[ویکی فقه] توروایانا، نجیب الله، نویسنده، شاعر و دولتمرد افغانی بود.
نجیب الله، متخلص به توروایانا، در ۱۲۸۱ ش /۱۳۲۰ در جلال آباد به دنیا آمد. وی از نوادگان امیر دوست محمدخان، بنیانگذار سلسلة شاهان و امیرانِ محمدزائی در افغانستان ، بود. پدرش، محمدیونس، در روزگار امیرحبیب الله، پادشاه افغانستان، سرهنگ بود و در عهد سلطنت امیرامان الله، ریاست شهرداری کابل را بر عهده داشت. مادرش، هاجره، ملقب به اُخت السّراج، دختر امیرعبدالرحمان خان و خواهر امیرحبیب الله خان بود. نجیب الله تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسة امانیّة (لیسة امانی) کابل به پایان رساند. سپس، برای ادامة تحصیل به انگلستان رفت و در رشته حقوق و علوم سیاسی دکتری گرفت و به میهن بازگشت. مدتی به تدریس در دانشگاهِ کابل و خدمت در وزارتِ امورخارجه پرداخت. چندی نیز وزیرِ معارف (آموزش و پرورش) افغانستان بود. در همان دوره به تهران آمد (۲۲ آذر ۱۳۲۷) و از مؤسسات آموزش و علمی دیدار کرد. علی اصغر حکمت در سفر به افغانستان (۱۳۲۶ ش) با نجیب الله خان در وزارتِ معارف ملاقات داشته و در سفرنامه اش از او به نیکی یاد کرده است.
شاعر و نویسنده خوش قریحه
توروایانا از شاعران و نویسندگانِ خوش قریحه، خوش بیان، لطیفه گو، پُرکار و بااستعداد بود. برخی از آثارش در مطبوعاتِ ایران چاپ شده است، از جمله مثنوی «شام هری» با تصویری از توروایانا در مجلة یغما و غزل «افسانة عشّاق» در همان مجله. این غزل در حضور توروایانا در انجمنِ ادبیِ فرهنگستان ایران خوانده شده است. آثار توروایانا بیانگرِ علاقة او به تاریخ و افتخارات باستانیِ میهنش است.
سفارت
توروایانا پس از پایان خدمتش در وزارت معارف، سفیرِ افغانستان در چند کشور خارجی، از جمله هندوستان و ایالات متحدة امریکا ، شد. هم زمان با سفارتِ توروایانا در هند ، علی اصغر حکمت هم سفیر ایران در هند بود. حکمت، که با توروایانا دوستی صمیمانه داشت، وی را مردی بسیار متین و مهربان و ادیب و شعردانی خوش صحبت معرفی کرده و کثرت اطلاعات او را راجع به هندوستان و علمای قدیم و جدیدِ هند و اوضاع سیاسی آن جا ستوده است. ضیافتِ باشکوهی که حکمت به مناسبت پایان سفارت توروایانا در هند، برپا داشته بود، نشانة احترام او به شخصیت علمی و فرهنگی توروایاناست. توروایانا، افزون بر فارسی و پشتو ، انگلیسی و فرانسه و عربی و ترکی نیز می دانست. وی در ۱۳۴۴ ش در نیوجرسی درگذشت.
آثار
...
نجیب الله، متخلص به توروایانا، در ۱۲۸۱ ش /۱۳۲۰ در جلال آباد به دنیا آمد. وی از نوادگان امیر دوست محمدخان، بنیانگذار سلسلة شاهان و امیرانِ محمدزائی در افغانستان ، بود. پدرش، محمدیونس، در روزگار امیرحبیب الله، پادشاه افغانستان، سرهنگ بود و در عهد سلطنت امیرامان الله، ریاست شهرداری کابل را بر عهده داشت. مادرش، هاجره، ملقب به اُخت السّراج، دختر امیرعبدالرحمان خان و خواهر امیرحبیب الله خان بود. نجیب الله تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسة امانیّة (لیسة امانی) کابل به پایان رساند. سپس، برای ادامة تحصیل به انگلستان رفت و در رشته حقوق و علوم سیاسی دکتری گرفت و به میهن بازگشت. مدتی به تدریس در دانشگاهِ کابل و خدمت در وزارتِ امورخارجه پرداخت. چندی نیز وزیرِ معارف (آموزش و پرورش) افغانستان بود. در همان دوره به تهران آمد (۲۲ آذر ۱۳۲۷) و از مؤسسات آموزش و علمی دیدار کرد. علی اصغر حکمت در سفر به افغانستان (۱۳۲۶ ش) با نجیب الله خان در وزارتِ معارف ملاقات داشته و در سفرنامه اش از او به نیکی یاد کرده است.
شاعر و نویسنده خوش قریحه
توروایانا از شاعران و نویسندگانِ خوش قریحه، خوش بیان، لطیفه گو، پُرکار و بااستعداد بود. برخی از آثارش در مطبوعاتِ ایران چاپ شده است، از جمله مثنوی «شام هری» با تصویری از توروایانا در مجلة یغما و غزل «افسانة عشّاق» در همان مجله. این غزل در حضور توروایانا در انجمنِ ادبیِ فرهنگستان ایران خوانده شده است. آثار توروایانا بیانگرِ علاقة او به تاریخ و افتخارات باستانیِ میهنش است.
سفارت
توروایانا پس از پایان خدمتش در وزارت معارف، سفیرِ افغانستان در چند کشور خارجی، از جمله هندوستان و ایالات متحدة امریکا ، شد. هم زمان با سفارتِ توروایانا در هند ، علی اصغر حکمت هم سفیر ایران در هند بود. حکمت، که با توروایانا دوستی صمیمانه داشت، وی را مردی بسیار متین و مهربان و ادیب و شعردانی خوش صحبت معرفی کرده و کثرت اطلاعات او را راجع به هندوستان و علمای قدیم و جدیدِ هند و اوضاع سیاسی آن جا ستوده است. ضیافتِ باشکوهی که حکمت به مناسبت پایان سفارت توروایانا در هند، برپا داشته بود، نشانة احترام او به شخصیت علمی و فرهنگی توروایاناست. توروایانا، افزون بر فارسی و پشتو ، انگلیسی و فرانسه و عربی و ترکی نیز می دانست. وی در ۱۳۴۴ ش در نیوجرسی درگذشت.
آثار
...
wikifeqh: نجیب الله_توروایان