واجب مشروط

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] فعل دارای وجوب مشروط را واجب مشروط گویند.
واجب مشروط، مقابل واجب مطلق بوده، و به واجبی گفته می شود که وجوب آن به چیزی مشروط گردیده است، مانند: حج واجب، که وجوب آن به استطاعت مشروط شده است، و یا مانند: نماز واجب که وجوب آن به داخل شدن وقت مشروط شده است.در کتاب «کفایة الاصول» آمده است: «ان الواجب المشروط کما اشرنا الیه ان نفس الوجوب فیه مشروط بالشرط بحیث لا وجوب حقیقة و لا طلب واقعا قبل حصول الشرط».
تفاوت واجب مشروط و معلق
تفاوت واجب مشروط (بنا بر نظر مشهور) با واجب معلق این است که در واجب مشروط، شرط، قید برای وجوب شمرده شده، اما در واجب معلق، وجوب فعلیت دارد و وجود واجب در خارج مشروط و معلق است.

[ویکی نور] «واجب مشروط»، از تألیفات استاد محترم، آیت الله صادق آملی لاریجانی می باشد که در آن، به نکات مختلفی در مورد واجب مشروط از دیدگاه فقها پرداخته شده است. این کتاب، به زبان فارسی بوده و در یک جلد به چاپ رسیده است.
کتاب، از چهار بخش و یک خاتمه تشکیل شده است.
نویسنده، در بخش اول، به بیان نظر مرحوم شیخ انصاری، در کتاب«مطارح الانظار»، در باره واجب مطلق و مشروط می پردازد که ایشان با ذکر عبارتی از عمید الدین در شرح کتاب تهذیب، واجب مطلق و مشروط را این گونه معرفی می نماید: واجب مطلق، واجبی است که وجوب آن بر غیر امور عامه معتبره در تکلیف؛ یعنی عقل، علم، بلوغ و قدرت توقفی نداشته باشد و مشروط، واجبی است که وجوب آن، علاوه بر امور مذکور، بر امر زایدی توقف داشته باشد. سپس ایشان، نظر مرحوم آخوند خراسانی را در باره این گونه تعریف ها بیان می دارند، مبنی بر اینکه این تعاریف، تعاریف حقیقی نیستند تا نیاز به چنین نقض و ابرام هایی باشد و شاید معقول ترین امر در باب این تعاریف، این باشد که آنها را مشیر به موارد متیقن و ارتکازی بگیریم.
در باب مشروط، مواردی هست که همه، مگر کسانی که این دو مفهوم را غیر اضافی می دانند، پذیرفته اند که اینها واجب مشروطند، مثل وجوب حج نسبت به استطاعت و مواردی هست که همه پذیرفته اند که آنها واجب مطلقند، مثل وجوب نماز نسبت به استطاعت. در این صورت، تعاریف مذکور به عناوین مختلف اشاره می کنند و لذا مهم در این تعاریف، تحقق این اشاره است نه دقت در عناوین و اخذ آنها به عنوان حد یا مقومات حدی.
البته در نهایت بحث ممکن است روشن شود که اصل تقسیم نادرست است و مثلا ماهیت واجب مشروط و مطلق با یک دیگر هیچ فرقی ندارد و در تمام آثار هم متحدند(گر چه این احتمال بعید است)، ولی ارتکاز مذکور برای شروع در بحث کافی است.

[ویکی فقه] واجب مشروط (کتاب). «واجب مشروط»، از تالیفات استاد محترم، آیة الله صادق آملی لاریجانی می باشد که در آن، به نکات مختلفی در مورد واجب مشروط از دیدگاه فقها پرداخته شده است. این کتاب، به زبان فارسی بوده و در یک جلد به چاپ رسیده است.
کتاب، از چهار بخش و یک خاتمه تشکیل شده است.
گزارش محتوا
نویسنده، در بخش اول، به بیان نظر مرحوم شیخ انصاری ، در کتاب «مطارح الانظار»، در باره واجب مطلق و مشروط می پردازد که ایشان با ذکر عبارتی از عمید الدین در شرح کتاب تهذیب ، واجب مطلق و مشروط را این گونه معرفی می نماید: واجب مطلق، واجبی است که وجوب آن بر غیر امور عامه معتبره در تکلیف ؛ یعنی عقل ، علم ، بلوغ و قدرت توقفی نداشته باشد و مشروط، واجبی است که وجوب آن، علاوه بر امور مذکور، بر امر زایدی توقف داشته باشد. سپس ایشان، نظر مرحوم آخوند خراسانی را در باره این گونه تعریف ها بیان می دارند، مبنی بر اینکه این تعاریف، تعاریف حقیقی نیستند تا نیاز به چنین نقض و ابرام هایی باشد و شاید معقول ترین امر در باب این تعاریف، این باشد که آنها را مشیر به موارد متیقن و ارتکازی بگیریم. در باب مشروط، مواردی هست که همه، مگر کسانی که این دو مفهوم را غیر اضافی می دانند، پذیرفته اند که اینها واجب مشروطند، مثل وجوب حج نسبت به استطاعت و مواردی هست که همه پذیرفته اند که آنها واجب مطلقند، مثل وجوب نماز نسبت به استطاعت. در این صورت، تعاریف مذکور به عناوین مختلف اشاره می کنند و لذا مهم در این تعاریف، تحقق این اشاره است نه دقت در عناوین و اخذ آنها به عنوان حد یا مقومات حدی.البته در نهایت بحث ممکن است روشن شود که اصل تقسیم نادرست است و مثلا ماهیت واجب مشروط و مطلق با یک دیگر هیچ فرقی ندارد و در تمام آثار هم متحدند (گر چه این احتمال بعید است)، ولی ارتکاز مذکور برای شروع در بحث کافی است.
تحریر نزاع
فهرست مطالب، در آغاز کتاب و فهرست کتب و نمایه اعلام و نمایه مطالب و منابع در پایان آن ذکر شده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس