هبه الله بن ابی العلاء

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] هبة الله بن ابی العلاء. ابوالحسن هبه الله بن ابی العلاء، ملقب به موفق الملک، امین الدوله و سلطان الحکماء و معروف به ابن تلمیذ، پزشک، داروشناس، ادیب و شاعر مسیحی بغدادی است.
علت اشتهار وی به ابن تلمیذ را انتساب به ابوالفرج معتمد الملک یحیی بن تلمیذ، نیای مادری وی دانسته اند که او نیز به ابن تلمیذ شهرت داشته است.ابن تلمیذ در بغداد و در خانواده ای مسیحی تولد یافت. پدر وی پزشکی مشهور بود. در هیچ یک از منابع قدیمی، اشاره ای به سال تولد وی نشده است، ولی با توجه به تصریح بیشتر مآخذ که درگذشت او را در ۲۸ ربیع الاول ۵۶۰ ق یا صفر همان سال دانسته و این که وی ۹۴ یا ۹۵ سال عمر کرده است، باید تولد او در حدود ۴۶۵ یا ۴۶۶ ق باشد. ولی بنا به رای شیخو وی در ۴۷۴ ق زاده شده است.

[ویکی فقه] ابوالحسن هبه الله بن ابی العلاء، ملقب به موفق الملک، امین الدوله و سلطان الحکماء و معروف به ابن تلمیذ، پزشک، داروشناس، ادیب و شاعر مسیحی بغدادی است.
علت اشتهار وی به ابن تلمیذ را انتساب به ابوالفرج معتمد الملک یحیی بن تلمیذ، نیای مادری وی دانسته اند که او نیز به ابن تلمیذ شهرت داشته است.ابن تلمیذ در بغداد و در خانواده ای مسیحی تولد یافت. پدر وی پزشکی مشهور بود. در هیچ یک از منابع قدیمی، اشاره ای به سال تولد وی نشده است، ولی با توجه به تصریح بیشتر مآخذ که درگذشت او را در ۲۸ ربیع الاول ۵۶۰ ق یا صفر همان سال دانسته و این که وی ۹۴ یا ۹۵ سال عمر کرده است، باید تولد او در حدود ۴۶۵ یا ۴۶۶ ق باشد. ولی بنا به رای شیخو وی در ۴۷۴ ق زاده شده است.
تحصیلات
ابن تلمیذ مقدمات علوم را در زادگاه خویش فراگرفت و به گفته ابن خلکان، استاد وی در پزشکی، هبه الله بن سعید بوده است. وی سپس برای تکمیل معلومات و مطالعات پزشکی، به ایران سفر کرد. چنانچه از منابع جدید بر می آید، وی به سراسر ایران رفته و اطلاعات خویش را در زبان فارسی تکمیل کرده است و گویا در این دوره بوده است که او به دربار سلطان سنجر راه یافت. به گفته بیهقی، وی به هنگام بیماری سلطان، نسخه ای برای او تهیه کرد که با مخالفت پزشک دربار سنجر روبه رو شد.
مناصب ابن تلمیذ
ابن تلمیذ در شهر ساوه به دیدار موفق الدین ابوطاهر حسین بن محمد رسید و از کتابخانه مهم وقفی او استفاده کرد و در مدح وی اشعاری سرود. آنگاه به بغداد بازگشت و پس از درگذشت ابوالفرج یحیی بن تلمیذ، به جای وی نشست و به دربار خلفای عباسی راه یافت و پزشک مخصوص خلیفه المقتفی شد و نیز به ریاست بیمارستان عضدی رسید و تا هنگام مرگ، در همان منصب باقی بود. سپس به ریاست پزشکان بغداد منصوب شد و ریاست هیات ممتحنه پزشکان را به عهده گرفت. به گفته بیهقی، حقوق سالیانه وی در بغداد بیش از ۲۰ هزار دینار بود که همه آن را در راه طالبان علم و افراد مستحق انفاق می کرد.
دشمنی ابن ملکا
...

پیشنهاد کاربران

بپرس