نیشابور

[ویکی فقه] نیشابور، یکی از شهرهای مهم خراسان در شرق ایران است که در دامنه کوه بینالود قرار گرفته دارد. نیشابور از مهم ترین مراکز جمعیتی، فرهنگی، گردشگری، صنعتی و تاریخی شمال شرق ایران به شمار می آید و به عنوان یکی از نمادهای تاریخ و فرهنگ ایران مطرح شده است.
شهرستان نیشابور به مرکزیت شهر نیشابور (مختصات ریاضی شهر نیشابور عبارت است از طول جغرافیایی ’۴۷ ۵۸۰ و عرض ’۱۲ ۳۶۰ و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۲۵۰ متر می باشد.) ۹۳۰۸ کیلومتر مربع وسعت دارد و جمعیت آن طبق سرشماری سال ۱۳۷۰ ه. ش ۲۸۷/۳۹۹ نفر است. تراکم نسبی جمعیت این شهرستان حدود ۴۲ نفر در کیلومتر مربع می باشد.۶۳۲ آبادی مسکون دارد و در قسمت مرکزی استان خراسان واقع شده است. (از شگفتی های روزگار این است که یکی از کتب غارت شده مسجد منیعی نیشابور به نام کتاب «ابانه یا کتاب الصناعتین» در علم فصاحت و بلاغت تالیف ابوهلال حسن بن عبدالله بن سهل عسکری در کتابخانه آستان قدس رضوی اکنون باقی و مضبوط است و احمد بن حامد نامی در پشت کتاب مذکور فتنه غز و غارت دارالکتب منیعی نیشابور را نوشته و ذکر کرده است که کتاب را عبدالجلیل وقف کرده و اقرار نموده که کتاب از من نیست و بیع و شراء در این جایز نمی باشد و بعدا معلوم نیست به وسیله چه کسی به کتابخانه آستان قدس تسلیم شده است و تاریخ تحریر آن سال ۳۹۴ ه. ق است.)
آثار باستانی خراسان، ج۱، ص۱۳۱-۱۳۳.
این شهرستان با مختصات ریاضی طبق نقشه زیر با طول جغرافیایی بین ۵۸ تا ۵۹ درجه و عرض جغرافیایی بین ۳۵ تا ۳۷ درجه، محدود است از شمال به شهرستان های چناران و قوچان، از جنوب به شهرستان های کاشمر و تربت حیدریه، از مشرق به شهرستان مشهد و از مغرب به شهرستان های اسفراین و سبزوار. (در ناحیه نیشابور گسلی به طول ۱۲۰ کیلومتر و با روند شمال غربی - جنوب شرقی وجود دارد که از نزدیکی شهر نیشابور می گذرد و تقریبا تمامی زمین لرزه های تاریخی نیشابور با فعالیت های این گسل همراه بوده است. از جمله زمین لرزه های مهم سال های ۵۴۰ - ۵۵۵ - ۶۰۵ -۶۶۶ -۶۷۹ و ۸۰۸ ه. ق احتمالا در پیوند با این گسل می باشند. رکت سهامی آب منطقه ای خراسان، مطالعات سد بار نیشابور، گزارش زمین شناسی.)
تقسیم بندی شهری
این شهرستان دارای پنج بخش است به نام های:۱- تحت جلگه به مرکزیت بزغان و دهستان های تحت جلگه، طاغنکوه، فیروزه.۲- زبرخان به مرکزیت قدمگاه و دهستان های اردوغش، اسحاق آباد، زبرخان.۳- سرولایت به مرکزیت چکنه و دهستان های بینالود، سرولایت.۴- میان جلگه به مرکزیت عشق آباد و دهستان های غزالی، عشق آباد، بلهیرات.۵- مرکزی به مرکزیت شهر نیشابور و دهستان های دربقاضی، ریوند، فضل، مازول.
آمارگیری جمعیت سال ۱۳۷۰ مرکز آمار ایران.
...

[ویکی شیعه] نِیشابور یکی از شهرهای مهم تاریخ ایران پس از اسلام و محل اقامت امام رضا در سفر به مرو است. امام رضا حدیث سلسلةالذهب را در این شهر برای مردم خواندند. پس از سفر امام رضا به خراسان و اقامت در نیشابور و مرو، گروه های متعددی از علویان و شیعیان از عراق و حجاز وارد ایران شدند و در نیشابور سکونت کردند. علویان ساکن در نیشابور بیشتر از نسل فرزندان امام سجاد بودند در عین حال خاندان هایی از نسل فرزندان امام حسن(ع) و امام کاظم(ع) نیز در این منطقه حضور داشتند. حضور گسترده علویان در این شهر موجب شد دیوان نقابت برای رسیدگی به امور سادات از سوی خلیفه دائر شود.
فضل بن شاذان نیشابوری و اباصلت هروی دو تن از علمای شیعه نیشابور بود ه اند. قدمگاه امام رضا، مقبره بی بی شطیطه، امامزاده محمد محروق از اماکن زیارتی نیشابور است. در دوره معاصر نیشابور دومین شهر پرجمعیت استان خراسان رضوی و در میان دو شهر مشهد و سبزوار در شرق ایران واقع شده است.
نیشابور دومین شهرستان پرجمعیت استان خراسان رضوی است. این شهر در ۱۲۷ کیلومتری غرب مشهد واقع شده است. از شمال و شمال غربی به قوچان و اسفراین، از جنوب به تربت حیدریه و کاشمر، از شرق به سبزوار و از غرب به مشهد منتهی می شود. مساحت این شهر ۳/۸۹۲۵ کیلومتر مربع و جمعیت آن بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ش ۴۳۳۱۰۵ نفر است. از نظر جغرافیایی در موقعیت ۳۵ درجه و ۴۰ دقیقه تا ۳۶ درجه و۵۰ دقیقه عرض جغرافیایی و ۵۸ درجه و۱۵ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۱۵ دقیقه طول جغرافیایی قرار دارد.