نقاشی دیواری

نقاشی دیواری[ ۱] ( به انگلیسی: Mural ) به نقاشی هایی گفته می شود که بر روی دیوار داخلی خانه ها جهت تزئین و تلطیف فضای آن کشیده می شوند. [ ۲] به اعتقاد برخی، این نگاره ها در شکل گیری اعتراضات مدنی و قیام های گسترده نقش کلیدی داشته اند، [ ۳] از سوی دیگر برخی به ایجاد حالت آرامش برای شهروندان از طریق اجرای نقاشی دیواری اشاره می کنند. [ ۴] گاهی همین مسائل بحث برانگیز باعث پاک شدن چنین آثاری از دیوارهای شهر یا اماکن مربوط به آن می شوند[ ۵] [ ۶]
هزاران سال پیش، انسان نخستین تصویر حیواناتی را که برای احتیاجات خود شکار می کرده و تصاویر آن ها را بر دیواره محل سکونتشان، یعنی در انتهای صخره غار نقاشی می کردند. آنان با اجرای اعمالی چون مراسم حمله به آن تصاویر، انگیزه خود را برای شکار فردایشان بالا می بردند.
دراین باره هلن گاردنر، محقق و تاریخ نویس معاصر چنین می گوید:
شکارگر هنرمند آن روزگار، غالباً از سطوح نامنظم وطبیعی دیوارهای غار، برجستگی ها، فرورفتگی ها، شکاف ها و لبه های تیز آن ها برای ایجاد تصویر حضور واقعی شکل های خود درآنجا به طرز ماهرانه ای استفاده می کرده است. از برآمدگی دیوار می توانسته است درچارچوب خطوط کناری یک گاو وحشی مهاجم برای نشان دادن بزرگی بدن این جانور استفاده کند.
جالب توجه ترین آثار نقاشی دیواری مربوط به دوره پارینه سنگی با قدمتی حدود ۳۰ هزار سال مربوط به غارهای آلتامورا واقع در شمال اسپانیا و غارهای لاسکو واقع در جنوب فرانسه است.
قدیمی ترین آثار نقاشی یافت شده در ایران مربوط به دوران نوسنگی حدود ۸ هزار سال قبل از میلاد بوده که بر صخره های غار دوشه و در دره میرملاس در منطقه کوهدشت استان لرستان است. این صخره نگاره ها صحنه های رزم و شکار با تیر و کمان و حیواناتی چون اسب، بزکوهی و سگ را نشان می دهد که به شیوه ای ساده و ابتدایی و با ترکیبات مواد رنگی قرمز اخرایی، سیاه و اندکی زرد از سوی انسان های غارنشین با انگیزه اعتقادات جادویی آن منطقه کار شده است. [ ۷]
قدمت اعتلای این هنر در تاریخ ایران، به دورهٔ ساسانیان برمی گردد. [ ۸] بر اساس پژوهشی که پیرامون نقاشی دیواری در دپارتمان نقاشی دانشگاه تهران صورت گرفته است، موضوع نقاشی دیواری ایرانِ قبل از اسلام به عنوان موضوع معرفی شده است که کمی مهجور مانده و کمتر بدان پرداخته شده است. در چکیدهٔ این پژوهش چنین آمده است:

نقاشی دیواری (فیلم). نقاشی دیواری ( روسی: Граффити ) یک فیلم کمدی روسی محصول سال ۲۰۰۶ به کارگردانی ایگور آپاسیان است. این فیلم برنده دیپلم هیئت داوران بخش رقابتی پانوراما ارمنی چهارمین دوره جشنواره بین المللی فیلم زردآلوی طلایی ایروان شد.

نقاشی دیواری (mural painting)
تزیین دیواری که برای مکانی خاص، طراحی شود و در معماری بنا به کار رود. نقاشی دیواری، برخلاف نقاشی روی بوم، از محیط اطراف خویش تأثیر می پذیرد. در نوع سنتّی، مستقیماً بر روی سطح دیوار نقاشی می شود، ولی تزیین ‎آن با موزائیک، کلاژ، و عکس نیز ممکن است؛ نیز می توان نقاشی را بر بوم کشید، سپس آن را به دیوار منتقل کرد. این روشی است که در دوران معاصر بیشتر به کار می رود. فرسک (نقاشی روی گچ مرطوب)، تکنیک اصلی تولید دیوارنگاره های سنتّی است و اغلب مترادف دیواری یا نقاشی دیواری نیز به کار می رود، لیکن نقاشی تمپرا، نقاشی مومی، و نقاشی رنگ روغنی نیز از روش های دیگرند. نقاشی دیواری، قرن ها رواج داشت، ولی به سبب تفاوت با نقاشی های روی بوم، بیشتر در کاخ ها و کلیساها، یا ساختمان های عمومی یافت می شود. کهن ترینِ آن ها در مقبره های مصر باستان از قرن ۳پ م برجا مانده اند. نقاشی دیواری دو نوعِ اصلی دارد. در اولی، اسلوب کار تخت است، بر سطح دیوار تأکید می شود، و رنگ در پهنه های تخت بزرگ به کار می رود؛ از جمله نقاشی های دیواری مصر و کرت در دوران باستان، یا آثار یادمانی پووی دو شاوان، نقاش فرانسوی، در نیمۀ دوم قرن ۱۹. در نوع دومِ نقاشی دیواری، توهّم فضای سه بعدی، به کمک پرسپکتیو به وجود می آید، و سطح تخت دیوار را می شکند. نقاشی های دیواری تیه پولو در شیوۀ باروک یا روکوکو، از آن جمله اند. در قرن ۲۰ نقاشی دیواری احیا شد؛ به ویژه توسط سه هنرمند مکزیکی با نام های دیه گو ریورا، خوزه کلمنته اُروسکو، و داوید آلفارو سیکئیروس، که در مکزیکوسیتی، و از دهۀ ۱۹۲۰ در نقاط مختلف امریکا، با مواد مختلف نقاشی دیواری پدید آوردند.