ورق کاری

ورق فلزی ( به انگلیسی: Sheet Metal ) یا به طور خلاصه ورق یک صفحه صاف و تخت فلزی است که توسط فرایندهای صنعتی نازک شده و ضخامت کمی دارد. [ ۱] ورق کاری ( به انگلیسی: Sheet metal Working ) به مجموعه عملیاتی گفته می شود که به منظور فرم دادن ورق ها انجام می گیرد. ورق یکی از گونه های اصلی توزیع فلز است که در فلزکاری کاربرد فراوان دارد و می توان آن را به شکل های مختلف برش داده و خم کرد. اجزا و قطعات روزمره بسیاری توسط فرایندهای ورقکاری از ورق های فلزی ساخته شده اند. ضخامت ورق های فلزی می تواند بسیار متفاوت باشد؛ به ورق های خیلی نازک فویل گفته می شود[ ۱] و به ورق های با ضخامت بیش از ۶ میلیمتر، پلیت یا «فولاد ساختمانی» می گویند. [ ۱]
ورق ها به صورت کویل یا صفحات تخت در بازار عرضه می شوند. فلزات مختلفی از قبیل آلومینیوم، برنج، مس، فولاد، قلع، نیکل و تیتانیوم به صورت ورق در بازار موجود هستند.
از ورق های فلزی در ساخت قوطی های نوشابه، ظروف آشپزخانه، بدنه اتومبیل، بدنه و بال هواپیما، میزهای پزشکی، سقف ساختمان ها و بسیاری کاربردهای دیگر استفاده می شود.
در ساخت قطعات فلزی از ورق، از عملیات مختلفی استفاده می شود. با این حال، از آنجایی که اکثر این عملیات توسط دستگاه های پرس و به کمک قالب های مخصوص انجام می شود، به صورت عمومی به آنها پرس کاری گفته می شود. [ ۲] این عملیات بسیار متنوع می باشند که از جمله می توان عملیات برشکاری، خم کاری، کشش عمیق، فرآیندهای اتصال و مونتاژ ورق ها و مانند آن را نام برد.
خمکاری فرایند تغییرشکل پلاستیک ( خمیری ) فلزات حول یک محور خطی، بدون تغییر یا تغییر اندکی در مساحت سطح می باشد. می توان همزمان چندین خم ایجاد کرد، اما برای اینکه بتوان آنها را به عنوان فرایند واقعی خم کاری طبقه بندی کرد، هر محور باید خطی و مستقل از بقیه باشد. معمولاً اگر چندین خم به صورت همزمان و تنها توسط یک قالب انجام شود به این فرایند شکل دهی یا فرمینگ می گویند. اگر محورهای تغییر شکل خطی یا مستقل از هم نباشند به فرایند کشش می گویند. [ ۳]
در یک خم ساده، قسمت خارجی ورق تحت کشش و قسمت داخلی خم تحت نیروهای فشاری قرار می گیرد. محلی از مقطع ورق که نه تحت تأثیر کشش و نه تحت تأثیر تراکم قرار می گیرد به عنوان محور خنثی خم شناخته می شود. از آنجایی که استحکام تسلیم مواد در حالت فشاری کمی بیشتر از استحکام تسلیم آن ماده در حالت کششی است، فلز قرار گرفته در سمت خارجی قطعه زودتر تسلیم می شود و محور خنثی کمی از مرکز ورق به سمت داخل منحرف می شود. محور خنثی معمولاً در فاصله یک - سوم تا یک - دوم از قسمت داخلی قرار می گیرد، که بستگی به شعاع خم و جنس ورق دارد. به دلیل این عدم تقارن و در نتیجه غالب بودن تنش کششی، معمولاً ورق در قسمت خم نازک می شود. در یک خم خطی، بیشترین نازک شدگی در مرکز ورق رخ می دهد و در نزدیکی لبه های آزاد کمتر است، چرا که حرکت به سمت داخل می تواند کمی این مشکل را جبران کند. [ ۳]