[ویکی فقه] رشد اسلام ناب و اصیل محمدی (صلی الله علیه و آله وسلّم) و تشیع حقه علوی مدیون رشادت ها و جان فشانیهای امامان معصوم و این طلایه داران توحید می باشد. خصوصا رشد تشیع در ایران و گسترش آن در این مرز و بوم نتیجه مهاجرت و تلاشهای حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) و آباء و احفاد و اولادشان می باشد.
بنابر آنچه در منابع تاریخی آمده است در روز، ماه و سال تولد حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) اختلاف است.چنانکه عده ای پنج شنبه و عده ای جمعه را روز تولد ایشان می دانند. اربلی (در کشف الغمه) ذی الحجه را ماه تولد آن حضرت می داند. طبرسی (در اعلام الوری)، کفعمی (در مصباح) و شهید (در دروس) ذیقعده را ماه تولد حضرت می دانند و افرادی همچون شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا، ربیع الاول را ماه تولد ایشان می دانند. و در سال تولد ایشان افرادی چون کلینی در کافی، طبرسی در اعلام الوری، کفعمی در مصباح، شهید در دروس و مفید در ارشاد سال ۱۴۸ هـ را یعنی همان سال شهادت امام صادق (علیه السّلام) را سال تولد امام رضا (علیه السّلام) می دانند. و افرادی همچون حافظ عبدالعزیز و اربلی در کشف الغمه و صدوق در عیون اخبار الرضا سال ۱۵۳ هـ را، که پنج سال پس از رحلت امام صادق (علیه السّلام) است را سال تولد امام می دانند. و برخی سال ۱۵۱ هـ را سال تولد حضرت می دانند. ولی بر اساس گفته اکثر مورخان و تقدم افرادی همچون کلینی (م ۳۲۸) و مفید (م ۴۱۳) شاید بتوان گفت که تاریخ تولد حضرت در سال ۱۴۸هـ بوده است. ولی کسانی که معتقدند که سال تولد حضرت ۱۵۳هـ است، استناد به روایاتی کرده اند که به گمان ایشان این روایات دلالت می کند بر اینکه حضرت رضا (علیه السّلام) چند سال پس از امام صادق (علیه السّلام) متولد شده اند؛ چرا که حضرت امام صادق (علیه السّلام) آرزوی دیدار علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) را می کردند. از جمله: «از حضرت موسی بن جعفر (علیه السّلام) روایت شده که می فرمود:«شنیدم از پدرم جعفر بن محمد (علیه السّلام) که مکرر به من می فرمود که عالم آل محمد در صلب تو است و ای کاش من او را درک می کردم. پس بدرستیکه او همنام امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) است» ولی باید گفت حقیقتا نمی توان از این روایت و روایاتی مشابه آن ثابت کرد که حضرت امام رضا (علیه السّلام) پنج سال پس از امام صادق (علیه السّلام) متولد شده اند.بنابراین بنا به قول مشهور، حضرت در ۱۱ ذی القعده سال ۱۴۸ هـ در مدینه چشم به جهان گشودند و با نور وجود خود عالم هستی را روشنی بخشیدند.
معرفی حضرت
نام، کنیه، القاب و نقش انگشتری حضرت: حضرت علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن ابیطالب (علیه السّلام) ، هشتمین امام از دوازده امامی هستند که منصوص از جانب خدا به واسطه پیامبر می باشند. کنیه ایشان ابوالحسن و خواص آن جناب را ابوعلی می گفتند. القاب ایشان رضا، صابر، زکی، ولی، وفی، سراج الله، نورالهدی، قرة عین المؤمنین، مکیدة الملحدین، کفو، الملک، کافی الخلق، رب السریر می باشد. در کافی به نقل از یونس آمده است که حضرت فرمود:«نقش انگشتری من، ما شاء الله لا قوة الا بالله است» و عده آی نقش انگشتری حضرت را حسبی الله ذکر کرده اند. در عیون اخبار الرضا آمده است که بزنطی می گوید:به حضرت جواد (علیه السّلام) عرض کردم گروهی از مخالفین شما معتقدند که لقب رضا را مامون به پدر شما داد، چون راضی شد که ولیعهد او باشد. حضرت فرمود:«به خدا دروغ گفته اند و کار نابجایی کرده اند. خداوند بزرگ او را رضا نامیده زیرا او مورد رضایت خدا بود در آسمانها و مورد پسند پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و ائمه طاهرین بود در زمین»عرض کردم مگر تمام آباء و اجداد شما از ائمه طاهرین (علیه السّلام) مورد پسند خداوند و پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نبودند، فرمود:«چرا؟»عرض کردم پس چرا پدرت را بین آنها رضا لقب دادند؟ فرمود:«چون مخالفین نیز او را چنان پسندیدند که دوستان و موافقین نیز پسندیده بودند. ولی این موفقیت برای هیچ کدام از آباء گرامش دست نداد. به همین جهت در میان ائمه به رضا ملقب شد»
