جبل طارق

لغت نامه دهخدا

جبل طارق. [ ج َ ب َ ل ِ رِ ] ( اِخ ) تنگه ای است بین اروپا ( اسپانیا ) و افریقا ( قسمت غربی اسپانیای شمالی ) که بحر متوسط را به بحر اطلس متصل میسازد. موقعیت استراتژیکی آن بسیار مهم است. ( از المنجد ).

جبل طارق. [ ج َ ب َ ل ِ رِ ] ( اِخ ) مجموعه صخره هائی است در ساحل جنوبی اندلس به اسپانیا از طرف غرب بشهر «جون جبل طارق » و از شرق به بحر روم و بحر متوسط محدود میشود. این ناحیه از مستعمرات انگلیس بودکه در استحکامات آن مبالغ هنگفتی مصرف شد و بر بالای آن ساختمانهای نظامی از قلعه ها و حصنها و توپ انداز و دیگر استحکامات بنا کرده اند و هر سال مبالغ گزافی برای حفظ و نگاهداری آن خرج میشود. مسلمانان این کوه را در سال 711 م. بسرداری طارق بن زیاد فتح کردند و در آن باره و حصاری برپا کردند و پس از آن به تناوب به تصرف دول مختلفی از قبیل اسپانیا و فرانسه و انگلستان درآمد و سرانجام در سال 1783 م. مستمراً به تصرف انگلستان درآمد و از آنجائی که این ناحیه تنها راه مدیترانه و کلید نفوذ در مستملکات بریتانیایی کمپانی هند شرقی است برای انگلستان اهمیت فراوانی دارد. بعلاوه مرکز زغال و محل ذخایر اسلحه های جنگی است و استحکاماتی دارد که عنداللزوم به آنجا پناه میبرند. ( ازمنجم العمران صص 161 - 162 ). این ناحیه منسوب بطارق بن زیاد مولی موسی بن نصیر سردار نامی عرب است که آنجارا فتح کرده و بهمین مناسبت به جبل طارق موسوم گردیده است. و آن را جبل الفتح نیز گویند. ( ابن بطوطه ).

جبل طارق. [ ج َ ب َ ل ِرِ ] ( اِخ ) یا جون جبل طارق. نام شهری است نزدیک به جبل طارق. صاحب منجم العمران آرد: شهر جبل طارق در مسافت 65میلی قادس بسمت جنوب شرقی قرار دارد و حدود بیست هزار تن سکنه انگلیسی و اسپانیولی و یهودی و مغربی دارد. دولت انگلستان موانع بسیاری برای جلوگیری از متوطن شدن اشخاص غریب ایجاد کرده و به هیچکس جز برای مدت محدودی آن هم با شرائطی خاص اجازه اقامت در آنجا را نمیدهد. این شهر ساختمانهای مهمی دارد از قبیل : دارالحکومه و دار امیرالبحر و بیمارستان نیروی دریائی و مدارس و هتلها و بیمارستانها و نوانخانه و کتابخانه ای که بیست هزار مجلد کتاب دارد. آب آنجا از باران است که در زمستان در آب انبارها و حوضها ذخیره کنند و بندر آن آزاد است و تمام کشتیها در آن رفت و آمد میکنند ولی بازرگانی آن عقب افتاده و درآمد عادی آن سی هزار لیره و مخارج نیز سی هزار لیره است. ( از منجم العمران صص 161 - 162 ). نام کوه معروف و نام شهری است که در بالا ذکر شد و ظاهراً بتمام منطقه ای که پایگاههای نظامی انگلستان در آنجاست و در تصرف دولت بریتانیاست نیز اطلاق میشود. رجوع به طارق شود.بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

۱ - تنگه ایست بین اسپانیا و مراکش که بحر الروم ( مدیترانه ) غربی را به اقیانوس اطلس متصل میسازد بعرض ۱۵ کیلو متر و عمق متوسط ۴۵٠ متر . نام این تنگه از نام طارق بن زیاد سردار مشهور اسلام که از این تنگه بخاک اسپانیا حمله برد و دولت اسلامی را در جنوب آن کشور تشکیل داد - ماخوذ است . ۲ - شهریست در کنار تنگه ای بهمین نام در انتهای جنوبی کشور اسپانیا که در ۱۷٠۴ م . بتوسط انگلیسیان فتح شد و در دست آنان باقی ماند . این ۲۶٠٠٠ تن جمعیت دارد .

