[ویکی نور] نزول سورة هل أتی فی أهل بیت المصطفی(ص)، نوشته سید علی حسینی میلانی، کتابی است به زبان عربی و با موضوع کلام شیعه. نویسنده در این اثر با استناد به روایات اهل تسنن به تفسیر آیاتی از سوره دهر (که در شأن اهل بیت(ع) نازل شده؛ یعنی آیات پنجم تا بیست ودوم) پرداخته است
کتاب دارای سخن ناشر، مقدمه کوتاهی از مؤلف، محتوا در دو فصل و فهرست مطالب می باشد. نویسنده در نگارش این اثر از منابع اهل تسنن بهره برده است. برخی از منابع کتاب عبارتند از: الإصابة فی معرفة الصحابة، منهاج السنة، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، تاریخ بغداد، الجرح و التعدیل، تهذیب الکمال، روح المعانی، تذکرة الحفاظ، طبقات الحفاظ، طبقات المفسرین، سیر أعلام النبلاء، کفایة الطالب فی مناقب علی بن أبی طالب و...
آیات مورد استناد در کتاب، آیه های پنجم تا بیست ودوم سوره انسان هستند که در شأن اهل بیت رسول الله(ص)؛ یعنی علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) نازل شده اند. نویسنده ضمن ذکر روایتی درباره شأن نزول این آیه می گوید: چون حسن و حسین(ع) مریض شدند و پیامبر(ص) به عیادت آنان رفت، علی(ع) و فاطمه(س) و همچنین خادمشان فضه نذر کردند در صورت بازیابی سلامتی این دو سبط پیامبر(ص)، سه روز روزه بگیرند. پس از بهبودی، چون چیزی در خانه امیرالمؤمنین(ع) نبود، ایشان سه صاع جو قرض کرد و حضرت زهرا(س) آن را آرد کرده و با آن نان پخت. اما لحظه افطار روز اول مسکین و روز دوم یتیم و روز سوم اسیری به در خانه آمدند و همه اهل خانه افطارشان را به آنان دادند و پس از این ماجرا آیات مذکور از سوره انسان درباره آنان نازل شد
نویسنده می گوید: عده ای در این روایت که مورد اتفاق فریقین است شبهه کرده اند. منشأ شبهه ابن تیمیه بوده است و ادعای او را می توان در دو نکته خلاصه کرد: اولا سوره دهر مکی ا ست و قبل از ازدواج امیرالمؤمنین با فاطمه زهرا(س) و تولد حسنین(ع) نازل شده (چون ازدواج امیرالمؤمنین(ع) و حضرت زهرا(س) در مدینه انجام شد)؛ ثانیا ترمذی این روایت را «مزوق مفتعل» دانسته و ابن جوزی آن را «موضوع» خوانده است. نویسنده مطالب کتاب را در دو فصل پی می گیرد. در فصل اول درباره سند حدیث و راویان آن از اهل سنت بحث می کند و در فصل دوم از دلالت حدیث و پاسخ به اشکال مذکور و اشاره ای گذرا به دیگر اشکالات می نویسد
نویسنده در فصل اول بیان می کند که نزول سوره انسان در شأن اهل بیت(ع) در بسیاری از کتاب های معتبر تفسیر، حدیث، مناقب، تراجم صحابه و... اهل تسنن آمده است. او دوازده تن از راویان این روایت از صحابه را نام می برد. همچنین سی وهشت نفر از ائمه تفسیر و حدیث از جمله ابوجعفر طبری در «کفایة الطالب فی مناقب علی بن أبی طالب»، ابواسحاق ثعلبی در «التفسیر الکبیر»، ابن مغازلی شافعی در «مناقب علی بن أبی طالب»، زمخشری در «الکشاف» و... را نام می برد که این حدیث را روایت کرده اند سپس نصوص حدیث را به اسناد از امیرالمؤمنین(ع)، زید بن ارقم، ابن عباس، حبری و... ذکر می کند و به کلمات علمای اهل تسنن مانند قرطبی در تفسیرش، سبط ابن جوزی در «تذکرة خواص الأمة»، آلوسی در «روح المعانی» و دیگران مبنی بر شهرت روایت استناد می کند و بعد نمونه هایی از اشعار شاعران در نزول سوره هل أتی در شأن اهل بیت(ع) را می آورد؛ مثل شعر سید حمیری که در آن ابیات زیر آمده است:
نویسنده سپس کلام ابن عبدربه قرطبی مالکی در احتجاج مأمون بر چهل تن از فقیهان در مسئله مفاضله و ذکر آیات سوره هل أتی و سخن از نزول آن در شأن امیرالمؤمنین(ع) را نقل می کند. وی همچنین می نویسد که بسیاری از بزرگان حفاظ، فضه خادمه زهرا(س) را از صحابه دانسته اند. او کلام سبط ابن جوزی مبنی بر رد ادعای موضوعیت حدیث را هم نقل می کند و نکات دیگری مانند اینکه سائلین در این سه روز ملائکه از جانب خدا بوده اند که برای امتحان اهل بیت نازل شده بوده اند یا ذکر نعمت های بهشتی غیر از حورالعین در این سوره به جهت غیرت خدا به فاطمه زهرا(س) را ذکر کرده است. نویسنده پس از این مطالب، یکی از راویان این حدیث (که راویان آن به ترتیب، حسکانی از ابومحمد جوهری از مرزبانی از ابوالحسن علی بن محمد از حمیری از حسن بن حسین از حبان بن علی از کلبی از ابوصالح از ابن عباس هستند) را ذکر می کند و سپس به تصحیح تک تک راویان آن از قول علمای اهل تسنن می پردازد. از نظر نویسنده در مورد سایر طرق هم همین کار امکان پذیر است، اما همین یک مورد کفایت می کند
کتاب دارای سخن ناشر، مقدمه کوتاهی از مؤلف، محتوا در دو فصل و فهرست مطالب می باشد. نویسنده در نگارش این اثر از منابع اهل تسنن بهره برده است. برخی از منابع کتاب عبارتند از: الإصابة فی معرفة الصحابة، منهاج السنة، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، تاریخ بغداد، الجرح و التعدیل، تهذیب الکمال، روح المعانی، تذکرة الحفاظ، طبقات الحفاظ، طبقات المفسرین، سیر أعلام النبلاء، کفایة الطالب فی مناقب علی بن أبی طالب و...