مادر حضرت
در کشف الغمه آمده است که: مادر امام رضا (علیه السّلام) کنیزی بنام خیزران مرسیه بود. بعضی گفته اند " شقراء نوبیه " که اسمش اروی و لقبش شقراء بود. حافظ عبدالعزیز می گوید: نام مادر امام رضا (علیه السّلام) " سکینه نوبیه " بود. طبرسی در اعلام الوری می نویسد: مادر ایشان کنیز فرزند داری به نام ام البنین بود که او را "نجمه" می گفتند. بعضی "سکن نوبیه" نیز گفته اند. در عیون اخبار الرضا آمده است که: "حمیده مصطفاة" که مادر حضرت موسی بن جعفر (علیه السّلام) و از بزرگ زادگان عجم بود، کنیزی به نام "تکتم"، خرید، که از شایسته ترین زنها از نظر دینی و عقل و احترام نسبت به سرور خود "حمیده مصطفاة" محسوب می شد. به طوری که در تمامی مدتی که در اختیار او بود، به منظور احترام وی در مقابلش ننشست. روزی به فرزندش موسی بن جعفر (علیه السّلام) فرمود: "تکتم" زنی است که تا کنون از او بهتر ندیده ام. یقین دارم اگر صاحب فرزند شود، نسل پاکی خواهد داشت. او را به تو بخشیدم، قدرش را بدان. وقتی حضرت رضا (علیه السّلام) از او متولد شد لقب "طاهره" به او داده گفت: حضرت رضا خیلی شیر می خورد و فرزند سالم و فربه بود، "تکتم" گفت یک زن شیرده برایم پیدا کنید، گفتند شیرت کم شده؟ گفت: دروغ نمی گویم، کم نشده! ولی دعاها و نمازهایی که می خواندم، از هنگام ولادت او کم شده است. برخی قائلند دلیل اینکه نام مادر حضرت رضا (علیه السّلام) تکتم بود، این شعر است که آن جناب را مدح می کند:الا ان خیر الناس نفسا و والدا و رهطا و اجدادا علی المعظم اتتنا به للعلم والحلم ثامنا اماما یؤدی حجة الله تکتم
← روایت عیون اخبار الرضا
...
بنابر آنچه در منابع تاریخی آمده است در روز، ماه و سال تولد حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) اختلاف است.چنانکه عده ای پنج شنبه و عده ای جمعه را روز تولد ایشان می دانند. اربلی (در کشف الغمه) ذی الحجه را ماه تولد آن حضرت می داند. طبرسی (در اعلام الوری)، کفعمی (در مصباح) و شهید (در دروس) ذیقعده را ماه تولد حضرت می دانند و افرادی همچون شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا، ربیع الاول را ماه تولد ایشان می دانند. و در سال تولد ایشان افرادی چون کلینی در کافی، طبرسی در اعلام الوری، کفعمی در مصباح، شهید در دروس و مفید در ارشاد سال ۱۴۸ هـ را یعنی همان سال شهادت امام صادق (علیه السّلام) را سال تولد امام رضا (علیه السّلام) می دانند. و افرادی همچون حافظ عبدالعزیز و اربلی در کشف الغمه و صدوق در عیون اخبار الرضا سال ۱۵۳ هـ را، که پنج سال پس از رحلت امام صادق (علیه السّلام) است را سال تولد امام می دانند. و برخی سال ۱۵۱ هـ را سال تولد حضرت می دانند. ولی بر اساس گفته اکثر مورخان و تقدم افرادی همچون کلینی (م ۳۲۸) و مفید (م ۴۱۳) شاید بتوان گفت که تاریخ تولد حضرت در سال ۱۴۸هـ بوده است. ولی کسانی که معتقدند که سال تولد حضرت ۱۵۳هـ است، استناد به روایاتی کرده اند که به گمان ایشان این روایات دلالت می کند بر اینکه حضرت رضا (علیه السّلام) چند سال پس از امام صادق (علیه السّلام) متولد شده اند؛ چرا که حضرت امام صادق (علیه السّلام) آرزوی دیدار علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) را می کردند. از جمله: «از حضرت موسی بن جعفر (علیه السّلام) روایت شده که می فرمود:«شنیدم از پدرم جعفر بن محمد (علیه السّلام) که مکرر به من می فرمود که عالم آل محمد در صلب تو است و ای کاش من او را درک می کردم. پس بدرستیکه او همنام امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) است» ولی باید گفت حقیقتا نمی توان از این روایت و روایاتی مشابه آن ثابت کرد که حضرت امام رضا (علیه السّلام) پنج سال پس از امام صادق (علیه السّلام) متولد شده اند.بنابراین بنا به قول مشهور، حضرت در ۱۱ ذی القعده سال ۱۴۸ هـ در مدینه چشم به جهان گشودند و با نور وجود خود عالم هستی را روشنی بخشیدند.
