نبرد رودخانه اولای ( انگلیسی: Battle of Ulai ) ( که در دوران معاصر کرخا یا رودخانه کرخه نامیده می شود ) ، همچنین به عنوان نبرد تیل - توبا یا نبرد تولیز شناخته می شود، در سال ۶۵۳ قبل از میلاد، بین امپراتوری آشور به رهبری آشوربانی پال به پادشاهی عیلام که متحد بابل بود، حمله کرد. نتیجه، پیروزی قاطع آشوریان بود. تمتی هومبان اینشوشینک یکم پادشاه عیلام و پسرش تاماریتو در این جنگ کشته شدند.
تحت فرمانروایی تیگلات - پیلسر سوم ( ۷۴۴–۲۷ پ. م ) تا آشور - اوبالیت دوم ( ۶۱۱ پ. م ) آشور برای حفظ کنترل نزدیکترین همسایه خود بابل تلاش کرد. در شورشی علیه حکومت سناخریب ( ۶۸۱–۷۰۴ ) در بابل، موشزیب - مردوک کلدانی تاج و تخت را به دست گرفت و ائتلافی متشکل از کلدانیان، آرامی ها، ایلامی ها و بابلی ها تشکیل داد و در سال ۶۹۱ در نزدیکی شهر هلول به نبرد رفت. ائتلاف شکست خورد و سناخریب لشکرکشی ۱۵ ماهه را علیه بابل آغاز کرد و کاخ ها را غارت کرد و معابد را به آتش کشید. پسر سناخریب، اسرحدون ( ۶۸۰–۶۹ ) تلاش کرد تا بابل را بازسازی کند و خود را به عنوان پادشاه تثبیت کند. جانشینان او آشوربانیپال ( ۲۷–۶۶۸ ) بود که کنترل نینوا را به دست گرفت و شمش - شوم - اوکین که مدعی سلطنت در بابل بود و به بازسازی آن ادامه داد. در حالی که بابل از نظر فنی مستقل از آشور بود، مکاتبات بین دو برادر نشان می دهد که آشوربانیپال بابل را به عنوان یک دولت تابعه می دید و بر آن کنترل داشت. البته شمش - شوم - اوکین در پی فرصتی برای شورش علیه برادر بود.
چند سال قبل، تمتی هومبان اینشوشینک یکم ( یا تئومن، ۶۶۴–۶۵۳ پ. م ) ، دشمن شناخته شده آشور، تاج و تخت ایلام را غصب کرده بود و پسران اورتاکی را مجبور به فرار به نینوا، پایتخت آشور، کرد. تئومن خواستار استرداد آنها شد، اما آشوربانیپال نپذیرفت. تئومن در حدود سال ۶۷۵ قبل از میلاد لشکرکشی را علیه ناید مردوک، فرمانروای دست نشانده آشور در سیلند آغاز کرد. پس از بیرون راندن آشوریان، تئومن نابو - وسلیم را در اور بر تخت سلطنت نشاند.
تئومن، نابو - اوسالیم و شمش - شوم - اوکین همگی یک ائتلاف تشکیل دادند و علیه آشوربانیپال لشکرکشی کردند و از نیروهای او در سواحل رودخانه اولای شکست خوردند. تئومن در نبرد کشته شد و سرش را به نینوا بردند و در دربار آشوربانیپال به نمایش گذاشتند. آشوربانیپال لشکرکشی ۴ ساله علیه بابل آغاز کرد و کندلانو را به جای برادرش بر تخت سلطنت نشاند. شوش، پایتخت ایلام در سال ۶۴۷ قبل از میلاد غارت شد و ایلام هرگز نتوانست قدرت خود را بازیابد تا اینکه یک قرن بعد هخامنشیان آن را فتح کردند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتحت فرمانروایی تیگلات - پیلسر سوم ( ۷۴۴–۲۷ پ. م ) تا آشور - اوبالیت دوم ( ۶۱۱ پ. م ) آشور برای حفظ کنترل نزدیکترین همسایه خود بابل تلاش کرد. در شورشی علیه حکومت سناخریب ( ۶۸۱–۷۰۴ ) در بابل، موشزیب - مردوک کلدانی تاج و تخت را به دست گرفت و ائتلافی متشکل از کلدانیان، آرامی ها، ایلامی ها و بابلی ها تشکیل داد و در سال ۶۹۱ در نزدیکی شهر هلول به نبرد رفت. ائتلاف شکست خورد و سناخریب لشکرکشی ۱۵ ماهه را علیه بابل آغاز کرد و کاخ ها را غارت کرد و معابد را به آتش کشید. پسر سناخریب، اسرحدون ( ۶۸۰–۶۹ ) تلاش کرد تا بابل را بازسازی کند و خود را به عنوان پادشاه تثبیت کند. جانشینان او آشوربانیپال ( ۲۷–۶۶۸ ) بود که کنترل نینوا را به دست گرفت و شمش - شوم - اوکین که مدعی سلطنت در بابل بود و به بازسازی آن ادامه داد. در حالی که بابل از نظر فنی مستقل از آشور بود، مکاتبات بین دو برادر نشان می دهد که آشوربانیپال بابل را به عنوان یک دولت تابعه می دید و بر آن کنترل داشت. البته شمش - شوم - اوکین در پی فرصتی برای شورش علیه برادر بود.
چند سال قبل، تمتی هومبان اینشوشینک یکم ( یا تئومن، ۶۶۴–۶۵۳ پ. م ) ، دشمن شناخته شده آشور، تاج و تخت ایلام را غصب کرده بود و پسران اورتاکی را مجبور به فرار به نینوا، پایتخت آشور، کرد. تئومن خواستار استرداد آنها شد، اما آشوربانیپال نپذیرفت. تئومن در حدود سال ۶۷۵ قبل از میلاد لشکرکشی را علیه ناید مردوک، فرمانروای دست نشانده آشور در سیلند آغاز کرد. پس از بیرون راندن آشوریان، تئومن نابو - وسلیم را در اور بر تخت سلطنت نشاند.
تئومن، نابو - اوسالیم و شمش - شوم - اوکین همگی یک ائتلاف تشکیل دادند و علیه آشوربانیپال لشکرکشی کردند و از نیروهای او در سواحل رودخانه اولای شکست خوردند. تئومن در نبرد کشته شد و سرش را به نینوا بردند و در دربار آشوربانیپال به نمایش گذاشتند. آشوربانیپال لشکرکشی ۴ ساله علیه بابل آغاز کرد و کندلانو را به جای برادرش بر تخت سلطنت نشاند. شوش، پایتخت ایلام در سال ۶۴۷ قبل از میلاد غارت شد و ایلام هرگز نتوانست قدرت خود را بازیابد تا اینکه یک قرن بعد هخامنشیان آن را فتح کردند.
wiki: نبرد اولای