پروبوس

پروبوس با نام کامل مارکوس اورلیوس پروبوس ( به لاتین: Marcus Aurelius Probus ) ( زادهٔ حدود ۲۳۲ - درگذشتهٔ ۲۸۲ ) امپراتور روم از ۲۷۶ تا ۲۸۲ بود.
پس از مرگ امپراتور تاسیتوس در ژوئن ۲۷۶، برادر ناتنی او فلوریان قدرت را به عنوان امپراتور جدید در دست گرفت. اما لژیون های مستقر در سوریه این موضوع را نپذیرفته و در مقابل، فرماندهٔ خود به نام پروبوس را در اواسط ۲۷۶ به امپراتوری برگزیدند. به دنبال این انتخاب جنگ قدرتی بین دو طرف درگرفت و پروبوس، فرزند یک افسر ارتشی اهل بالکان، آمادهٔ رویارویی با فلوریان شد. فلوریان که با ارتشش از بسفر حرکت کرده بود مورد تأیید سنای روم قرار داشت و گل، اسپانیا، بریتانیا و ایتالیا از او حمایت می کردند. در مقابل پروبوس از حمایت سوریه، فنیقیه، فلسطین و مصر برخوردار بود. دو طرف درگیر جنگ هایی نامنظم در نزدیکی تارسوس شدند. پروبوس در مقایسه با فلوریان سپاهیان کمتری داشت و این در اصل استراتزی او بود تا با انجام نبردهای پراکنده به جای جنگ سخت تن به تن، آن را آنقدر طول بدهد تا سپاهیان فلوریان خسته شوند. سرانجام فلوریان پس از تنها چند ماه حکومت توسط سربازانش به قتل رسید ( برخی منابع احتمال داده اند که خودکشی کرده باشد ) و پروبوس به عنوان تنها امپراتور روم قدرت را در اوت یا سپتامبر ۲۷۶ در دست گرفت.
نخستین کاری که پروبوس پس از در دست گرفتن قدرت انجام داد مجازات قاتلان امپراتور اورلیان بود که احتمالاً در قتل تاسیتوس نیز دست داشتند. او سپس از شرق به سوی راین شروع به حرکت کرد و در این مدت از دریای مرمره و استان های تراکیه، موئسیا و پانونیا گذر کرد. در ۲۷۷ موفق شد تا گوت ها را شکست دهد و به عنوان گوتیکوس ملقب شود. پروبوس کمی پس از رسیدنش به راین، برای تصویب قدرتش در مجلس سنا به رم رفت.
بیشتر دوران فرمانروایی پروبوس به جنگ های دنباله دار با قبایل متجاوز در نواحی مرزی سپری شد. پس از مرگ پوستوموس، امپراتور گل ها در ۲۵۸، سرزمین گل به سرعت رو به زوال بود و همین امر سبب شده بود تا گروه های متعددی از مهاجمان وارد منطقهٔ راین شوند. از سوی دیگر در جنوب نیز قبایل لوگی و آلامانی موفق شده بودند تا از درهٔ نکار عبور کرده و خود را به گل برسانند. فرانک هاها نیز از راین عبور کرده و به مناطق شمالی تر در حال پیشروی بودند. پروبوس برای اینکه بتواند با تمامی این تهدیدات مقابله کند دست به تقسیم نیروهای خود زد. او فرماندهانش را برای مقابله با فرانک ها بسیج نمود و خود به نبرد علیه قبایل لوگی و آلامانی پرداخت. این استراتژی پیروزی بخش بود و پروبوس موفق شد تا حتی سمنون، رهبر لوگی ها و پسرش را اسیر نماید. دو گروه مهاجمین با شرایط روم موافقت کرده و هرآنچه که غارت کرده بودند را همراه با زندانی ها بازپس دادند. در پایان پروبوس نیز سمنون و پسرش را آزاد کرد.