معرفی حضرت
نام، کنیه، القاب و نقش انگشتری حضرت: حضرت علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن ابیطالب (علیه السّلام) ، هشتمین امام از دوازده امامی هستند که منصوص از جانب خدا به واسطه پیامبر می باشند. کنیه ایشان ابوالحسن و خواص آن جناب را ابوعلی می گفتند. القاب ایشان رضا، صابر، زکی، ولی، وفی، سراج الله، نورالهدی، قرة عین المؤمنین، مکیدة الملحدین، کفو، الملک، کافی الخلق، رب السریر می باشد. در کافی به نقل از یونس آمده است که حضرت فرمود:«نقش انگشتری من، ما شاء الله لا قوة الا بالله است» و عده آی نقش انگشتری حضرت را حسبی الله ذکر کرده اند. در عیون اخبار الرضا آمده است که بزنطی می گوید:به حضرت جواد (علیه السّلام) عرض کردم گروهی از مخالفین شما معتقدند که لقب رضا را مامون به پدر شما داد، چون راضی شد که ولیعهد او باشد. حضرت فرمود:«به خدا دروغ گفته اند و کار نابجایی کرده اند. خداوند بزرگ او را رضا نامیده زیرا او مورد رضایت خدا بود در آسمانها و مورد پسند پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و ائمه طاهرین بود در زمین»عرض کردم مگر تمام آباء و اجداد شما از ائمه طاهرین (علیه السّلام) مورد پسند خداوند و پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نبودند، فرمود:«چرا؟»عرض کردم پس چرا پدرت را بین آنها رضا لقب دادند؟ فرمود:«چون مخالفین نیز او را چنان پسندیدند که دوستان و موافقین نیز پسندیده بودند. ولی این موفقیت برای هیچ کدام از آباء گرامش دست نداد. به همین جهت در میان ائمه به رضا ملقب شد»
مادر حضرت
در کشف الغمه آمده است که: مادر امام رضا (علیه السّلام) کنیزی بنام خیزران مرسیه بود. بعضی گفته اند " شقراء نوبیه " که اسمش اروی و لقبش شقراء بود. حافظ عبدالعزیز می گوید: نام مادر امام رضا (علیه السّلام) " سکینه نوبیه " بود. طبرسی در اعلام الوری می نویسد: مادر ایشان کنیز فرزند داری به نام ام البنین بود که او را "نجمه" می گفتند. بعضی "سکن نوبیه" نیز گفته اند. در عیون اخبار الرضا آمده است که: "حمیده مصطفاة" که مادر حضرت موسی بن جعفر (علیه السّلام) و از بزرگ زادگان عجم بود، کنیزی به نام "تکتم"، خرید، که از شایسته ترین زنها از نظر دینی و عقل و احترام نسبت به سرور خود "حمیده مصطفاة" محسوب می شد. به طوری که در تمامی مدتی که در اختیار او بود، به منظور احترام وی در مقابلش ننشست. روزی به فرزندش موسی بن جعفر (علیه السّلام) فرمود: "تکتم" زنی است که تا کنون از او بهتر ندیده ام. یقین دارم اگر صاحب فرزند شود، نسل پاکی خواهد داشت. او را به تو بخشیدم، قدرش را بدان. وقتی حضرت رضا (علیه السّلام) از او متولد شد لقب "طاهره" به او داده گفت: حضرت رضا خیلی شیر می خورد و فرزند سالم و فربه بود، "تکتم" گفت یک زن شیرده برایم پیدا کنید، گفتند شیرت کم شده؟ گفت: دروغ نمی گویم، کم نشده! ولی دعاها و نمازهایی که می خواندم، از هنگام ولادت او کم شده است. برخی قائلند دلیل اینکه نام مادر حضرت رضا (علیه السّلام) تکتم بود، این شعر است که آن جناب را مدح می کند:الا ان خیر الناس نفسا و والدا و رهطا و اجدادا علی المعظم اتتنا به للعلم والحلم ثامنا اماما یؤدی حجة الله تکتم
← روایت عیون اخبار الرضا
...
wikifeqh: ولادت_امام_رضا