آیات مورد استناد در کتاب، آیه های پنجم تا بیست ودوم سوره انسان هستند که در شأن اهل بیت رسول الله(ص)؛ یعنی علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) نازل شده اند. نویسنده ضمن ذکر روایتی درباره شأن نزول این آیه می گوید: چون حسن و حسین(ع) مریض شدند و پیامبر(ص) به عیادت آنان رفت، علی(ع) و فاطمه(س) و همچنین خادمشان فضه نذر کردند در صورت بازیابی سلامتی این دو سبط پیامبر(ص)، سه روز روزه بگیرند. پس از بهبودی، چون چیزی در خانه امیرالمؤمنین(ع) نبود، ایشان سه صاع جو قرض کرد و حضرت زهرا(س) آن را آرد کرده و با آن نان پخت. اما لحظه افطار روز اول مسکین و روز دوم یتیم و روز سوم اسیری به در خانه آمدند و همه اهل خانه افطارشان را به آنان دادند و پس از این ماجرا آیات مذکور از سوره انسان درباره آنان نازل شد
نویسنده می گوید: عده ای در این روایت که مورد اتفاق فریقین است شبهه کرده اند. منشأ شبهه ابن تیمیه بوده است و ادعای او را می توان در دو نکته خلاصه کرد: اولا سوره دهر مکی ا ست و قبل از ازدواج امیرالمؤمنین با فاطمه زهرا(س) و تولد حسنین(ع) نازل شده (چون ازدواج امیرالمؤمنین(ع) و حضرت زهرا(س) در مدینه انجام شد)؛ ثانیا ترمذی این روایت را «مزوق مفتعل» دانسته و ابن جوزی آن را «موضوع» خوانده است. نویسنده مطالب کتاب را در دو فصل پی می گیرد. در فصل اول درباره سند حدیث و راویان آن از اهل سنت بحث می کند و در فصل دوم از دلالت حدیث و پاسخ به اشکال مذکور و اشاره ای گذرا به دیگر اشکالات می نویسد
نویسنده در فصل اول بیان می کند که نزول سوره انسان در شأن اهل بیت(ع) در بسیاری از کتاب های معتبر تفسیر، حدیث، مناقب، تراجم صحابه و... اهل تسنن آمده است. او دوازده تن از راویان این روایت از صحابه را نام می برد. همچنین سی وهشت نفر از ائمه تفسیر و حدیث از جمله ابوجعفر طبری در «کفایة الطالب فی مناقب علی بن أبی طالب»، ابواسحاق ثعلبی در «التفسیر الکبیر»، ابن مغازلی شافعی در «مناقب علی بن أبی طالب»، زمخشری در «الکشاف» و... را نام می برد که این حدیث را روایت کرده اند سپس نصوص حدیث را به اسناد از امیرالمؤمنین(ع)، زید بن ارقم، ابن عباس، حبری و... ذکر می کند و به کلمات علمای اهل تسنن مانند قرطبی در تفسیرش، سبط ابن جوزی در «تذکرة خواص الأمة»، آلوسی در «روح المعانی» و دیگران مبنی بر شهرت روایت استناد می کند و بعد نمونه هایی از اشعار شاعران در نزول سوره هل أتی در شأن اهل بیت(ع) را می آورد؛ مثل شعر سید حمیری که در آن ابیات زیر آمده است:
نویسنده سپس کلام ابن عبدربه قرطبی مالکی در احتجاج مأمون بر چهل تن از فقیهان در مسئله مفاضله و ذکر آیات سوره هل أتی و سخن از نزول آن در شأن امیرالمؤمنین(ع) را نقل می کند. وی همچنین می نویسد که بسیاری از بزرگان حفاظ، فضه خادمه زهرا(س) را از صحابه دانسته اند. او کلام سبط ابن جوزی مبنی بر رد ادعای موضوعیت حدیث را هم نقل می کند و نکات دیگری مانند اینکه سائلین در این سه روز ملائکه از جانب خدا بوده اند که برای امتحان اهل بیت نازل شده بوده اند یا ذکر نعمت های بهشتی غیر از حورالعین در این سوره به جهت غیرت خدا به فاطمه زهرا(س) را ذکر کرده است. نویسنده پس از این مطالب، یکی از راویان این حدیث (که راویان آن به ترتیب، حسکانی از ابومحمد جوهری از مرزبانی از ابوالحسن علی بن محمد از حمیری از حسن بن حسین از حبان بن علی از کلبی از ابوصالح از ابن عباس هستند) را ذکر می کند و سپس به تصحیح تک تک راویان آن از قول علمای اهل تسنن می پردازد. از نظر نویسنده در مورد سایر طرق هم همین کار امکان پذیر است، اما همین یک مورد کفایت می کند