هکاتئوس

هکاته یا هکاتئوس میلتی ( ملطی ) ( Hecataeus of Miletus ) ( تولد و مرگ در حدود بازه زمانی ۵۶۰ یا ۵۵۰ تا ۴۷۶ یا ۴۱۸ قبل از میلاد ) ، اسم او را از نام هکاته یکی از خدایان یونانی انتخاب کرده بودند. پژوهش گر و جغرافیدان یونانی و طراح نقشه ای از دنیا به همراه کتابی است که به توصیف زمین معروف است. گزارش بسیار کوتاه او دربارهٔ کیش مغی یکی از کهن ترین شواهد یونانی دربارهٔ عقاید دینی ایرانی شمرده می شود که توسط دیوژن نقل شده است. [ ۱] او نخستین تاریخ نگار شناخته شده ی یونانی است.
هکاته از اشراف زادگان و سیاست مداران تأثیرگذار ایونی ( بخش غربی ترکیه ) ، از نویسندگان بسیار تأثیرگذار زمان خود و هم عصر تالس، آناکسیمن میلتوسی، آناکسیماندر و هراکلیتوس بود، فلاسفه ای که بنیان گذاران دانش بشری به شمار می آیند.
هیچ یک از کتاب های او باقی نمانده و چیز زیادی هم از زندگی او نمی دانیم. یکی از آن ها این است که در هنگام اشغال مصر توسط کمبوجیه، در آن کشور بوده و سربازان یونانی سپاه هخامنشی در تبس به دیدار او آمده اند.
وی در خانواده ای ثروتمند و اشرافی به دنیا آمد. او پس از مسافرت های مفصلی که کرد، در شهر مادری خود سکنی گزید و دارای مقام سیاسی بلندبالایی شد. بعد از این زمان، او به نوشتن و پژوهش درباره تاریخ و جغرافیا مشغول شد. حدود نیم قرن پس از مرگ او، مورخ دیگری به نام هرودوت[ ۲] در تنظیم کتاب تاریخ خود از نوشته های هکاتئوس استفاده می کند. او هکاته را شخصی که قدرت شاهنشاهی پارس را به خوبی دریافته بود، توصیف می کند. زیرا او با همین استدلال ایونی ها را از طغیان بر ضد حکومت داریوش بر حذر داشت؛ در جلسه ای که در پائیز ۴۹۹ ق. م در دربار آریستاگوراس، مستبد میلت برای تصمیم گیری در این مورد برگزار شده بود، هکاته با برشمردن ملت های مطیع داریوش، شکست این شورش را پیش بینی کرد، اما هشدارهای او ناشنیده ماند. شورش دولت شهرهای یونانی هرچند در ابتدا موفقیت هایی را به همراه داشت و حتی به فتح سارد منجر شد، اما خیلی زود به عقب نشینی منتهی شد و در یک ضدحمله به شکست قطعی انجامید.
میلت در سال ۴۹۴ ق. م ویران شد و بعد در محل دیگری دوباره ساخته شد. هکاته به آریستاگوراس توصیه کرده بود که از میلت بگریزد، به جزیره لِروس برود و منتظر بهترشدن اوضاع بماند، اما او قبول نکرد و به اسارت درآمد. به روایت دیودور سیسیلی، هنگامی که داریوش بزرگ، برادرش ارتافرن را ساتراپ میلت کرد، هکاته یکی از سفیران و نمایندگان میلتی بود و مذاکراتی که بین طرفین صورت گرفت، به نتیجه ی مطلوبی برای میلتی ها انجامید.

هکاتئوس (دهانه). هکاتئوس یک دهانه برخوردی در ماه است.
این دهانه ۹ دهانه اقماری دارد. [ ۱]