پالادیم

پالادیوم یا پالادیم از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است. نشانه کوتاه آن Pd و عدد اتمی آن ۴۶ است، و یکی از فلزات کمیاب است و به رنگ نقره ای و سفید می باشد. پالادیوم از فلزات گروه پلاتین است و در مقایسه با سایر فلزات این گروه کمترین چگالی و پائینترین نقطه ذوب را دارد. این فلز کمیاب بیشتر از معادن مس و نیکل به دست می آید.
تولید جهانی پالادیم از معادن در سال ۲۰۰۶ حدود ۲۲۲ تن بوده و بیشتر آن برای تهیه مبدل های کاتالیست در صنعت خودروسازی استفاده شده است که گازهای سمی خروجی از اگزوز را به ترکیبات بی خطر یا کم خطر تبدیل می کنند. از این فلز در صنایع الکترونیک، پزشکی ( مثل نوارهای تست قند خون ) ، دندانپزشکی، تلخیص هیدروژن، صنایع شیمیایی، هواپیماسازی و جواهرسازی ( مثل تولید طلای سفید ) نیز استفاده می شود. این فلز همچنین نقش مهمی در تولید نوعی از پیلهای سوختی دارد که هیدروژن و اکسیژن را ترکیب کرده تا الکتریسیته، گرما و آب تولید کنند.
پالادیم یکی از گرانترین فلزات دنیاست و قیمت هر اونس آن در سال ۲۰۲۰ بیش از ۲۰۰۰ دلار ( نزدیک به ۶۵ هزار دلار برای هر کیلوگرم ) بوده است. بیشتر پالادیم دنیا در آفریقای جنوبی، آمریکا، کانادا و روسیه تولید میشود.
پالادیوم در سال ۱۸۰۳ توسط ویلیام هاید والاستون کشف شد. این عنصر دو سال بعد از کشف سیارک پالاس و به نام آن نامگذاری شد، که نام این سیارک هم برگرفته از الهه یونانی خرد، آتنا ملقب به پالاس است. والاستون این عنصر را در یک معدن پلاتین در آمریکای جنوبی کشف کرد. او این عمل را با حل کردن مواد دریافت شده از معدن در تیزاب سلطانی و خنثی سازی محلول با اضافه کردن هیدروکسید سدیم که با اضافه کردن آمونیوم کلرید باعث ته نشین شدن نمک آمونیوم کلرو می شد و با اضافه کردن سیانید جیوه باعث شکل گیری پالادیوم سیانید می شد و در آخر با گرم کردن ترکیب به دست آمده، فلز پالادیوم را به دست آورد.
روزگاری ترکیب کلریدپالادیوم برای درمان مرض سل به میزان ۰٫۰۶۵ گرم در روز تجویز می شد. این ترکیب، عوارض جانبی زیادی داشت و بعداً داروهای مؤثر دیگر جایگزین آن شدند.
پالادیوم هم به صورت فلز آزاد و هم به صورت آلیاژ با طلا و پلاتین و دیگر فلزات این گروه در محل کوه های اورال استرالیا، اتیوپی و آمریکای شمالی و جنوبی یافت می شود. با این حال، اکثر پالادیوم مصرفی به دلیل صرفه اقتصادی از معادن نیکل و مس در آفریقای جنوبی و انتاریوی کانادا استخراج می شود، چرا که حجم بالای فلزات تولید این معادن عمل دریافت پالادیوم را به صرفه می کند.