پرتو نسبیتی

پرتو نسبیتی ( انگلیسی: Relativistic beaming ) ( همچنین به عنوان پرتو داپلر، تقویت داپلر، یا اثر چراغ جلو نیز شناخته می شود ) فرایندی است که در آن اثرهای نسبیت خاص درخشندگی ظاهری ماده گسیل کننده ای را؛ که با سرعت های نزدیک به سرعت نور در حال حرکت است، تغییر می دهند. در یک زمینهٔ نجومی، پرتوهای نسبیتی معمولاً در دو فوارهٔ نسبیتی پلاسمایی در دو جهت مخالف هم اتفاق می افتد که از یک جسم فشردهٔ مرکزی که در حال تجمع ماده است سرچشمه می گیرد که همان قرص برافزایشی است. قرص برافزایشی متشکل از اجسام فشرده و فواره های نسبیتی دوتایی پرتو ایکس، انفجارهای پرتو گاما، و در مقیاسی بسیار بزرگتر، هسته کهکشانی فعال ( اختروش ها که آنها نیز با یک جسم فشرده در حال برافزایش مرتبط هستند، نقش دارد، اما تصور می شود که صرفاً یک چیز خاص هستند؛ انواع هسته های کهکشانی فعال: AGNs ) .
پرتو بر قدر ظاهری یک جسم متحرک تأثیر می گذارد. اگر ابری از گاز را در نظر بگیریم که نسبت به ناظر حرکت می کند و تابش الکترومغناطیسی ساطع می کند. اگر گاز به سمت ناظر حرکت کند، روشن تر از حالت در حرکت نبودن آن خواهد بود، اما اگر گاز در حال دور شدن باشد، کم نورتر به نظر می رسد. بزرگی این اثر توسط فواره های AGN کهکشان های مسیه ۸۷ و ان جی سی ۳۸۳ نشان داده شده است. ( تصاویر را ببینید ) . مسیه ۸۷ دارای فواره های دوقلو است که تقریباً مستقیماً به سمت زمین و دور از زمین هدف قرار می گیرند. فوارهٔ در حال حرکت به سمت زمین به وضوح قابل مشاهده است ( ویژگی بلند و نازک مایل به آبی در تصویر بالا ) ، در حالی که جت دیگر فواره آنقدر کم نورتر است که قابل مشاهده نیست. [ ۱] در ان جی سی ۳۸۳، هر دو جت ( که در شکل پایین نشان داده شده است ) تقریباً در زوایای راست با خط دید ما قرار دارند و بنابراین، هر دو قابل مشاهده هستند. جت بالایی در واقع کمی بیشتر در جهت زمین است و بنابراین روشن تر است. [ ۲]