نجیب الدین سمرقندی

[ویکی فقه] «ابوحامد محمد بن علی بن عمر سمرقندی» ملقب به «نجیب الدین»، از اطبا و داروشناسان مشهور دوره خوارزمشاهی، معاصر فخر رازی (متوفی ۶۰۶ ق)، طبیب مسلمان و از مردم سمرقند بود. متاسفانه از زندگی او اطلاع کافی در دست نیست.
در اوان حمله مغول زنده بود و در همان گیرودار، در فتنه مغول، در هرات ، در سال ۶۱۹ ق کشته شد. تالیفات بسیاری در زمینه پزشکی و داروشناسی داشت. آثار او در سراسر دنیای اسلام شهرت فراوان یافت، مخصوصا کتاب « الاسباب و العلامات » که از مهمترین کتاب های پزشکی قدیم بوده و دستکم تا پنج قرن از نفوذ بسیاری برخوردار بود. این کتاب درباره بیماری های جزئی و علت ، علامت و علاج آن ها تالیف شده و هیچ یک از بیماری هایی که تا آن زمان شناخته روزگار بود، در آن ناگفته نمانده و درباره درمان هر یک از آن ها خلاصه ای از کتاب های معتبر پزشکان نقل شده بود. وی در تالیف این کتاب در علم پزشکی و درمان، از درمان های بقراط و قانون ابن سینا بهره گرفته است.
آثار
از دیگر آثار وی « الفرق بین الامراض المشکله » است. وی غیر از این دو کتاب آثاری دیگر در طب ، داروشناسی و حفظ الصحه دارد، مانند «اصول التراکیب» یا «اصول ادویه» و «قرابادین»، که در عیون الانباء این کتاب تحت دو عنوان « قرابادین کبیر » و « قرابادین صغیر » آمده است. « الادویه مفرده » درباره دارو، « الاغذیه و الاشربه للاصحاء »، « مداواة و جمع المفاصل » درباره ورم مفاصل و مداوای آن، « قوانین الادویة القلبیة »، « الاطعمة للاصحاء »، « الاطعمة للمرضی »، «مقالة فی کیفیة ترکیب طبقات العین» و « الصناعة » از دیگر آثار ایشان می باشد.
منبع
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.