نوسان اطلس شمالی

نوسان اطلس شمالی یک پدیدهٔ جوی در شمال اقیانوس اطلس و ناشی از نوسانات اختلاف فشار جوی در سطح دریا میان کم فشار ایسلند و پرفشار آزور است. این پدیده، قدرت و جهت بادهای غربی عبوری از اطلس شمالی را کنترل می کند. نوسان اطلس شمالی، بخشی از نوسان قطبی است و در طول زمان، بدون تناوب مشخصی تغییر می کند.
این نوسان طی پژوهش هایی در اواخر سدهٔ نوزدهم و اوایل سدهٔ بیستم میلادی کشف شد. [ ۱] برخلاف نوسان جنوبی ال نینو در اقیانوس آرام، این نوسان بیش از اقیانوس، از جو تأثیر می پذیرد و یکی از مهم ترین عوامل نوسانات اقلیمی در اطلس شمالی و اقلیم های مرطوب پیرامون آن است.
NAO چند تعریف ممکن دارد. ساده ترین تعریف ها بر پایهٔ اندازه گیری میانگین فصلی اختلاف فشار هوا میان ایستگاه ها است، برای نمونه:
• لیسبون و ریکیاویک
• پونتا دلگادا، آزور و ریکیاویک
• آزور، جبل طارق و ریکیاویک[ ۲]
در همهٔ این تعریف ها نقطهٔ شمالی در ایسلند قرار دارد. این نقاط به گونه ای انتخاب شده اند که الگوی تغییرات یکسانی را ثبت کنند. ایستگاه ها در میان دو منطقهٔ فشاری پایدار پرفشار آزور و کم فشار ایسلند قرار دارند.
بادهای غربی گذرنده از اطلس، هوای مرطوب را وارد اروپا می کنند. در سال هایی که غرب وزان قوی است، تابستان های سرد، زمستان های ملایم و بارندگی فراوان به همراه دارد. در سوی دیگر، اگر غرب وزان ضعیف شود، دمای تابستانی و زمستانی بسیار بالا می رود و منجر به موج گرما می شود، هم چنین عمق برف و مقدار بارش کاهش می یابد. [ ۳]
یک سامانهٔ کم فشار بر فراز ایسلند و یک سامانهٔ پرفشار بر فراز آزور، جهت و قدرت بادهای غربی به سوی اروپا را کنترل می کنند. قدرت و موقعیت نسبی این سامانه ها به صورت سالانه تغییر می کند و این تغییرات با نام نوسان اطلس شمالی شناخته شده است. اختلاف فشار زیاد میان دو ایستگاه ( شاخص بالا معادل با فاز مثبت NAO ) باعث تقویت غرب وزان می شود. نتیجهٔ این وضعیت، تابستان های سرد و زمستان های ملایم و مرطوب در اروپای غربی و مرکزی است. در مقابل، اگر اختلاف فشار کم باشد، ( شاخص پایین معادل با فاز منفی NAO، ) غرب وزان ضعیف می شود، اروپای شمالی زمستان های سرد و خشک را تجربه می کند و طوفان ها جنوبی شده و به سوی دریای مدیترانه حرکت می کنند. این وضعیت منجر به بارندگی قابل توجه در جنوب اروپا و شمال آفریقا می شود.