شهرستان خواهان یکی از ٢٧ شهرستان ولایت بدخشان افغانستان است. این ولسوالی در ١۶۰ کیلومتری شمال شهر فیض آباد موقعیت دارد. مرکز این ناحیه شهرخواهان است و جمعیت این ولسوالی ١٨٬٧٣۴ نفر برآورد شده است. [ ۱]
پیش از سال ۱۸۹۶ میلادی که مرز دریای آمو قرار داده شد، خواهان یکی از مناطق ولسوالی دروازها بود که در آن زمان دروازها یک حکومت خودمختار و تحت ادارهٔ حکومت مرکزی حکومت بخارا قرار داشت؛ و توسط یکی از نماینده شاهان درواز این محل اداره می شد که بنام شاه دفعه دار یاد می شد. پس از اینکه در این سال مربوط به افغانستان شد، به حیث علاقه داری مربوط ولسوالی درواز ولایت بدخشان افغانستان، یکی از واحدهای اداری این کشور به وجود آمد و در سال ۱۳۶۳ به حیث ولسوالی از طرف دولت آن زمان منظوری حاصل نمود.
ولسوالی خواهان به زاویۀ ۲۲ درجه در شمال غرب ولایت بدخشان افغانستان و در کنارۀ رود پنج واقع شده است؛ ۱۶۰ کیلومتر از شهر فیض آباد فاصله دارد اما راه مواصلاتی آن ۲۳۰ کیلومتر است. تا هنوز راه حمل و نقل که بتواند به سادگی آن را به مرکز ولایت بدخشان و سایر ولسوالی ها وصل کند، ساخته نشده است.
این ولسوالی از جنوب غرب با ولسوالی راغستان، از جنوب شرق با ولسوالی کوف آب، از شمال شرق با ولایت ختلان، از شمال غرب با ولایت مختار کوهستان بدخشان تاجیکستان، از جنوب با ناحیۀ درواز و ناحیۀ شوراآباد هم سرحد است. خواهان دارای زمستان های نسبتاً معتدل و تابستان های بسیار گرم است.
ارتفاع این ولسوالی از از سطح بحر ٩۶۰ متر است. بلندترین قله آن به نام کوه کلات با ارتفاع ۴٬۰۹۰ متر در بلندی های به - یک چشمه و قاقدشت است، و پست ترین نقطه آن محل یال مونک است که ۷۱۶ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
مردم این شهرستان عمومآ کشاورز پیشه دامدار و باغ دار اند مردم بالای زمین های خود کار و زحمت می کشند. قسمت مرکزی این شهرستان چراگاهای خوبی برای زمستان و نواحی اطراف آن مانند وادی ایش، و قنغوراب، فرخمدشت، وادی کوتل کشترمه؛ سبزدشت، خپک دشت، جوساره، ایلاق نفچ ئیل و غیره برای تابستانی دارند و میان مرکز واطراف آن وادی ایش، و دشت قنغوراب و قریه جات حوض شاه، سیلدان، غوزان مرتفع و کوهستانی است. با داشتنی رودهای فراوان مانند رود سفیدآب، پری خم، ایش آب، جیروآب، زریچ آب تمام زمین های این شهرستان للمی کشت می شوندو محصولات کشاورزی ( زراعتی ) این شهرستان قرار ذیل اند. ( گندم سیاه ) ، سرخ سفید جو، کنجد، زغر، جواری ( ذرت ) ، ماش، نخود مشنگ، باقلی، کچالو ( سیب زمینی ) ، لوبیا. مردم ساحات اطراف این شهرستان بیشترشان پالیز کار اند و در آخر ماه بهار اول تابستان آن را در زمین می پاشند و در ماهای آخر تابستان اول پاییز مصولات خود را که عبارت از تربوز ( هندوانه ) و خربزه است بدست میاورند. باغ داری و درختان با ثمر آن عبارتند از. زردالو، آلبالو، شفتالو ( هلو ) ، آلو بخارا، آلوچه، سیب، گلابی، ناک، انار، انار سفید دانه - انار سیاه دانه، انار ترش انجیر، انگور، چهار مغز ( گردو ) ، توت، توغ. انارمرکزخواهان سیب زریچ وانکورباغ های برشار شهرت خوبی داشته که درکتاب ارمغان بدخشان نوشته شاه عبدالله بدخشی ازآن وصف گردیده است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفپیش از سال ۱۸۹۶ میلادی که مرز دریای آمو قرار داده شد، خواهان یکی از مناطق ولسوالی دروازها بود که در آن زمان دروازها یک حکومت خودمختار و تحت ادارهٔ حکومت مرکزی حکومت بخارا قرار داشت؛ و توسط یکی از نماینده شاهان درواز این محل اداره می شد که بنام شاه دفعه دار یاد می شد. پس از اینکه در این سال مربوط به افغانستان شد، به حیث علاقه داری مربوط ولسوالی درواز ولایت بدخشان افغانستان، یکی از واحدهای اداری این کشور به وجود آمد و در سال ۱۳۶۳ به حیث ولسوالی از طرف دولت آن زمان منظوری حاصل نمود.
