ویشنو

ویشنو دومین ایزد از ایزدان سه گانه هندو و جنبه نفوذگر و حفاظت گر خداوند است. نام این ایزد مذکر در نوشته های روحانی آئین هندو همچون یجورودا، ریگ ودا و باگاوادگیتا آمده است.
واژه ویشنو از فعل «ویش» به معنی چیرگی و نفوذ داشتن است. در ریگ ودا، ویشنو از ایزدان تراز اول نیست، بلکه نماد نیروی آفتاب است که در سه گام از هفت ناحیه جهان می گذرد و کلیّه اشیاء را با گرد نور خویش احاطه می کند. برخی از مفسران ریگ ودا این سه گام را به مظاهر سه گانه نور که آتش و برق و خورشید باشد، تعبیر کرده اند. بعضی دیگر آن را سه وضع خورشید، یعنی پگاه، نیمروز و شامگاه دانسته اند. [ ۵]
این ایزد بنا به باور هندوان در دوران های مختلف به صورت مظاهر مختلف آشکار می گردد و تاکنون در ۹ پیکر گوناگون نمود یافته است. ویشنو امروزه نیز پرستش می شود ویکی از کیش های دین هندو که ویشنو را تمرکز پرستش خود قرار داده ویشنوپرستی نام دارد. مهابهاراتا هزار نام و لقب برای ویشنو برشمرده است. [ ۵] به باور ویشنو پرستان، ویشنو تاکنون ۹ بار به صورت موجودات انسانی و زمینی به دنیای ما پا گذاشته است. دو شکل از مهمترین آنها، راما و کریشنا بوده اند که داستانشان در پوراناها آمده است. ویشنو در نوبت دهم به صورت مردی خواهد آمد به نام کالکی که سوار بر اسب و با شمشیر با ظلم و ستم و مردم شرور و مدعیان دروغین پیامبری خواهد جنگید و جهان را از پلیدی و ناپاکی، پاک می کند و خودش به مدت ۱۰۰۰ سال حکومت خواهد کرد و جهان را به سمت حکومت خدایان هدایت خواهد کرد. این دورهٔ حکومت خدایان، معروف به دورهٔ طلایی یا ساتایایوگا، ۱۷۲۸۰۰۰ سال طول خواهد کشید. [ ۶]
در پورانا آمده است که وی را رنگ ابرهای آبی تیره است، و او را چهار دست است، که در آن یک برگ نیلوفر آبی، یک گرز، یک صدف حلزونی و یک حلقه گرفته است. در ویشنو سهاسراناما، آمده است که گوهر کنونی در تمام جهان های بی شمار بر دست اوست، و ویشنو پرودگار گذشته، حال و آینده و آفریننده آن هاست، او که بر اقیانوس ها تکیه زده است، آفرینش را استوار می دارد.
ویشنو که پیشتر از او با لقب نارایَنه یاد شده از خدایانی است که گاه در موقعیت برترین خدا قرار می گیرد. او در ریگ ودا «رخنه گر در همه چیز» و خدای خدایان ( دِوَدِوا ) است و در اوپانیشادها گاه «همان برهما، همان مهادیو ، همان ویشنو، همان ایندیرا، همان بی نقصان و همان نور بزرگ است». و گاه از همه خدایان بزرگ تر است؛ و هر چه است «همان نارایَنَه است که دورکننده همه نادانی هاست» ( و زمانی که او بود «نه برهما بود، نه مهادیو، نه آب، نه آتش، نه ماه، نه آسمان، نه زمین، نه ستاره ها و نه آفتاب. او یگانه بود و از تنهایی ناآرام شد». او خدای مرتضان و سالکان است و آن ها «بعد از ریاضت و اعمالِ بسیار نوری مثل روشنی چراغ می بینند. آن نور ویشنو و شخص بزرگ است و در همه پر است». [ ۷]

ویشْنو (Vishnu)
ویشْنو
در آیین هندو، چهره یا خدای دوم از خدایان سه گانه (همراه با برهما و شیوا)،پرستش او در دو صورت متجسد راما و کریشنا رواج بسیاری دارد. ویشنو خدای نگه دار است و معتقدند که در نُه تجسد یا آواتارها ازجمله راما و کریشنا ظهور انسانی یافته است. پرستندۀ ویشنو را ویشناوا می نامند. در ریگ ودا چند سرود به نام اوست. در آیین هندو جشن های بسیاری با نام ویشناوا به افتخار صورت های ویشنو، به ویژه راما و کریشنا، برپا می شود. هدف شخص پارسا باید آن باشد که خود را از گردونۀ تولد و مرگ خارج کند و از حضور ویشنو متمتع شود، که فقط به عنایت و لطف الهی میسر است. ویشنو در حقیقت هم هدف است و هم وسیله، و اگر مؤمن به بلوغی دست یابد که بر خود مسلط شود و کاملاً به رضای الهی تن دهد، نجات می یابد.