نقد قوه حکم

دانشنامه عمومی

نقد قوه حکم یا نقد سوم ( به آلمانی: Kritik der Urteilskraft ) ، کتابی فلسفی از ایمانوئل کانت است. این کتاب را عبدالکریم رشیدیان، به فارسی، ترجمه کرده است.
نقد قوهٔ حکم - که به دو بخش زیبایی شناسی و غایت شناسی، قابل تقسیم است - در «سگانی» ( تریلوژیِ ) نقدیِ کانت، اثری است که نقش میانجی و پیونددهندهٔ دو اثر دیگر، یعنی نقد عقلِ محض و نقدِ عقلِ عملی را بر عهده دارد و گذار از فلسفهٔ نظری به فلسفهٔ اخلاق را عملی می کند. کانت، همان گونه که برای عقل محض و عقل عملی اصولی پیشین جستجو می کرد، برای قوهٔ حکم نیز، که قوه ای است مربوط به احساس لذت و الم، در جستجوی مبانی پیشین برآمد و کوشید فلسفه ای پیشین از ذوق برپا کند. مبنا یا اصل بنیادیِ نهفته در شالودهٔ قوهٔ حکم، غایت مندی طبیعت است. این غایت مندی به دو صورت ممکن است: یا صوری و ذهنی یا واقعی و عینی. حکم به غایت مندی صورت یک عین بدون آن که هیچ غایت معینی برای آن قائل شویم، حکم زیباشناختی است، و اگر غایت معینی برای آن در نظر بگیریم، حکم غایت شناختی است. بر همین مبنا، نقد قوهٔ حکم نیز به دو بخش اصلی تقسیم می شود: در بخش اول، فلسفهٔ ذوق ( مبحث زیبا و والا ) ، و در بخش دوم، غایت شناسی و غایت شناسیِ طبیعت بررسی می شود، و بدین گونه سرانجام تأمل دربارهٔ زیبایی و نظم، زیباشناسی و غایت شناسی، در یک کل واحد، به هم پیوند می یابد. درک ساختار جامع فلسفهٔ نقادیِ کانت بدون درک مباحث این اثر، که به گفتهٔ کاسیرر «بیش از هر اثر دیگری عصب زمانهٔ خود را تحریک کرده است» میسر نیست.
عکس نقد قوه حکم
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

نقد قوّۀ حُکم (Kritik der Urteilskraft)
کتابی فلسفی از ایمانوئل کانت، منتشر شده به آلمانی، در ۱۷۹۰. کانت در مقدمۀ این اثر اساسی، نخست به بررسی قوای دوگانۀ شناختن و خواستن (که در دو اثر مهم دیگرش نقد عقل محض و نقد عقل عملی آن ها را تصدیق کرده) پرداخته است، و احساس لذت و ناخوشنودی را قوۀ اساسی سومی دانسته که آن نیز تابع اصول ماقبل تجربی شناخت و اخلاق است. کانت با این مقدمه، بخش اول کتاب خود را به نقد حکم ذوقی اختصاص داده، و در آن به ویژه امر زیبا را از امور مطبوع و مفید متمایز کرده است. کانت در بخش دوم کتاب، پس از بررسی مقتضای عقل که ما را به ملاحظۀ طبیعت از نظر گاه غائی نگری برمی انگیزد، به تحقیق در شرایط وجود احکام غایت شناختی ماقبل تجربی می پردازد. به عقیدۀ او میان شناخت ماقبل تجربی طبیعت (از طریق ریاضیات و فیزیک محض) و شناخت پدیدارهای جزئی (از راه تجربه) مطابقتی غایتگرایانه وجود دارد، اما شناختن روند آن ها فقط برای ذهنی ممکن است که در عین آفریدن صور تصورات خود، محتوای آن ها را نیز خود می آفریند. نقد قوۀ حکم به سبب تمییزی که میان عرصۀ فعالیت های احساس، منطق و عمل قائل شده است، اصالت و اهمیت بسیار دارد. کانت در این اثر از مذهب اصالت لذت جویی، مذهب اصالت ارزش های اخلاقی، و نیز مذهب اصالت ادراک ذوقی فراتر رفته و در واقع مبانی ذوقیات جدید را مطرح کرده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس