نظریه قوی سیاه، استعاره ای است که به اثرات شدید ناشی از برخی از رویدادهای غیرقابل پیش بینی و نادر و همچنین تمایل انسان به یافتن توضیحاتی ساده و دم دستی برای این رویدادها می پردازد. این نظریه در سال ۲۰۰۷ توسط نسیم نقولا طالب در کتابی تحت عنوان کتاب قوی سیاه مطرح شد. نسیم طالب در این کتاب اشاره به رخدادهای بسیار نادر و مهمی دارد که به طور معمول کسی انتظار وقوع آنها را ندارد. [ ۱]
قوی سیاه استعاره ای است از پیشامدهایی که مشاهده آن ها شگفت انگیز و بسیار نادر است و چون کسی به طور معمول انتظار وقوع آن ها را ندارد، توده های مردمی در توجیه دلایل وقوع چنین پدیده هایی گاه به استدلال های غیرعقلانی و حتی خرافی روی می آورند. فارغ از اندیشه توده ها، در توجیه علت و عواقب این پدیده ها معمولاً بین روشنفکران و خردگرایان نیز هنگامهای از اختلاف نظر و کشمکش ها پدید می آید که ممکن است دهه ها و سده ها به نتیجه نرسد.
وجه تسمیه این پدیده ریشه در فرهنگ غرب دارد که قوی سفید را مظهر پاکی تصور می کردند و از آن جایی که بیشتر مردم قوی سیاه را ندیده بودند، وجود آن را مظهر شیطان و نماد شرّ و جادوگری می پنداشتند. این اسطورهٔ دیرینه چنان ریشه در باور مردم غرب داشته که در باله دریاچه قو ( اثر پیوتر ایلیچ چایکوفسکی ) نیز الهام بخش موسیقی دان ها و ادیبان بوده است. در این باله که در سال ۱۸۷۷ در «بالشوی تئاتر مسکو» روی صحنه رفت، قوی سیاه جادوگری است که می کوشد شاهزاده زیگفرید را فریب دهد.
با کشف قاره استرالیا، مهاجرینی که به این سرزمین هزاران ساله پای گذاشتند در کمال شگفتی در جنوب این قاره با دسته هایی پرشمار از قوی سیاه مواجه شدند که بین آن ها فقط قوی سفید موجب تعجب بود. آن ها این نوع قو را با خود به اروپا بردند و باور قوی سیاه، دست کم به عنوان مظهر شرّ و ناپاکی، به تدریج در تخیل مردم رنگ باخت.
استعاره قوی سیاه برای نخستین بار توسط نسیم طالب در قوی سیاه ( کتاب ) در بحث احتمال و آمار برای پدیده هایی با سه ویژگی زیر به کار گرفته شد:
• پیشامدهایی به شدّت نادر، غیرقابل پیش بینی و بسیار دورتر از میانگین با احتمال وقوعی بسیار ناچیز ولی بسیار جنجالی و تأثیرگذار. ( مثل اعلام یافتن انسان تکامل یافته با قد ۵ سانتی متر ) .
• پیامدهای وقوع چنین پیشامدهایی نادر و اثرگذار ( consequences ) به کل غیرقابل پیش بینی است. بدین معنی که حتی اگر بتوانید احتمال وقوع چنین رخدادهایی را در مقادیر بسیار ناچیز تخمین بزنید هرگز قادر نخواهید بود پیامدها و عواقب ناشی از وقوعِ آنها را در یک ساختار منظم علّت و معلولی پیش بینی کنید.
• احتمال وقوع پایین و عدم مشاهده آنها در شرایط طبیعی باعث می شود که عوام در مورد آن ها دچار پیش داوری های خرافی، غیرمنصفانه و غیرمنطقی شوند. این رده از پدیده ها در طول تاریخ تأثیر بسیار شگرفی بر جوامع بشری و نحوه زندگی آن ها داشته. برای مثال برخی از قبایل بدوی، زلزله را خشم خدایان تلقی و برای فرونشاندن این خشم انسان قربانی می کردند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفقوی سیاه استعاره ای است از پیشامدهایی که مشاهده آن ها شگفت انگیز و بسیار نادر است و چون کسی به طور معمول انتظار وقوع آن ها را ندارد، توده های مردمی در توجیه دلایل وقوع چنین پدیده هایی گاه به استدلال های غیرعقلانی و حتی خرافی روی می آورند. فارغ از اندیشه توده ها، در توجیه علت و عواقب این پدیده ها معمولاً بین روشنفکران و خردگرایان نیز هنگامهای از اختلاف نظر و کشمکش ها پدید می آید که ممکن است دهه ها و سده ها به نتیجه نرسد.
وجه تسمیه این پدیده ریشه در فرهنگ غرب دارد که قوی سفید را مظهر پاکی تصور می کردند و از آن جایی که بیشتر مردم قوی سیاه را ندیده بودند، وجود آن را مظهر شیطان و نماد شرّ و جادوگری می پنداشتند. این اسطورهٔ دیرینه چنان ریشه در باور مردم غرب داشته که در باله دریاچه قو ( اثر پیوتر ایلیچ چایکوفسکی ) نیز الهام بخش موسیقی دان ها و ادیبان بوده است. در این باله که در سال ۱۸۷۷ در «بالشوی تئاتر مسکو» روی صحنه رفت، قوی سیاه جادوگری است که می کوشد شاهزاده زیگفرید را فریب دهد.
با کشف قاره استرالیا، مهاجرینی که به این سرزمین هزاران ساله پای گذاشتند در کمال شگفتی در جنوب این قاره با دسته هایی پرشمار از قوی سیاه مواجه شدند که بین آن ها فقط قوی سفید موجب تعجب بود. آن ها این نوع قو را با خود به اروپا بردند و باور قوی سیاه، دست کم به عنوان مظهر شرّ و ناپاکی، به تدریج در تخیل مردم رنگ باخت.
استعاره قوی سیاه برای نخستین بار توسط نسیم طالب در قوی سیاه ( کتاب ) در بحث احتمال و آمار برای پدیده هایی با سه ویژگی زیر به کار گرفته شد:
• پیشامدهایی به شدّت نادر، غیرقابل پیش بینی و بسیار دورتر از میانگین با احتمال وقوعی بسیار ناچیز ولی بسیار جنجالی و تأثیرگذار. ( مثل اعلام یافتن انسان تکامل یافته با قد ۵ سانتی متر ) .
• پیامدهای وقوع چنین پیشامدهایی نادر و اثرگذار ( consequences ) به کل غیرقابل پیش بینی است. بدین معنی که حتی اگر بتوانید احتمال وقوع چنین رخدادهایی را در مقادیر بسیار ناچیز تخمین بزنید هرگز قادر نخواهید بود پیامدها و عواقب ناشی از وقوعِ آنها را در یک ساختار منظم علّت و معلولی پیش بینی کنید.
• احتمال وقوع پایین و عدم مشاهده آنها در شرایط طبیعی باعث می شود که عوام در مورد آن ها دچار پیش داوری های خرافی، غیرمنصفانه و غیرمنطقی شوند. این رده از پدیده ها در طول تاریخ تأثیر بسیار شگرفی بر جوامع بشری و نحوه زندگی آن ها داشته. برای مثال برخی از قبایل بدوی، زلزله را خشم خدایان تلقی و برای فرونشاندن این خشم انسان قربانی می کردند.
wiki: نظریه قوی سیاه