نبرد موصل

نبرد موصل (۲۰۱۶–۲۰۱۷). نبرد موصل یا آزادسازی موصل عملیاتی مشترک از سوی نیروهای دولت عراق با نیروهای حشد الشعبی و شبه نظامیان متحد کردستان عراق و نیروهای بین المللی بود که برای بازپس گیری موصل از سیطره داعش، [ ۲] [ ۳] [ ۴] که شهر را در ژوئن ۲۰۱۴ تسخیر کرده بودند، [ ۵] انجام شد. دو بار پیش در سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ اقدام به مداخله نظامی علیه داعش برای بازپس گیری موصل شده بود. موصل مرکز استان نینوا و دومین شهر بزرگ عراق است. این عملیات با نام «نینوا، ما می آییم» ( به عربی: قادمون یا نینوى ) [ ۶] [ ۷] در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۶ در حالی آغاز شد که نیروهای متحد، مناطق تحت کنترل داعش را در استان نینوا محاصره کردند[ ۸] [ ۹] [ ۱۰] و سپس همراه با نیروهای پیشمرگ به حمله به داعش در سه جبهه خارج از موصل پرداختند. [ ۱۱] نیروهای عراقی از ۱۹ فوریه ۲۰۱۷ بازپس گیری موصل را آغاز کردند[ ۱۲] و بخش های زیادی از آن را آزاد کردند. [ ۱۳] [ ۱۴] نخست وزیر عراق در ۹ ژوئیه ۲۰۱۷ به صورت رسمی آزادی موصل را اعلام کرد، [ ۱۵] [ ۱۶] [ ۱۷] با این وجود به گفته سازمان ملل متحد هنوز حدود ۳۰۰۰ غیرنظامی در موصل گرفتار داعش بودند. [ ۱۸]
در این عملیات، نیروهای عراق شامل ارتش، بسیج مردمی عراق، پیشمرگ، پلیس اتحادیه، نیروهای عشایری و محلی و یگان های نیروهای سازمان مبارزه با تروریسم حضور دارند. نفرات نیروهای گوناگون عراقی حاضر به شرکت در این عملیات حدود ۳۰ هزار نفر برآورد شده است.
تخمین زده شده که بین ۳۵۰۰ تا ۴۵۰۰ نفر از عناصر داعش و بیش از یک میلیون غیرنظامی در موصل حضور دارند. [ ۱۹]
مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق دربارهٔ اهمیت عملیات موصل گفت: «این نخستین بار است که خون کردها و عرب ها در مبارزه با داعش باهم درمی آمیزد. »[ ۲۰]
• ۱۷ اکتبر ۲۰۱۶—در اولین ساعات عملیات، نیروهای مسلح عراق و دیگر یگان ها موفق شدند تا فاصله ۶ کیلومتری جنوب موصل پیشروی کنند و روستاهای ( نایف، نجمه، العدل ) و تپه تاریخی نمرود از اشغال داعش درآمدند، همچنین ارتباط تلفن های همراه که از مدت ها قبل توسط داعش قطع شده بود مجدداً در موصل برقرار شد. [ ۲۱]
• ۱۹ اکتبر—نیروهای مشترک ضمن تصرف روستاهای «بیجوانیه» و «سرت» در شمال منطقه «قیاره» و نیز منطقه جنوب غربی شهرستان «حمدانیه» حدود ۱۰۰ چاه نفت را در این مناطق از اشغال داعش خارج کنند. یگان های پلیس فدرال عراق هم از زمان آغاز عملیات تاکنون موفق شدند ۳۵۲ کیلومتر مربع را در جنوب موصل از وجود عناصر داعش و تله های انفجاری پاکسازی کنند.
