پروتئاز اچ ای وی

پروتئاز اچ آی وی. ویروس HIV برای عفونت سلول ها به دو نوع پروتئین به نام های پروتئین های ساختاری که فراورده ژن Gag هستند و پروتئین های کاتالیتیکی که فراورده ژنPol هستند، نیاز دارد. ژنوم ویروسی به چرایی غنی بودن از دید ژنی، برای بهبود همانندسازی نیاز به تکامل بخشیدن به سیستم های رونویسی و ترجمه دارند. از اینرو فراورده های هر دو ژنهای Gag و Pol به گونه پلی پروتئین بیوسنتز و بدست یک پروتئاز به واحدهای عملگر جدا و تقسیم می گردد. پروتئینی که این عمل را تند می کند پروتئاز HIV نام دارد که خود فراورده ژن Pol است. این پروتئاز از دید ساختاری همانندی فراوانی به آنزیم پپسین و دیگر آسپارتیک پروتئازها دارد. وجود دو اسید آمینه آسپارتیک نزدیک به هم در جایگاه پرکار ویژگی همه این پروتئازها است. این دو اسید امینه که pK بسیار متفاوت ( pK یکی بیشتر و pK دیگری کمتر ) نسبت بهpK معمولی آسپارتیک اسید، دارند در واکنش های اسید و باز همگانی برای هیدولیز پیوندهای پپتیدی شرکت می کنند. این پروتئاز از این دید با پپسین متفاوت است که جایگاه پرکار در میان دو زیر واحد یکسان پروتئاز قرار دارد ولی جایگاه پرکار در پپسین میان دو دومن ( یا لوب ) یک زنجیرهٔ پلی پپتیدی قرار دارد.
یکی از Aspهای پروتونه شده، پروتون خود را به اکسیژن گروه کربنیل می دهد در همین حال Asp دیگر یک پروتون از آب گرفته و فرآوری نوکلئوفیل هیدروکسیل می کند، OH به کربن کربونیل حمله کرده ویک حدواسط چهار وجهی را فرآوری می کند. در این چگونگی نیتروژن پیوند یک پروتون ازAsp پروتونه می گیرد و انتهای آمینه پلی پپتید رها می گردد، Aspدیگر از یکی از OH پروتون گرفته و فرآوری گروه کربوکسیل را کاتالیز می کند. این آنزیم از دید ویژگی شکست پیوند در سلول ها بی همتا است. زیرا پیوند پپتیدی میان Phe یا Tyr و Pro را به گونه اختصاصی می شکنند. از اینرو تلاش هایی برای فرآوری داروهای مهارکنندهٔ آن انجام گرفته است این مهارکنندها ساختاری همانند به الیگوپپتیدها دارند. با این حال به انگیزه دگرگونی های مکرر پروتئاز در نسل های ویروسی و وجود اثرات پهلویی بکارگیری این داروها دارای محدودیت هایی است. از جملهٔ این داروها Ritonavir، Indinavirو Saquinavir را می توان نام برد.