هوازدگی

هوازدگی متلاشی شدن سنگ های پوستهٔ زمین به وسیلهٔ تماس مستقیم سطح کُرهٔ زمین با هواکُره است. یا به عبارت دیگر، هوازدگی یعنی فرایندی که باعث تغییر در ساختار و شکل سنگ می شود.
هوازدگی عبارت است از تجزیه سنگ ها، خاک و مواد معدنی و همچنین چوب و مواد مصنوعی از طریق تماس با جو زمین، آب و موجودات بیولوژیکی زمین. هوازدگی درجا ( در محل ) رخ می دهد، یعنی در همان مکان، با کمی حرکت یا بدون حرکت، و بنابراین نباید با فرسایش اشتباه گرفته شود، که شامل حرکت سنگ ها و مواد معدنی توسط عوامل مانند آب، یخ، برف، باد، امواج و گرانش و سپس در مکان های دیگر منتقل و انباشته می شوند.
دو طبقه بندی مهم فرایندهای هوازدگی وجود دارد - هوازدگی فیزیکی و شیمیایی. هر یک گاه شامل یک مؤلفه بیولوژیکی است. هوازدگی مکانیکی یا فیزیکی شامل تجزیه سنگ ها و خاک از طریق تماس مستقیم با شرایط جوی مانند گرما، آب، یخ و فشار است. طبقه بندی دوم، هوازدگی شیمیایی، شامل تأثیر مستقیم مواد شیمیایی جوی یا مواد شیمیایی بیولوژیکی است که به عنوان هوازدگی بیولوژیکی در تجزیه سنگ ها، خاک ها و مواد معدنی شناخته می شوند. [ ۱] در حالی که هوازدگی فیزیکی در محیط های بسیار سرد یا بسیار خشک شدیدتر است، واکنش های شیمیایی در جایی که آب و هوا مرطوب و گرم است شدیدتر است. با این حال، هر دو نوع هوازدگی با هم اتفاق می افتند، و هر یک تمایل به تسریع دیگری دارند. به عنوان مثال، سایش جسمی ( مالیدن به هم ) اندازه ذرات را کاهش می دهد و بنابراین باعث افزایش سطح آن ها می شود و باعث می شود که آن ها نسبت به واکنش های شیمیایی حساس تر شوند. عوامل مختلف به طور هماهنگ عمل می کنند تا مواد معدنی اولیه ( فلدسپات و میکا ) را به مواد معدنی ثانویه ( خاک رس و ترکیبات کربنی ) تبدیل کنند و عناصر مغذی گیاه را به صورت های محلول آزاد کنند.
مواد باقی مانده پس از تجزیه سنگ همراه با مواد آلی باعث ایجاد خاک می شوند. مقدار مواد معدنی خاک توسط ماده والد تعیین می شود؛ بنابراین، خاک حاصل از یک نوع سنگ واحد اغلب می تواند در یک یا چند ماده معدنی مورد نیاز برای باروری خوب، کمبود داشته باشد، در حالی که خاکی که از مخلوطی از انواع سنگ ها ( مانند رسوبات یخچالی، ائولی یا آبرفتی ) حاصل می شود، غالباً خاک حاصلخیزتری است. علاوه بر این، بسیاری از شکل های زمینی و مناظر زمین نتیجه فرایند هوازدگی همراه است.

هَوازدگی (weathering)
هَوازدگی
فرآیند خوردگی یا تجزیۀ کانی های سنگ بر اثر باران، یخبندان، باد، و دیگر عوامل جوی. این فرآیند از این نظر که مواد حاصل از آن جابه جا نمی شوند و حرکت نمی کنند با فرسایشتفاوت دارد. دو نوع هوازدگی شناسایی شده است: هوازدگی فیزیکی یا مکانیکی، و هوازدگی شیمیایی که غالباً با هم عمل می کنند.هوازدگی فیزیکی. عبارت است از تجزیۀ مکانیکی سنگ ها که طی آن، تغییرات شیمیایی روی نمی دهد. نمونه هایی از این نوع شامل تأثیرات پدیدۀ یخ زدگی ـ ذوب، شکافتگیسنگ ها بر اثر یخ زدن و ذوب متناوب آبِ محبوس مانده بین شکاف ها، و پوسته پوسته شدنسنگ هاست. نمونۀ دیگر هوازدگی پوست پیازیو پولکی شدنحاصل از انبساط و انقباض سنگ ها بر اثر تغییرات بیش از حد دماست که عموماً در مناطق بیابانی صورت می گیرد.
هوازدگی شیمیایی. شامل تغییر شیمیایی در سنگ هاست. فراوان ترین نوع آن بر اثر بارش آب بارانِ حاوی گازکربنیک از اتمسفر ایجاد می شود و اسید کربنیک ضعیفی تولید می کند که با کانی های خاصی در سنگ ها واکنش کرده و آن ها را تجزیه می کند. نمونۀ آن انحلال سنگ آهک و تجزیۀ گرانیت به خاک رُس چینی است. هوازدگی شیمیایی و فیزیکی معمولاً با هم عمل می کنند و در گسترش زمین چهرهامؤثرند. نیز ← هوازدگی_شیمیایی

هوازدگی (شیمی). رجوع شود به:اکسایش هوایی