• ۲۰ اکتبر—در ادامه پیشروی های هر روز به سمت موصل، نیروهای عراقی موفق شدند روستاهای ( الزویه، شامی، خربه حدید و بیضاء ) را محورهای جنوبی و جنوب غربی منطقه موصل به کنترل خود درآورند. نیروهای پیشمرگه نیز ۹ روستا را در محور «خازر» در شرق موصل به طور کامل از داعش پس گرفتند. [ ۲۲]
• ۲۲ اکتبر—نیروهای ارتش عراق وارد مرکز فرمانداری «حمدانیه» شدند و ساختمان های بیمارستان الحمدانیه و فرمانداری را از کنترل نیروهای داعش خارج و پرچم ملی عراق را بر فراز آن برافراشتند. این نیروها در حال پیشروی به طرف مناطق «تلکیف» و «الشوره» هستند. [ ۲۳]
• ۲۳ اکتبر—یگان های شرکت کننده در عملیات فتح موصل بیش از ۱۰۰ کیلومتر در محور جنوبی موصل پیشروی کرده و از محور شمال نیز وارد شهرک «تل کیف» در فاصله ۵ کیلومتری شهر موصل شدند. [ ۲۴] [ ۲۵]
• ۲۸ اکتبر—نیروهای چندگانه ارتش عراق، بسیج مردمی، پیشمرگه و ائتلاف آمریکا در چند روز گذشته توانستند ضمن از بین بردن بسیاری از عناصر داعش در درگیری های گوناگون در شهرها و روستاها و مناطق منتهی به موصل، سه شهر «الحمدانیه»، «برطله» و «بعشیقه» را در شرق موصل از داعش پس بگیرند و در نزدیکی موصل برای آغاز مرحله سوم عملیات مستقر شوند. این نیروها از آغاز نبرد موصل تاکنون بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر مربع را تحت کنترل خود درآورده و دو شهر «شوره» و «حمام العلیل» را نیز محاصره کردند. [ ۲۶]
• ۲۹ اکتبر - - حیدر عبادی بیان داشت که نبرد موصل ادامه دارد و «مطلقاً توقفی در عملیات اجرا نمی شود». [ ۲۷]
• ۳۰ اکتبر—در دومین هفته از آغاز عملیات موصل، نخستین نیروهای مسلح عراق وارد منطقه «الکرامه» و «زوایا» در جنوب شرق شهر موصل شدند. با ورود این نیروها به داخل شهر، عملیات موصل وارد مرحله حساس جنگ خیابانی و تن به تن شد. نیروهای بسیج مردمی عراق ( الحشد الشعبی ) نیز از محور جنوب غربی موصل برای تصرف شهر ترکمن نشین تلعفر در حال پیشروی هستند. با کنترل این شهر و مناطق اطراف آن ارتباط جنگجویان داعش به طرف مرز سوریه و ترکیه قطع و راه فرار آنان به خارج از منطقه بسته می شود. [ ۲۸] [ ۲۹]
• ۱ نوامبر—نخست وزیر عراق در سفر به استان نینوا و بازدید از یگان های نظامی در مناطق جنگی اعلام کرد: «فقط شمار اندکی نیرو برای داعش در اطراف موصل مانده است و داعشی ها راهی جز تسلیم یا کشته شدن ندارند… من به همه شهروندان در نینوا و مشخصاً در موصل اعلام می کنم دلاوران سر داعش را قطع خواهند کرد و آنان را از همه طرف محاصره خواهند کرد و راه برون رفت و گریزگاهی ندارند… موصل آخرین منطقه ای است که آزاد خواهد شد. داعش در برخی مناطق در اطراف موصل افرادی دارد که مدت زمان زیادی دوام نخواهند آورد. ما به بسیاری از مناطق در داخل موصل نزدیک شده ایم و چیزی نمانده که به این شهر برسیم…»[ ۳۰]
• ۵ نوامبر—خبرگزاری رویترز به نقل از یکی از فرماندهان پلیس عراق اعلام کرد: نیروهای امنیتی عراق که به موازات رود دجله به طرف موصل پیشروی می کنند به «حمام العلیل» در ۲۰ کیلومتری جنوب موصل و آخرین شهر بزرگ پیش از موصل رسیدند و در حال پاکسازی کامل این شهر و مناطق اطراف آن هستند. [ ۳۱] حَمامَ العلیل شهرکی بود که در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۶ میان اهالی آن و داعشیان درگیری هایی رخ داد و اهالی آن «پرچم عراق را بر بام خانه هایش برافراشتند». [ ۳۲]
• ۷ نوامبر—نیروهای پیشمرگه توانستند با هماهنگی فرماندهی نیروهای مسلح عراق و پشتیبانی جنگنده های ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا، شهر «بعشیقه» در شرق موصل را مجدداً به تصرف خود درآورند. ( این شهر در روزهای اولیه عملیات توسط شبه نظامیان کرد پیشمرگه آزاد شد ولی داعش توانسته بود با حمله کنترل دوباره شهر را بدست بگیرد ) [ ۳۳]
• ۸ نوامبر—در ۴مین هفته از آغاز عملیات موصل منابع خبری و اطلاعاتی گوناگون از فرار ابوبکر بغدادی رهبر داعش از موصل خبر دادند. چند روز پیش هم، بوریس جانسون وزیر امور خارجه بریتانیا گفته بود: «سازمان اطلاعات ما به این نتیجه دست یافته که ابوبکر بغدادی موصل را ترک کرده است، اما همچنان برای دعوت از مردم برای شرکت در عملیات موصل به وسیله اینترنت تلاش می کند. »