ولسوالی خواهان به زاویۀ ۲۲ درجه در شمال غرب ولایت بدخشان افغانستان و در کنارۀ رود پنج واقع شده است؛ ۱۶۰ کیلومتر از شهر فیض آباد فاصله دارد اما راه مواصلاتی آن ۲۳۰ کیلومتر است. تا هنوز راه حمل و نقل که بتواند به سادگی آن را به مرکز ولایت بدخشان و سایر ولسوالی ها وصل کند، ساخته نشده است.
این ولسوالی از جنوب غرب با ولسوالی راغستان، از جنوب شرق با ولسوالی کوف آب، از شمال شرق با ولایت ختلان، از شمال غرب با ولایت مختار کوهستان بدخشان تاجیکستان، از جنوب با ناحیۀ درواز و ناحیۀ شوراآباد هم سرحد است. خواهان دارای زمستان های نسبتاً معتدل و تابستان های بسیار گرم است.
ارتفاع این ولسوالی از از سطح بحر ٩۶۰ متر است. بلندترین قله آن به نام کوه کلات با ارتفاع ۴٬۰۹۰ متر در بلندی های به - یک چشمه و قاقدشت است، و پست ترین نقطه آن محل یال مونک است که ۷۱۶ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
مردم این شهرستان عمومآ کشاورز پیشه دامدار و باغ دار اند مردم بالای زمین های خود کار و زحمت می کشند. قسمت مرکزی این شهرستان چراگاهای خوبی برای زمستان و نواحی اطراف آن مانند وادی ایش، و قنغوراب، فرخمدشت، وادی کوتل کشترمه؛ سبزدشت، خپک دشت، جوساره، ایلاق نفچ ئیل و غیره برای تابستانی دارند و میان مرکز واطراف آن وادی ایش، و دشت قنغوراب و قریه جات حوض شاه، سیلدان، غوزان مرتفع و کوهستانی است. با داشتنی رودهای فراوان مانند رود سفیدآب، پری خم، ایش آب، جیروآب، زریچ آب تمام زمین های این شهرستان للمی کشت می شوندو محصولات کشاورزی ( زراعتی ) این شهرستان قرار ذیل اند. ( گندم سیاه ) ، سرخ سفید جو، کنجد، زغر، جواری ( ذرت ) ، ماش، نخود مشنگ، باقلی، کچالو ( سیب زمینی ) ، لوبیا. مردم ساحات اطراف این شهرستان بیشترشان پالیز کار اند و در آخر ماه بهار اول تابستان آن را در زمین می پاشند و در ماهای آخر تابستان اول پاییز مصولات خود را که عبارت از تربوز ( هندوانه ) و خربزه است بدست میاورند. باغ داری و درختان با ثمر آن عبارتند از. زردالو، آلبالو، شفتالو ( هلو ) ، آلو بخارا، آلوچه، سیب، گلابی، ناک، انار، انار سفید دانه - انار سیاه دانه، انار ترش انجیر، انگور، چهار مغز ( گردو ) ، توت، توغ. انارمرکزخواهان سیب زریچ وانکورباغ های برشار شهرت خوبی داشته که درکتاب ارمغان بدخشان نوشته شاه عبدالله بدخشی ازآن وصف گردیده است.
wiki: ولسوالی خواهان