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] جبل طارِق، تنگه ای در مغرب دریای مدیترانه، همچنین شبه جزیره، صخره و شهری بندری در جنوب اندلس می باشد.
تنگه جبل طارق، تقریباً از َ۴۸ ۳۵ تا َ۵ ۳۶ عرض شمالی و از َ۲۰ ۵ تا َ۲ ۶ طول غربی قرار دارد و دریای مدیترانه را در مشرق به اقیانوس اطلس شمالی در مغرب متصل می کند و کوتاه ترین فاصله میان قاره اروپا و افریقاست. همچنین به سبب واقع شدن منتهی الیه جنوبی اسپانیا (در شبه جزیره ایبری) در شمال و شمال غربی افریقا در جنوب این تنگه و نیز به سبب این که از مهم ترین راههای آبیِ دنیا شمرده می شود، اهمیت سوق الجیشی فراوانی دارد. قسمت عمده سواحل تنگه، در شمال متعلق به اسپانیا و در جنوب متعلق به مراکش است. شبه جزیره جبل طارق در شمال شرقی تنگه، متعلق به انگلستان و سواحل جنوب شرقی تنگه، که شهر سَبته در آن قرار دارد، متعلق به اسپانیاست.تنگه جبل طارق حدود هفتاد کیلومتر طول و بین چهارده تا ۴۴ کیلومتر عرض دارد. مشرق تنگه، با بیش از هزار متر عمق، عمیق ترین قسمت آن است. در بعضی قسمتهای کم عرض تنگه، سواحل مقابل دیده می شوند. خلیج جبل طارق در شمال شرقی، رَأس (دماغة) طَرْف الاَغرّ در شمال غربی، رأس اِسْپارْتِل در جنوب غربی، شهرهای جزیرة الخضراء و طَریف در ساحل شمالی و شهر طَنجه در ساحل جنوبی تنگه قرار دارند.تنگة جبل طارق در دورة زمین شناسی پلیوسن (از دوران سوم) تشکیل یافته است. میانگین دمای سالانه در سطح تنگه ْ۱۷ و در عمق آن ْ۵ر۱۳ است. از ۱۳۶۰ ش/ ۱۹۸۰ به بعد، دولتهای اسپانیا و مراکش با تشکیل گروههای ویژه ای، برای طراحی و نصب پل دائمی بر روی تنگة جبل طارق که سالانه پنجاه هزار کشتی از آن عبور می کنند، اقداماتی کرده اند. این تنگه را بُغازسَبْتَه و در منابع اسلامی زُقاق (یا بحرزُقاق به معنای باریکة آبی) نامیده اند. به گفتة ادریسی در سدة ششم، این تنگه میان طریف و قصر مصموده به عرض دوازده میل واقع و دارای جزر در تمام شبانه روز است.
شبه جزیرة جبل طارق
شبه جزیرة جبل طارق، در جنوب شبه جزیرة ایبری و در ساحل جنوبی اسپانیا قرار دارد. دریای مدیترانه در مشرق و خلیج جبل طارق/ آلخثیراس (خلیج جزیرة الخضراء) در مغرب آن است. وسعت آن حدود پنج کیلومتر مربع است و به سبب واقع شدن در کنار تنگة جبل طارق، اهمیت سوق الجیشیِ فوق العاده ای دارد. خلیجهای کوچک قطلان و ساندی در مشرق و خلیجهای اروپا و روزیا در مغرب آن واقع است. گردش آب در سواحل شبه جزیره و سواحل خلیج جبل طارق از دریای مدیترانه به سمت تنگه است. اسپانیا و انگلیس در شمال شبه جزیره، منطقه ای بی طرف (ممنوعه) به مسافت تقریبی یک کیلومتر در جهت شمالی ـ جنوبی (از دو کرانة شرقی ـ غربی) تعیین کردند که مرز اسپانیا در شمال و مرز انگلستان در جنوب آن قرار دارد. در جنوب شبه جزیره، معروف به نوک اروپا (برج ویکتوریا) یک فانوس دریایی هست. قسمتهای شمالی شبه جزیره، به ویژه نزدیک منطقة بی طرف، کم ارتفاع است و به همین سبب از دریای مدیترانه مانند جزیره ای به نظر می رسد.در مشرق شبه جزیره، صخره ای معروف به جبل طارق در جهت شمالی ـ جنوبی، به طول حدود ۶ر۴ کیلومتر و عرض حدود ۲ر۱ کیلومتر قرار دارد و مرتفع ترین نقطة آن در جنوب صخره حدود ۴۲۵ متر است. صخرة جبل طارق در دورة سوم زمین شناسی (از سنگ آهک) تشکیل یافته است. این صخره در جانب شرقی شیب تندی دارد و به شکل دیواره ای نسبتاً عمودی به دریا مشرف است و در مغرب به دامنه های کم ارتفاع تر و سواحل منتهی می شود.
شهر بندری جبل طارق
شهر بندری جبل طارق، در دامنه و ساحل غربی صخرة جبل طارق به صورت شمالی ـ جنوبی قرار دارد. این شهر را انگلیسیها ساختند. نام آن از نام طارق بن زیاد که در سال ۹۲ برای فتح اندلس در آن جا اردو زده بود، گرفته شده است. میانگین حداکثر دمای شهر در تابستانها ْ۲۹ و میانگین حداقل آن در زمستانها ْ۱۳ است. شهر جزیرة الخضراء در مغرب و شهر سبته در جنوب (در شمال غربی افریقا) قرار دارد. با شهر لالینا ی اسپانیا (در ایالت قادس/ کادیث نزدیک مرز) از طریق راه زمینی مرتبط است. شهر جبل طارق دارای فرودگاه بین المللی است و بیش تر با شهرهای لندن و مادرید ارتباط دارد. این شهر، به سبب نداشتن زمینهای کشاورزی، مواد غذایی را وارد می کند. جبل طارق بندری معتبر نیز شمرده می شود و در شمال و جنوب آن، دو اسکله برای پهلوگیری کشتیها احداث شده است. بازار شهر در شمال آن واقع است. جبل طارق علاوه بر درآمد مالیات از کشتیها، صنعت گردشگریِ پر رونقی دارد. قسمتهای شرقی شهر تقریباً به صورت پلکانی با خیابانهای کم عرض، در دامنه ای پر شیب ساخته شده است. مکانهای مهم شهر عبارت اند از: قلعة مشهور آن (الحصن العربی یا قلعه مغربیه) در شمال شبه جزیره، نزدیک ساحل غربی؛ موزه و باغهایی در مرکز شهر؛ محل (استخر) جمع آوری آب باران (برای تأمین آب آشامیدنی) در مشرق شهر، در دامنة صخره. مسجد بزرگی که ملک فهدبن عبدالعزیز در ۱۳۷۶ ش/ ۱۹۹۷ در جبل طارق ساخت، در نوک اروپا واقع است.جمعیت این شهر در سرشماری دهة ۱۳۷۰ ش /۱۹۹۰، حدود سی هزار تن بوده است. بیشترِ اهالی، اسپانیایی، ایتالیایی، پرتغالی و نظامیان انگلیسی هستند. زبان محاوره اسپانیایی و زبان علمی در آموزشگاهها انگلیسی است.
آثار دیدنی شهر
...

