پروتئین هومئوباکس نانوگ

پروتئین هومئوباکس نانوگ ( انگلیسی: Homeobox protein NANOG ) یک فاکتور رونویسی است که از طریق مهار فاکتورهای تعیین سرنوشت سلول، به سلول بنیادی جنینی کمک می کند تا توان سلولی خود را حفظ کنند. [ ۴] این پروتئین با بروز چند نوع سرطان در ارتباط است.
نانوگ از واژه ایرلندی «Tír na nÓg» به معنای «سرزمین جوانان» یا «سرزمین جوانی» در اساطیر ایرلندی و اسطوره شناسی سلتی گرفته شده است. [ ۵] [ ۶]
این پروتئین که در انسان توسط ژن «NANOG1» کُدگذاری می شود، دارای ۳۰۵ اسید آمینه و ۳ دومِـین کاربردی است. ژن «NANOG1» در انسان بر روی بازوی کوتاه کروموزوم ۱۲ واقع شده و آران ای پیام رسان آن ۹۱۵ جفت باز چارچوب خوانش باز ( ORF ) با ۴ اگزون و ۳ اینترون دارد. [ ۷] انتهای آمینی این پروتئین سرشار از سرین، ترئونین و پرولین است و انتهای کربوکسیل آن نیز به میزان فراوانی تریپتوفان دارد. پژوهش گران ثابت کرده اند که ژن «NANOG1» برای بازسازی و توان سلولی ضروری است و به میزان فراوانی در برخی سرطان ها بیان می شود. پروتئین نانوگ در آغاز گاسترولاسیون در بخش پشتی اپی بلاست بیان می شود. [ ۸]
پروتئین نانوگ به میزان زیادی در سلول های پایه ای سرطانی بیان شده و به نظر می رسد که توانایی ایجاد سرطان داشته باشند. هر چه میزان تولید این پروتئین در سلول های سرطانی بیشتر باشد، پیش آگهی بیماران مبتلا به سرطان بدتر است. [ ۹] [ ۱۰] [ ۱۱] [ ۱۲] پژوهش ها نشان می دهد که ژن NANOG p8 تأثیر مهمی در روند سرطان دارد[ ۱۳] و غیرفعال کردن آن، ممکن است میزان بدخیمی سرطان را کم کند. [ ۱۴] پژوهشگران در حال ارزیابی این ژن جهت استفاده به عنوان نشانگر زیستی در تشخیص یا تعیین پیش آگهی سرطان ها هستند. [ ۱۵]
اخیراً پژوهشگران دانشگاه ایالتی نیویورک در بافلو در ایالات متحده آمریکا نشان دادند که این پروتئین می تواند روند پیری را در ماهیچه های بدن معکوس کند. [ ۱۶] در واقع بیان ژن «NANOG1» در سلول بنیادی بزرگسالان، می توان توانایی تزاید و تمایز سلول ها را که در اثر پیری سلول از بین رفته، باز گرداند. [ ۱۷] [ ۱۸] [ ۱۹] [ ۲۰] [ ۲۱]