نمک زدایی

نمک زدایی یا شیرین کردن آب ( به انگلیسی: Desalination or desalination ) اشاره به هر یک از چند فرایندی است که مقداری نمک و سایر مواد معدنی را از آب شور جدا می کند. همچنین به طور کلی، منظور از نمک زدایی حذف نمک ها و مواد معدنی همانند نمک زدایی خاک است. [ ۱] آب شور جهت تولید آب شیرینی که برای مصرف انسان یا آبیاری مناسب است، نمک زدایی می شود. یک محصول جانبی بالقوه از نمک زدایی، نمک است. نمک زدایی در کشتی های بزرگ و زیردریایی مورد استفاده قرار می گیرد. بیشتر سرمایه گذاری های اخیر در نمک زدایی، بر توسعه راه های مقرون به صرفه تأمین آب شیرین برای استفاده انسان، متمرکز شده است. در کنار بازیافت آب از فاضلاب، این یکی از چندین منابع تأمین آب مستقل از بارش است.
در مقیاس بزرگ، نمک زدایی به طور معمول با استفاده از مقدار زیادی انرژی، زیرساخت های اختصاصی و گران قیمت انجام می شود که آن را از آب تازه به دست آمده از منابع معمول مانند رودخانه ها یا آبهای زیرزمینی گران تر می سازد. [ ۲]
نمک زدایی به ویژه مناسب کشورهایی مانند استرالیا است، که به طور سنتی بر روی جمع آوری بارش پشت سدها برای تأمین منابع آب آشامیدنی خود اتکا می کند. به گفته انجمن بین المللی نمک زدایی در سال ۲۰۰۹، ۱۴۴۵۱ واحد نمک زدایی در سراسر جهان در حال بهره برداری بوده که ۹/۵۹ میلیون مترمکعب در روز تولید می کرده اند، با افزایش تولید سالیانه برابر ۳/۱۲٪. تولید در سال ۲۰۱۰ برابر ۶۸ میلیون مترمکعب بوده و انتظار می رود که تا سال ۲۰۲۰ به ۱۲۰ میلیون مترمکعب برسد، ۴۰ میلیون مترمکعب در خاورمیانه برنامه ریزی شده است. [ ۳] بزرگترین کارخانه آب شیرین کن در جهان کارخانه نمک زدایی جبل علی ( فاز ۲ ) در امارات متحده عربی است.
اسمز معکوس روشی برای تصفیه آب دریا یا آب معمولی است که از یک غشای نیمه تراوا استفاده می کند که از طریق آن می توان نوعی فیلتراسیون آب را انجام داد. در فرایند اسمز، اما برخلاف فیلتراسیون، فشار خاصی برای غلبه بر فشار اسمزی ایجاد می شود و این مرحله در پایان به آب تصفیه شده اجازه می دهد.
فرایند اسمز معکوس قادر است تمام مولکول ها و یون های موجود در آب معمولی را حذف کند و به همین دلیل در بخش صنعتی و در تولید آب آشامیدنی استفاده می شود. در عمل، تنها حلال خالص از یک غشای نیمه تراوا عبور می کند، در حالی که املاح روی خود غشاء جمع می شود؛ بنابراین دقیقاً این غشاء است که مولکول ها و یون هایی را انتخاب می کند که می توانند عبور کنند یا نه، اجازه عبور به همه آن مولکول های بزرگ تر را نمی دهند، در حالی که حلال های کوچک تر می توانند بدون مشکل از آن عبور کنند.

نَمک زُدایی (desalination)
نمک زدایی به روش مویینه معکوس
جداسازی نمک، معمولاً از آب دریا، به منظور تولید آب شیرین برای آبیاری یا شرب. در گذشته، نمک زدایی به روش تقطیر صورت می گرفت، امّا در دهۀ ۱۹۷۰ فرآیند ارزان تری با استفاده از مواد پلیمری خاص عرضه شد که مولکول نمک را با فرآیند مویینۀ معکوس از آب جدا می کند. در سواحل خاورمیانه، برای تأمین آب شیرین که در این نواحی کمیاب است، کارخانه های نمک زدایی تأسیس شده است.