نثر و شرح مثنوی شریف

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] نثر و شرح مثنوی شریف (گولپینارلی). «نثر و شرح مثنوی شریف»، شرح و توضیح عرفان پژوه و مولوی شناس برجسته و معاصر از کشور ترکیه ، عبدالباقی گولپینارلی بر مثنوی معنوی، به زبان ترکی است که دکتر توفیق سبحانی آن را به زبان فارسی ترجمه کرده است.
این شرح، کامل است و همه شش دفتر مثنوی را در بر می گیرد. در جلد اول، دفترهای اول و دوم و در جلد دوم، دفترهای سوم و چهارم و در جلد سوم، دفترهای پنجم و ششم شرح شده است.«نثر و شرح مثنوی شریف»، شرح موضوعی نیست، بلکه ترتیبی است و در هر جلد، نخست، ابیاتی چند از مثنوی و بعد گزارشی به صورت نثر و سپس شرحی در باره آن عرضه می شود.این شرح، در واقع دو قسمت اساسی دارد:
← گزارش ابیات مثنوی به صورت نثر
شایسته است به نظر شارح در باره مثنوی و مولوی توجه شود؛ زیرا او بر اساس این نظر شرحش را به سامان رسانده است:
← دکان وحدت
مترجم در ترجمه خود تا حد امکان امانت را رعایت کرده است و ترجمه آیات قرآن شریف را بیشتر از ترجمه آقای عبدالمحمد آیتی و گاهی از مرحوم قمشه ای و ترجمه های دیگر نقل کرده است. در مواردی که از ترجمه ها و تفسیرهای دیگر استفاده شده در پاورقی به آن موارد اشاره کرده است. مترجم در چاپ اول اساس کار را متن نیکلسون قرار داده و متن مرحوم گولپینارلی را تابع ترتیب ابیات نیکلسون گرفته بود، ولی در چاپ دوم اساس را مثنوی مورخ ۶۷۷ قونیه قرار داده و ابیات متن مثنوی را با تصحیح مرحوم نیکلسون مطابقت کرده است و بیت شمار مثنوی نیکلسون را به عدد لاتین در سمت چپ و متن مرحوم گولپینارلی را با عدد ایرانی در سمت راست مشخص کرده است و ضمنا صفحات چاپ عکسی مثنوی را در حاشیه راست صفحات در درون مستطیلی نشان داده تا مراجعه و مطابقت سهل تر باشد. مترجم، عنوان های مثنوی را در متن به همان صورت کهن آورده، اما در نثر عبارات آنها را ساده تر و عربی های آنها را ترجمه کرده و اختلاف ابیات دو متن را با پرانتز مشخص کرده است. متن مرحوم گولپینارلی ۱۳ بیت بیشتر از متن مصحح نیکلسون دارد. این ابیات و نثر آنها درون پرانتز قرار گرفته است.
منابع
...

[ویکی نور] نثر و شرح مثنوی شریف (گولپینارلی). نثر و شرح مثنوی شریف، شرح و توضیح عرفان پژوه و مولوی شناس برجسته و معاصر از کشور ترکیه، عبدالباقی گولپینارلی بر مثنوی معنوی، به زبان ترکی است که دکتر توفیق هاشم پور سبحانی آن را به زبان فارسی ترجمه کرده است. این شرح، کامل است و همه شش دفتر مثنوی را در بر می گیرد. در جلد اول، دفترهای اول و دوم و در جلد دوم، دفترهای سوم و چهارم و در جلد سوم، دفترهای پنجم و ششم شرح شده است.
«نثر و شرح مثنوی شریف»، شرح موضوعی نیست، بلکه ترتیبی است و در هر جلد، نخست، ابیاتی چند از مثنوی و بعد گزارشی به صورت نثر و سپس شرحی در باره آن عرضه می شود.
این شرح، در واقع دو قسمت اساسی دارد:
بنا بر نظر شارح، «مولویّه» برای هیجده بیت آغازین مثنوی که شخصا از طرف مولانا تحریر یافته، اهمیت زیادی قایلند. به نظر آنان خلاصه تمام مثنوی در این ابیات است. مولوی در این بیت ها می گوید: از روزی که مرا از نیزار بریده اند، همه از ناله های من به فغان آمده اند. البته هرکس از موطن خود جدا افتد، در آرزوی رسیدن به موطن اصلی می سوزد. من در هر محفلی گریستم و نالیدم، با همه طرح دوستی ریختم، اما هرکس از دید خود با من انیس شد و اسرار درون مرا جستجو نکرد.
مولانا می گوید: آتش عشق در نی افتاده است. همدمی چون نی که هم زهر و هم پادزهر باشد، نمی توان یافت. نی از راه های پرخون سخن می گوید و حکایت عشق مجنون را برملا می سازد و سپس می فرماید: خام، حال پخته را درنمی یابد، پس سخن را باید کوتاه کرد و با این بیت، دیباچه هیجده بیتی را به پایان می رساند.

پیشنهاد کاربران

بپرس