نیکلاس کوپرنیک

نیکلاس کوپرنیکس ( انگلیسی: Nicolaus Copernicus؛ /koʊˈpɜːrnɪkəs, kə - / ؛ [ ب] [ پ] [ ت] لهستانی: Mikołaj Kopernik؛ [ ث] ؛ آلمانی سفلی قرون وسطی: Niklas Koppernigk؛ آلمانی: Nikolaus Kopernikus؛ ۱۹ فوریه ۱۴۷۳ – ۲۴ مه ۱۵۴۳ ) ، اخترشناس، ریاضی دان، اقتصاددان و کشیش لهستانی - آلمانی بود که نظریه خورشیدمرکزی منظومه شمسی را گسترش داد و به صورت علمی درآورد. وی پس از سال ها مطالعه و مشاهده اجرام آسمانی به این نتیجه رسید که برخلاف تصوری که کلیسا پشتیبان آن بود زمین در مرکز کائنات قرار ندارد، بلکه این خورشید است که در مرکز منظومه شمسی است و سایر سیارات از جمله زمین به دور آن در حال گردشند. [ ۳] [ ج] [ چ] [ ح]
نظریهٔ انقلابی کوپرنیک یکی از درخشان ترین مستندسازی های عصر رنسانس است که نه فقط آغازگر ستاره شناسی نوین بود، بلکه دیدگاه بشر را دربارهٔ جهان هستی دگرگون کرد. [ ۵]
نیکلاس کوپرنیک در شهر تورون در لهستان متولد گردید. پدرش یک تاجر مس ثروتمند و از افراد مورد احترام تورون بود[ ۶] که در سال ۱۴۶۰ از کراکوف ( پایتخت آن زمان لهستان ) به آن شهر مهاجرت کرده بود.
وقتی کوپرنیک ده ساله بود، پدرش درگذشت و دایی اش لوکاس واتزنروده[ خ] — که اسقفی در پروس شرقی بود — سرپرستی او، برادر و دو خواهرش را به عهده گرفت. واتزنروده می خواست که کوپرنیک روزی به مقام کشیشی برسد؛ از این رو در ۱۴۹۱ وی را برای تحصیل علوم دینی و ریاضیات به دانشگاه یاگیلونیا در کراکوف فرستاد. در آنجا بود که کوپرنیک توسط معلمش آلبرت برودزفسکی با ستاره شناسی آشنا و به آن علاقه مند شد. پس از پایان تحصیلات چهار ساله و توقفی کوتاه در تورون، کوپرنیک رهسپار ایتالیا شد تا در دانشگاه های بولونیا و دانشگاه پادووا حقوق و پزشکی بخواند. سپس برای ادامه تحصیل در فقه و حقوق مدنی به فرارا رفت؛ اما پس از ملاقات با ستاره شناس مشهور «دومنیکو ماریا نوارا دا فررا» سر درس او حاضر و دستیارش شد. در ۱۴۹۷ واتزنروده به مقام اسقفی در وارمیا برگزیده شد و جایی نیز برای کوپرنیک به عنوان کشیش عالیرتبه در کلیسای جامع فرومبورک خالی شد؛ ولی او با اجازه کلیسا چند سال دیگر در ایتالیا ماند و در ۱۵۰۳ در رشته فقه درجه دکتری گرفت. وی همچنین در مدت اقامتش در پادووا فرصت یافت تا با مطالعه آثار سیسرون و افلاطون از آراء گذشتگان دربارهٔ حرکات کره زمین آگاهی یابد و طرح اولیه نظریه خود را شکل دهد. در ۱۵۰۵ کوپرنیک برای زندگی و کار به فرومبورک رفت و بعدها در کلیسا و حکومت مسؤولیت های متعددی را پذیرا شد، از جمله اینکه به کارهای پزشکی روحانیان کلیسا و مردمی که به کلیسا مراجعه می کردند می پرداخت، در جنگ های متناوب میان لهستان و پروس و امرای توتونی برای دفاع از سرزمین خود شرکت می جست، در کنفرانس های صلحی که پس از آن جنگ ها تشکیل می شد نیز شرکت داشت، در تغییر شکل پول و ضرب سکه نظر مشورتی از وی می خواستند، اداره کردن اموال موقوفه ی کلیسا با وی بود، [ ۸] نظام پولی پروس را اصلاح کرد و رسالاتی دربارهٔ ارزش پول انتشار داد. در جریان جنگ میان توتون ها و پادشاهی لهستان ( ۱۵۲۴–۱۵۱۹ ) کوپرنیک فرماندهی دژ وابستگان کلیسا را در شهر مرزی اولشتین به عهده داشت و تا زمان اعلام آتش بس در سال بعد با موفقیت از شهر دفاع کرد.