ناپایداری ریلی–تیلور

ناپایداری ریلی–تیلور ( انگلیسی: Rayleigh–Taylor instability ) که به اختصار ناپایداری RT نیز نامیده می شود، عبارت از ناپایداری یک ماده میانجی میان دو سیال با چگالی مختلف است و زمانی روی می دهد که سیال سبک تر به سیال سنگین تر فشار می آورد. این ناپایداری به نام جان ویلیام استرات، سومین بارون ریلی و جی آی تیلور نام گذاری شده است.
رفتار آب معلق بر روی نفت در گرانش زمین، ابرهای قارچی مانند ابرهای تشکیل شده در فوران آتشفشانی و انفجارهای هسته ای اتمسفری، انفجارهای ابرنواختری که در آن گاز هسته در حال انبساط به گاز پوسته متراکم تر تبدیل می شود، ناپایداری در راکتورهای هم جوشی پلاسما و هم جوشی محصورسازی اینرسی از نمونه های ناپایداری ریلی–تیلور به شمار می روند.
ناپایداری ریلی–تیلور نه تنها در بسیاری از نمونه های زمینی مانند گنبد نمکی تا وارونگی دما، بلکه در اخترفیزیک و الکتروهیدرودینامیک نیز مشهود است. برای نمونه، ساختار این ناپایداری در سحابی خرچنگ آشکار است که در آن سحابی در حال گسترش باد تپ اختر توسط تپنده خرچنگ، در حال جارو کردن مواد پرتاب شده از انفجار ابرنواختر در ۱۰۰۰ سال پیش است. ناپایداری ریلی–تیلور اخیراً در جو بیرونی یا تاج ستاره ای خورشید نیز کشف شده است، هنگامی که یک زبانه خورشیدی نسبتاً چگال، بر روی حباب پلاسما با چگالی کمتری قرار دارد. این مورد شبیه ناپایداری های ریلی–تیلور مدل سازی شده مغناطیسی است.
بسیاری از مردم با نگاه کردن به لامپ لاوا شاهد ناپایداری ریلی–تیلور بوده اند، اگرچه برخی ممکن است ادعا کنند که در صورت دقت بیشتر، این پدیده به دلیل گرم شدن فعال لایه سیال در پایین لامپ، به عنوان نمونه ای از همرفت ریلی–بنارد محسوب می شود.