ویرایشگری، ویراستاری یا ادیتوری به فرایند انتخاب و آماده سازی محصولات نوشتاری، دیداری، تصویری، شنیداری و رسانه ای برای انتقال اطلاعات می گویند. در فرآیند ویرایش ممکن است تصحیح، تلخیص ( خلاصه سازی ) ، ساماندهی و بسیاری از تغییرات دیگر به قصد تولیدِ اثری منسجم، یک دست، درست، دقیق و کامل صورت گیرد. به شخصی که ویرایش می کند ویرایشگر یا ویراستار می گویند.
هر نوشته باید از جهات گوناگونی مانند محتوا، بیان، صحت و اعتبار، دقت، نظم، آراستگی و علایم نگارشی بررسی و بازبینی شود. به این بازبینی «ویرایشی» یا «ویراستاری» می گویند.
ویراستار موظف است که ضمن رعایت شود سبک صاحب نوشته یا مترجم، خطاهای دستوری، حشو، تکرار، گزافه گویی و عبارت های بی شیرازه و پریشان را سامان دهد. [ ۱]
ویرایش، از دیدگاهی کلی، به دو نوع اصلیِ «ویرایش عمومی» و «ویرایش ویژه» تقسیم می شود:[ ۲]
ویرایش عمومی: ویرایش های «صوری»، «زبانی» و «محتوایی - ساختاری» که عموم نوشته ها، بدون توجه به محتوایشان، به همهٔ آن ها نیاز دارند، روی هم رفته ویرایش عمومی نامیده می شوند. این سه نوع ویرایش معمولاً به دستِ یک ویراستار به نام «ویراستار عمومی» انجام می شود که در این میان، برای ویرایش «محتوایی - ساختاری» به دانش و تخصص بیشتری نیاز است. نمونه های متعددی از این نوع ویرایش در سال های اخیر منتشر شده اند. مهدی عصاره که عضو انجمن صنفی ویراستاران ایران است، در مقالۀ «کوله پشتی جان! مسئله این است: بودن یا نبودنت» اقدام به ویرایش «محتوایی - ساختاری» یکی از آثار فرهاد حسن زاده کرده است.
ویرایش ویژه: هر یک از ویرایش های «ترجمه»، «علمی»، «تخصصی»، «گفتاری»، «تصویری»، «نمایه ای»، «ادبی»، «تلخیصی» و «تصحیحی» که هر نوشته، بسته به محتوایش، ممکن است به یکی یا بیش از یکی از آن ها نیاز داشته باشد، «ویرایش ویژه» نامیده می شوند. نمونه ای از این دست ویرایش را در تصحیح اشعار نیما یوشیج می توان مشاهده کرد.
ویرایش واژه ای نو است که در دهه های اخیر وضع شده است و هم معنای اصلاح و تصحیح در امور نوشتاری است. البته ویرایش به معنای نسخهٔ تازه ای از یک چیز هم به کار می رود؛ مانند یک بازی رایانه ای که نسخهٔ جدید آن «ویرایشِ جدید» نامیده می شود. به کسی که کار ویرایش را انجام می دهد، «ویراستار» یا «ویرایشگر» می گویند.
صادق کیا، که استاد دانشگاه تهران و رئیس فرهنگستان زبان ایران ( فرهنگستان دوم ) بوده است، واژهٔ «ویراستن» را از فارسی میانه به فارسی نو آورده است و بر پایهٔ قواعد این زبان، از این واژه، صفت مفعولیِ «ویراسته»، صفت فاعلیِ «ویراستار»، و اسم مصدرِ «ویرایش» را ساخته است. [ ۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفهر نوشته باید از جهات گوناگونی مانند محتوا، بیان، صحت و اعتبار، دقت، نظم، آراستگی و علایم نگارشی بررسی و بازبینی شود. به این بازبینی «ویرایشی» یا «ویراستاری» می گویند.
ویراستار موظف است که ضمن رعایت شود سبک صاحب نوشته یا مترجم، خطاهای دستوری، حشو، تکرار، گزافه گویی و عبارت های بی شیرازه و پریشان را سامان دهد. [ ۱]
ویرایش، از دیدگاهی کلی، به دو نوع اصلیِ «ویرایش عمومی» و «ویرایش ویژه» تقسیم می شود:[ ۲]
ویرایش عمومی: ویرایش های «صوری»، «زبانی» و «محتوایی - ساختاری» که عموم نوشته ها، بدون توجه به محتوایشان، به همهٔ آن ها نیاز دارند، روی هم رفته ویرایش عمومی نامیده می شوند. این سه نوع ویرایش معمولاً به دستِ یک ویراستار به نام «ویراستار عمومی» انجام می شود که در این میان، برای ویرایش «محتوایی - ساختاری» به دانش و تخصص بیشتری نیاز است. نمونه های متعددی از این نوع ویرایش در سال های اخیر منتشر شده اند. مهدی عصاره که عضو انجمن صنفی ویراستاران ایران است، در مقالۀ «کوله پشتی جان! مسئله این است: بودن یا نبودنت» اقدام به ویرایش «محتوایی - ساختاری» یکی از آثار فرهاد حسن زاده کرده است.
ویرایش ویژه: هر یک از ویرایش های «ترجمه»، «علمی»، «تخصصی»، «گفتاری»، «تصویری»، «نمایه ای»، «ادبی»، «تلخیصی» و «تصحیحی» که هر نوشته، بسته به محتوایش، ممکن است به یکی یا بیش از یکی از آن ها نیاز داشته باشد، «ویرایش ویژه» نامیده می شوند. نمونه ای از این دست ویرایش را در تصحیح اشعار نیما یوشیج می توان مشاهده کرد.
ویرایش واژه ای نو است که در دهه های اخیر وضع شده است و هم معنای اصلاح و تصحیح در امور نوشتاری است. البته ویرایش به معنای نسخهٔ تازه ای از یک چیز هم به کار می رود؛ مانند یک بازی رایانه ای که نسخهٔ جدید آن «ویرایشِ جدید» نامیده می شود. به کسی که کار ویرایش را انجام می دهد، «ویراستار» یا «ویرایشگر» می گویند.
صادق کیا، که استاد دانشگاه تهران و رئیس فرهنگستان زبان ایران ( فرهنگستان دوم ) بوده است، واژهٔ «ویراستن» را از فارسی میانه به فارسی نو آورده است و بر پایهٔ قواعد این زبان، از این واژه، صفت مفعولیِ «ویراسته»، صفت فاعلیِ «ویراستار»، و اسم مصدرِ «ویرایش» را ساخته است. [ ۳]
wiki: ویراستاری