نظریه تکامل

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تکامل یا تطور انواع، نظریه ای علمی که بویژه در زیست شناسی مطرح شده و اهمیت یافته است.
بر طبق این نظریه، انواع یا گونه های موجودات در طول زمان یکسان و ثابت نمانده اند، بلکه دستخوش تغییر و تحول شده و متناسب با شرایط، تطور یافته اند. این نظریه سابقه ای کهن دارد، اما از قرن هجدهم به صورت جدّی تر ی در حوزه ع لوم طبیعی مطرح شده است، مثلاً در اثر ژرژ لویی بوفون با عنوان تاریخ طبیعی عمومی و خصوصی و در اثر لامارک با عنوان فلسفه جانورشناختی.

نظریه داروین
نقطه عطف در طرح این نظریه، منشأ انواع چارلز داروین است که اثری بسیار مهم در تاریخ علوم طبیعی محسوب می شود.داروین در این کتاب و سپس در منشأ انسان از این نظریه صورت بندی علمی و مبتنی بر شواهد تجربی به دست داد که در مجامع علمی با استقبال مواجه شد و سبب گردید گاه اصطلاح «داروینیسم» به عنوان مترادف نظریه تکامل یا تطور انواع به کار رود.
نظریه داروین امروزه در عالم علم کهنه می نماید و با پرسشهای فراوان مواجه شده، اما نظریه های مبتنی بر تکامل یا تطور انواع همچنان مطرح است. پیروان و صاحب نظران ادیان در برابر این نظریه رویکرد ها و مواضع مختلفی داشته اند. در مقاله حاضر نخست گزارشی اجمالی از این نظریه و مواجهه مسیحیان و یهودیان با آن مطرح می شود، سپس رویکرد مسلمانان (بویژه در ایران) در برابر این نظریه مطرح می گردد، در بخش سوم، گزارشی اجمالی از سیر تألیفات اندیشمندان عرب زبان در این زمینه ارائه می گردد.

تاریخچه نظریه تکامل
در تاریخ علوم طبیعی و زیست شناسی، واژه تکامل یا تطور، معانی چندگانه ای دارد و نظریه تکامل در معنایی عام، بر این نکته تکیه دارد که همه جهان یا بخش هایی از اجزای آن دستخوش تحولات پایدار و فزاینده است و در طی این روند بر تعداد و تنوع و پیچیدگی اجزای جهان افزوده می شود. با این تعریف، باور به نظریه تکامل یا تطور در تقابل با ثابت و یکنواخت انگاشتن جهان و اجزای آن قرار می گیرد و قائلان به آن با این اندیشه که اجزای جهان از آغاز خلقت ثابت و برقرار مانده باشند، مخالف اند در یک نگاه کلی، نظریه های اولیه تکامل گرا ساده و مبهم و کم تر تجربی بودند، ولی نظریه های بعدی و متأخر تر پیچیده تر و دقیق تر و تحقیق پذیر تر شدند. عمده اختلاف نظر ها در باره منشأ و خصوصیت و علل روند تکاملی است. بررسی و اطلاق نظریه تکامل در حوزه موجودات زنده و بسط آن به مسائل مرتبط موجب شد تانظریه هایی در مورد تکامل بشر، ذهن، اخلاق و فرهنگ بشری پدید آید و نیز دیدگاه هایی فلسفی مطرح شود و با پیگیری روند تکامل در چیزهای غیرزنده، نظریه های مرتبط با فیزیک، تکامل زمین، منظومه شمسی و کیهان ظهور و بروز یافت. نظریه تکامل، در معنای محدود تر و مشهور تر، در حیطه زیست شناسی و ناظر به موجودات زنده و آلی مطرح می شود و بن ا بر آن همه انواع جانداران روی زمین، از گیاه و حیوان، در طی روندی تدریجی، طولانی و مستمر از انواع و اشکال بسیار متفاوت اولیه به صورت کنونی در آمده اند. پیشینه این نظریه به دوره فلاسفه پیشاسقراطی در یونان و حتی پیش از آن در فرهنگهای چین و هند باز می گردد، البته در مورد اخیر این موضوع عمدتاً در قالب اسطوره مطرح شده است. همچنین حضور و سیرتحول این نظریه را می توان در سده های میانه، و دوران نوزایی و روشنگری بررسی کرد.
چارلز داروین، طبیعیدان انگلیسی، در ۱۸۵۹/۱۲۷۶ کتاب منشأ انواع را بر پایه مدارک علمی محکمی که بیش از بیست سال به گردآوری آن ها پرداخته بود، منتشر ساخت. در واقع، سهم وی در این امر نه ابداع و ابتکار نظریه تکامل که پیش تر از جانب امثال بوفون و لامارک نیز مطرح شده بود، بلکه ارائه این نظریه به صورت آزمون پذیر بود که شواهد متقنی را در اثبات آن به دست داد.

تکامل و تحول انواع از دیدگاه داروین
...

پیشنهاد کاربران

بپرس