نماز وتیره

[ویکی فقه] نماز «وتیره»، دو رکعت نافله نماز عشاء است که بعد از آن و به صورت نشسته خوانده می شود.
«وَتیره» از ریشه «وتر»، در لغت معانی گوناگونی آمده است؛ مانند:۱. شیوه و روش؛ ۲. قسمتی از خانه یا اتاق که به وسیله ستون از بخش های دیگر جدا و مستقل می شود.۳. پرده میان دو سوراخ بینی. ۴. غضروف گوش.۵. پره و پوست نازک میان دو انگشت.۶. سستی در کار یا آرزومندی.۷. کاهلی، تنبلی و کوتاهی.
نماز وتیره از منظر فقه و حدیث
شیخ صدوق(م ۳۸۱ق) در کتاب «علل الشرائع»، درباره سرّ و حکمت استحباب دو رکعت نماز وتیره بعد از نماز عشاء، روایتی نقل کرده که شاید بتوان از آن، علت نام گذاری «نماز وتیره» را هم فهمید. از امام باقر(ع) پرسیده شد که برای چه بعد از نماز عشاء، دو رکعت نماز نشسته توصیه شده است؟ حضرت فرمودند: «برای این که خدای تبارک و تعالی هفده رکعت واجب فرمود پس رسول خدا(ص) دو برابر (نماز مستحب) بدان افزودند پس مجموع پنجاه و یک رکعت گردید، پس این دو رکعت را امر فرمودند نشسته بخوانند تا یک رکعت محسوب شده و بدین ترتیب در مقابل هر یک رکعت فریضه دو رکعت نافله واقع می شود». مفضّل، از امام صادق(ع) پرسید: نماز عشاء را که می خوانم، در حال نشسته دو رکعت نافله می خوانم؛ چرا؟آن حضرت فرمود: «این نماز یک رکعت است و اگر بعد از خواندنش از دنیا رفتی، آن را نماز وتر (رکعت آخر نماز شب) برایت منظور می نمایند». همچنین شیخ صدوق روایتی را درباره سرّ و حکمت این که رسول خدا(ص) دو رکعت بعد از عشاء را خود نمی خواندند ولی امر به آن می فرمودند، چنین نقل می کند:امام صادق(ع) فرمود: «کسی که به خدا و به روز قیامت ایمان دارد شب را به روز نخواهد آورد، مگر آن که نماز وتر را خوانده باشد».راوی پرسید: مقصودتان از «وتر» دو رکعت بعد از نماز عشاء است؟حضرت فرمودند: «آری، این دو رکعت، یک رکعت محسوب می شوند. پس کسی که این دو رکعت را خواند و پس از آن فوت نمود، از دنیا رفته در حالی که نماز وتر را خوانده است، و اگر فوت ننمود در آخر شب البته نماز وتر را بخواند».پرسید: آیا رسول خدا(ص) این دو رکعت را می خواندند؟حضرت فرمودند: «خیر».پرسید: چرا؟حضرت فرمودند: «زیرا به رسول خدا(ص) وحی می رسید و می دانست که آیا در این شب از دنیا می روند یا نه، ولی دیگران چنین علمی ندارند، به همین جهت بود که آن حضرت خودشان این دو رکعت را نمی خواندند ولی به آن امر می فرمودند که دیگران بخوانند». از این دسته روایات می توان فهمید که نماز وتر (یک رکعت پایانی نماز شب) پیش خدای تعالی آن قدر دارای اهمیت و ارزش است که نماز وتیره را به جبران آن قرار داده تا نمازگزار با خواندن وتیره، به ثواب نماز وتری که احیاناً فوت می شود برسد.

[ویکی شیعه] نماز وُتَیره یا نافله عِشاء، دو رکعت نماز مستحبی است که پس از نماز عشاء به صورت نشسته خوانده می شود. مشهور در بین فقها، نشسته خواندن نماز وتیره است اما برخی ایستاده خواندن آن را دارای فضیلت می دانند. در متون دینی، نماز وتیره جایگزین نماز وتر در نماز شب قرار داده شده تا اگر کسی موفق به خواندن نماز وتر نشد از ثواب آن بهره مند شود.
وتیره در فقه به معنای «وتر کوچک» معنا شده است. وتر، یک رکعت پایانی نماز شب است. امام صادق(ع) نماز وتیره را به منزله یک رکعت نماز وتر در نماز شب می داند که اگر نمازگزار پس از ادای آن (وتیره) از دنیا رفت ثواب نماز وتر برای او منظور گردد. امام صادق در ادامه فرمود پیامبر اکرم این نماز را نمی خواند، زیرا به وسیله وحی می دانست که آیا در این شب از دنیا می رود یا خیر؛ اما دیگران را به خواندن آن توصیه می کرد.
نماز وتیره، دور رکعت نماز نافله عشاء است که به صورت نشسته خوانده می شود. بهتر است در دو رکعت این نماز صد آیه از قرآن خوانده شود و مستحب است به جای صد آیه، سوره واقعه را در یک رکعت و سوره توحید را در رکعت دیگر بخوانند. در روایت دیگری امام باقر(ع) فرمود: هرکس سوره مُلْک را شب بخواند، به قرائت بسیار و پاکیزه عمل نموده و از غافلان نخواهد بود و من نیز بعد از نماز عشا آن دو را در حالت نشسته می خوانم.