دانشنامه آزاد فارسی

جَبَل طارِق (Gibraltar)
جَبَل طارِق
(یا: جبل الطارق) سرزمینی وابسته به بریتانیا، واقع در پیشرفتگی سنگلاخ و باریکی در نوک جنوبی اسپانیا، با۶.۵ کیلومتر مربع مساحت و ۲۷,۹۲۸ نفر جمعیت (۲۰۰۶). صخرۀ جبل طارق با کوه آخو، نزدیک سئوتا (سبته)، در آن سوی تنگۀ جبل طارق یکی از ستون های هرکول را در ساحل افریقای شمالی تشکیل می دهد. مرکز ترانزیت واردات و صادرات کالاهاست. در ۷۱۱م مورها این استحکامات را تصرّف و در ۱۴۶۲م آن را به اسپانیا واگذار کردند. در ۱۷۰۴ جورج روک، دریاسالار انگلیسی، آن را از اسپانیا گرفت و برطبق پیمان اوترخت (۱۷۱۳) به بریتانیا واگذار کرد. همه پرسی ۱۹۶۷ حاکی از ارادۀ مردم در وابسته ماندن به انگلستان بود، اما اسپانیا همچنان مدعی مالکیت بر آن است و از ۱۹۶۹ تا ۱۹۸۵ مرزهای آن را بست. در ۱۹۸۹، دولت انگلستان اعلام کرد که تعداد پادگان نظامی خود را به نصف کاهش می دهد. در ۱۹۹۱ سربازان نیروی زمینی از این منطقه خارج شدند، اما نیروی هوایی و دریایی باقی مانده اند. یک پایگاه دریایی و هوایی استراتژیکی و نیز مقر زیرزمینی و مرکز مخابراتی ناتو در جبل طارق قرار دارند؛ چندین حفره و راهرو در دلِ سنگ ها احداث شده که طویل ترین آن ها ۷۰ متر است. فرماندار دارای اختیارات اجرایی است و شورای جبل طارق با او رایزنی می کند و مجلسی منتخب نیز دارد. زبان رایج در این منطقه انگلیسی است و ارز آن اسکناس های خاص منطقه و سکه های انگلیسی است. دین اکثریت مردم این منطقه کاتولیک است.

پیشنهاد کاربران

به پارسی " کوه های تارخ " نام اینجا که بخشی از کشور اسپانیا در روزگار باستان بوده و بدست تازیان به فرماندهی طارق پسر زیاد افتادو سالیان بسیار در دست آنان بوده گرفته شده است و امروز بخشی از انگلیس می باشد.

بپرس