، نروژ، سوئد، دانمارک و فنلاند و فرقه کالونی در انگلستان، فرانسه، سوئیس و مجارستان، از پیروان بیشتری برخوردارند.
wikifeqh: مذهب_پروتستان