هرمز چهارم
لغت نامه دهخدا
پیشنهاد کاربران
هرمز چهارم یا اورمزد چهارم ( به پارسی میانه: 𐭠𐭥𐭧𐭥𐭬𐭦𐭣 ) یا هرمزد در شاهنامه، از سال ۵۷۹ تا ۵۹۰ م. شاهنشاه ایران و انیران از خاندان ساسان در ایران شهر بود. او پس از پدرش، انوشه روان دادگر برتخت شهریاری نشست. در منابع ایرانی و اسلامی پس از سرنگونی ایران شهر، از او به عنوان پادشاهی دادگر یاد شده است.
... [مشاهده متن کامل]
در دوران شاهنشاهی هرمز، تعداد زیادی از اشراف و موبدان به قتل رسیده و از قدرت آنان در صحنه سیاست ایران شهر کاسته شد و از سوی دیگر با پشتیبانی او از دهقانان، باعث افزایش قدرت آنان شد. گفته شده که او در طول دوران پادشاهی اش در ایران شهر در سفر بود تا به شخصاً از نزدیک به چگونگی مردم رسیدگی کند.
از مهم ترین اتفاقات شاهنشاهی هرمز چهارم، حمله گوگ ترک ها به استان های شرقی شاهنشاهی ساسانی بود. با این حال بهرام چوبین، اسپهبد معروف ایرانی، در نبردی آنان را به سختی شکست داد. این اتفاق باعث شهرت بهرام شد که در نهایت رشک هرمز را برانگیخت و او بهرام را از عنوان اسپهبدی خلع کرد. تصمیم هرمز خشم بهرام چوبین را برانگیخت و او سر به شورش برداشت. از آنجایی که او یک فرد نظامی بود، سربازان ساسانی نیز از اسپهبد در برابر شاهنشاه طرفداری کردند و بهرام به سمت تیسفون به راه افتاد. اما پیش از رسیدن او، ویستهم و بندوی، احتمالاً با همکاری خسرو پرویز، هرمز را از سلطنت برکنار و کور کرده و در نهایت او را کشتند.
در شاهنامه از او به صورت «ترک زاد» یاد شده، چرا که در برخی منابع آمده است که مادر او دختر خاقان ترک بوده است. با این هنگام، دانشنامهٔ ایرانیکا این نظر را رد کرده است، و گفته شده که ازدواج با دختر خاقان ترک ناممکن بوده و علاوه بر آن هرمز در ۵۴۰ زاده شده که ۳۰ سال پیش تر از ازدواج خسرو است.
ممکن است معاندین او با بهره گیری از این لقب می خواستند از یک سو هم اصالت و تبار ساسانی را نفی کنند و هم خوی تند و سنگدلی وی را به نوعی توجیه کرده باشند.
خسروی یکم، پدر هرمز، او را پیش از مرگ خود به عنوان شاهنشاه آینده برگزید. این تصمیم برخلاف سنت ساسانی بود، زیرا پس از مرگ شاهنشاه پیشین، لایق ترین فرزند او به عنوان شاهنشاه آینده برگزیده می شد. اما از آنجایی که هرمز خود را به عنوان رهبری کارآمد ثابت کرده بود، انوشیروان پیش از مرگ خود، وی را به عنوان جانشین خود تعیین کرد.
... [مشاهده متن کامل]
در دوران شاهنشاهی هرمز، تعداد زیادی از اشراف و موبدان به قتل رسیده و از قدرت آنان در صحنه سیاست ایران شهر کاسته شد و از سوی دیگر با پشتیبانی او از دهقانان، باعث افزایش قدرت آنان شد. گفته شده که او در طول دوران پادشاهی اش در ایران شهر در سفر بود تا به شخصاً از نزدیک به چگونگی مردم رسیدگی کند.
از مهم ترین اتفاقات شاهنشاهی هرمز چهارم، حمله گوگ ترک ها به استان های شرقی شاهنشاهی ساسانی بود. با این حال بهرام چوبین، اسپهبد معروف ایرانی، در نبردی آنان را به سختی شکست داد. این اتفاق باعث شهرت بهرام شد که در نهایت رشک هرمز را برانگیخت و او بهرام را از عنوان اسپهبدی خلع کرد. تصمیم هرمز خشم بهرام چوبین را برانگیخت و او سر به شورش برداشت. از آنجایی که او یک فرد نظامی بود، سربازان ساسانی نیز از اسپهبد در برابر شاهنشاه طرفداری کردند و بهرام به سمت تیسفون به راه افتاد. اما پیش از رسیدن او، ویستهم و بندوی، احتمالاً با همکاری خسرو پرویز، هرمز را از سلطنت برکنار و کور کرده و در نهایت او را کشتند.
در شاهنامه از او به صورت «ترک زاد» یاد شده، چرا که در برخی منابع آمده است که مادر او دختر خاقان ترک بوده است. با این هنگام، دانشنامهٔ ایرانیکا این نظر را رد کرده است، و گفته شده که ازدواج با دختر خاقان ترک ناممکن بوده و علاوه بر آن هرمز در ۵۴۰ زاده شده که ۳۰ سال پیش تر از ازدواج خسرو است.
ممکن است معاندین او با بهره گیری از این لقب می خواستند از یک سو هم اصالت و تبار ساسانی را نفی کنند و هم خوی تند و سنگدلی وی را به نوعی توجیه کرده باشند.
خسروی یکم، پدر هرمز، او را پیش از مرگ خود به عنوان شاهنشاه آینده برگزید. این تصمیم برخلاف سنت ساسانی بود، زیرا پس از مرگ شاهنشاه پیشین، لایق ترین فرزند او به عنوان شاهنشاه آینده برگزیده می شد. اما از آنجایی که هرمز خود را به عنوان رهبری کارآمد ثابت کرده بود، انوشیروان پیش از مرگ خود، وی را به عنوان جانشین خود تعیین کرد.