[ویکی اهل البیت] نهج البیان عن کشف معانى القرآن. محمد بن حسین شیبانی، دانشمند شیعی سده هفتم هجری.
تفسیری است مختصر و کوتاه و ناپیوسته که بر اساس ادب و آراء گذشتگان تدوین یافته و نویسنده آن را برای تقدیم به کتابخانه عظیم مدرسه مستنصریه بغداد در دوران خلافت المستنصر بالله عباسی (640-623) نوشته است؛ و در مقدمه از کتابخانه یاد شده به نام «الخزانة الامامیة المستنصریه» یاد می کند.
او - چنانکه خود گفته - در رویارویی با آراء و اقوال مختلف و متفاوت مفسران آن را نقل کرده است تا اختلاف در آن کم باشد و عالم فقیه و خواننده هوشیار از آن سود برگیرد و در ضمن آن روایاتی از اهل بیت علیهم السلام آورده و به ناسخ و منسوخ و پاره ای از عبادات شرعی و احکام و اسباب النزول و سخنان لغویان پرداخته است. وی از بسیار پرداختن به مباحث دستوری و قرائات و نیز بواطن آیات پرهیز کرده و بنا را بر اختصار و اقتصار گذاشته است.
شماری از آیات را با این باور که معانی آنها روشن است تفسیر نکرده است. او چندان از «کلبی» نقل می کند که گمان می رود تفسیرش را کاملا در اختیار داشته. از شیخ مفید، جبائی، طبری، زجاج، فراء و ابوعبیده و... نیز فراوان نقل می کند. از «تبیان» شیخ بهره بیشتر برده و از او با احترام یاد می کند. روی هم رفته، تفسیری است باارزش و سودمند که محمد بن علی النقی شیبانی تلخیص آن را به نام «مختصر نهج البیان» فراهم آورده است.
این تفسیر (نهج البیان عن کشف معانی القرآن) اخیراً با تحقیق استاد حسین درگاهی و در سال 1419 ق/1377 ش به وسیله انتشارات الهادی - قم در پنج مجلد - به طرزی شیوا - به چاپ رسیده است.
تحت عنوان «معانی القرآن» کتابهای بسیاری نوشته شده است که برخی تنها جنبه لغوی دارد و برخی به مسائل ادبی، لغوی و تفسیری نیز پرداخته اند که در اینجا منظور دسته دوم است.
سیوطی درباره او می گوید: «او استاد کسائی و فراء است؛ خلیل بن احمد، کتاب او را خواست و از آن بهره گرفت. سیبویه هر جا در کتابش به عنوان (قال الکوفی) می آورد، مقصود او است».
تفسیری است مختصر و کوتاه و ناپیوسته که بر اساس ادب و آراء گذشتگان تدوین یافته و نویسنده آن را برای تقدیم به کتابخانه عظیم مدرسه مستنصریه بغداد در دوران خلافت المستنصر بالله عباسی (640-623) نوشته است؛ و در مقدمه از کتابخانه یاد شده به نام «الخزانة الامامیة المستنصریه» یاد می کند.
او - چنانکه خود گفته - در رویارویی با آراء و اقوال مختلف و متفاوت مفسران آن را نقل کرده است تا اختلاف در آن کم باشد و عالم فقیه و خواننده هوشیار از آن سود برگیرد و در ضمن آن روایاتی از اهل بیت علیهم السلام آورده و به ناسخ و منسوخ و پاره ای از عبادات شرعی و احکام و اسباب النزول و سخنان لغویان پرداخته است. وی از بسیار پرداختن به مباحث دستوری و قرائات و نیز بواطن آیات پرهیز کرده و بنا را بر اختصار و اقتصار گذاشته است.
شماری از آیات را با این باور که معانی آنها روشن است تفسیر نکرده است. او چندان از «کلبی» نقل می کند که گمان می رود تفسیرش را کاملا در اختیار داشته. از شیخ مفید، جبائی، طبری، زجاج، فراء و ابوعبیده و... نیز فراوان نقل می کند. از «تبیان» شیخ بهره بیشتر برده و از او با احترام یاد می کند. روی هم رفته، تفسیری است باارزش و سودمند که محمد بن علی النقی شیبانی تلخیص آن را به نام «مختصر نهج البیان» فراهم آورده است.
این تفسیر (نهج البیان عن کشف معانی القرآن) اخیراً با تحقیق استاد حسین درگاهی و در سال 1419 ق/1377 ش به وسیله انتشارات الهادی - قم در پنج مجلد - به طرزی شیوا - به چاپ رسیده است.
تحت عنوان «معانی القرآن» کتابهای بسیاری نوشته شده است که برخی تنها جنبه لغوی دارد و برخی به مسائل ادبی، لغوی و تفسیری نیز پرداخته اند که در اینجا منظور دسته دوم است.
سیوطی درباره او می گوید: «او استاد کسائی و فراء است؛ خلیل بن احمد، کتاب او را خواست و از آن بهره گرفت. سیبویه هر جا در کتابش به عنوان (قال الکوفی) می آورد، مقصود او است».
wikiahlb: نهج_البیان_عن_کشف_معانى_القرآن