[ویکی نور] وضح البرهان فی مشکلات القرآن. وَضَح البرهان فی مشکلات القرآن تألیف محمود بن ابی الحسن بن حسین نیشابوری غزنوی ملقب به بیان الحق نیشابوری (متوفی حدود 555ق) از مفسران قرن ششم هجری است.
تفسیر وضح البرهان محمود نیشابوری از تفاسیر مختصر و کوتاه است که چند وجه از وجوه معنوی واژگان مشکل قرآن را تفسیر می کند. ازحمد تا تکویر را دربردارد.
از مطالعه تفسیر نیشابوری، روشن می شود که مفسر از مصادر اطلاع کافی و به اشعار عرب و دواوین آنان احاطه وافی داشته است. مهمترین مصادر تفسیری وی به شرح زیر است: 1-مجاز القرآن ابوعبیده (ت 210ق). 2-معانی القرآن فرّاء (ت 207ق) که مفسر گاهی به نقد آن می پردازد. 3-معانی القرآن کسایی (ت 189ق). 4-معانی القرآن اخفش (ت 215ق). 5-معانی القرآن مبرد. 6-احکام القرآن جصاص. 7-تفسیر مسلم بن بحر اصفهانی. 8-تفسیر نقاش محمد بن حسن بغدادی (ت 315ق). 9-تفسیر ابوالقاسم بن حبیب نیشابوری(ت 406ق). 10-تفسیر ثعالبی: احمد بن محمد نیشابوری ثعلبی یا ثعالبی(ت 427ق). 11-النکت و العیون: علی بن محمد ماوردی (ت 450ق). 12-آثار و روایات را از بزرگان صحابه و تابعین نقل می کند؛ مانند: ابن عباس، ابن مسعود، امام علی(ع) و مجاهد. 13-اقوال بزرگان از دانشمندان اسلامی را مورد توجه قرار می دهد؛ مانند: قاضی عبدالحمید (ت 292ق). ابومحمد عبدالله بن حسین نیشابوری (ت 447ق)، قاضی ابوالقاسم داودی (ت 430ق)، ابوسعید ضریر و ابراهیم بن محمد بن عرفه معروف به نفطویه (ت 313ق). 14-مصادر لغوی، ادبی و نحوی را از سیبویه، کسایی و ابوعمرو، زاهد، ابوعمرو بن علا، فراء، اخفش، مبرد، ابن انباری، ابوعلی فارسی، ابن جنی، ثعلب، زجاج، ابن سراج و جاحظ نقل می کند. 15-مصادر اشعار وی دیوان شعرای هندلی که فصیح ترین قبیله عرب می باشند و بعضی از آیات قرآن به لغت و لهجه آنان نازل شده است.
لازم به یادآوری است که مفسر در نقل مطالب از مصادر، مقلد نیست بلکه محقق است. اقوال صحیح را می پذیرد و اقاویل باطل را نمی پذیرد و به ابطال آنها می پردازد.
این تفسیر با همه کوتاهیش، علاوه بر تفسیر، علوم گوناگون را در خود جای داده است. بیشتر آیات را تفسیر نموده است. واژگان مشکل و غریب قرآن را توضیح می دهد. ارتباط و تناسب آیات را بیان می کند؛ مانند: سوره انسان. حکمت تکرار برخی از آیات را متذکر می شود؛ مانند: سوره قصاص. بعضی از اشارات را از آیات استخراج می کند.
مهم ترین ویژگی اساسی این تفسیر، شیوه تحقیقی و علمی نگارش آن است. هر قولی را نمی پذیرد. بعضی را نقد و برخی را تضعیف می نماید. به دفاع از قرآن اهتمام می ورزد.
تفسیر وضح البرهان محمود نیشابوری از تفاسیر مختصر و کوتاه است که چند وجه از وجوه معنوی واژگان مشکل قرآن را تفسیر می کند. ازحمد تا تکویر را دربردارد.
از مطالعه تفسیر نیشابوری، روشن می شود که مفسر از مصادر اطلاع کافی و به اشعار عرب و دواوین آنان احاطه وافی داشته است. مهمترین مصادر تفسیری وی به شرح زیر است: 1-مجاز القرآن ابوعبیده (ت 210ق). 2-معانی القرآن فرّاء (ت 207ق) که مفسر گاهی به نقد آن می پردازد. 3-معانی القرآن کسایی (ت 189ق). 4-معانی القرآن اخفش (ت 215ق). 5-معانی القرآن مبرد. 6-احکام القرآن جصاص. 7-تفسیر مسلم بن بحر اصفهانی. 8-تفسیر نقاش محمد بن حسن بغدادی (ت 315ق). 9-تفسیر ابوالقاسم بن حبیب نیشابوری(ت 406ق). 10-تفسیر ثعالبی: احمد بن محمد نیشابوری ثعلبی یا ثعالبی(ت 427ق). 11-النکت و العیون: علی بن محمد ماوردی (ت 450ق). 12-آثار و روایات را از بزرگان صحابه و تابعین نقل می کند؛ مانند: ابن عباس، ابن مسعود، امام علی(ع) و مجاهد. 13-اقوال بزرگان از دانشمندان اسلامی را مورد توجه قرار می دهد؛ مانند: قاضی عبدالحمید (ت 292ق). ابومحمد عبدالله بن حسین نیشابوری (ت 447ق)، قاضی ابوالقاسم داودی (ت 430ق)، ابوسعید ضریر و ابراهیم بن محمد بن عرفه معروف به نفطویه (ت 313ق). 14-مصادر لغوی، ادبی و نحوی را از سیبویه، کسایی و ابوعمرو، زاهد، ابوعمرو بن علا، فراء، اخفش، مبرد، ابن انباری، ابوعلی فارسی، ابن جنی، ثعلب، زجاج، ابن سراج و جاحظ نقل می کند. 15-مصادر اشعار وی دیوان شعرای هندلی که فصیح ترین قبیله عرب می باشند و بعضی از آیات قرآن به لغت و لهجه آنان نازل شده است.
لازم به یادآوری است که مفسر در نقل مطالب از مصادر، مقلد نیست بلکه محقق است. اقوال صحیح را می پذیرد و اقاویل باطل را نمی پذیرد و به ابطال آنها می پردازد.
این تفسیر با همه کوتاهیش، علاوه بر تفسیر، علوم گوناگون را در خود جای داده است. بیشتر آیات را تفسیر نموده است. واژگان مشکل و غریب قرآن را توضیح می دهد. ارتباط و تناسب آیات را بیان می کند؛ مانند: سوره انسان. حکمت تکرار برخی از آیات را متذکر می شود؛ مانند: سوره قصاص. بعضی از اشارات را از آیات استخراج می کند.
مهم ترین ویژگی اساسی این تفسیر، شیوه تحقیقی و علمی نگارش آن است. هر قولی را نمی پذیرد. بعضی را نقد و برخی را تضعیف می نماید. به دفاع از قرآن اهتمام می ورزد.
wikinoor: وضح_البرهان_فی_مشکلات_القرآن