نادره

نادره (شاعر). نادره ( به ازبکی: Nodira ) ( ۱۷۹۲—۱۸۴۲ ) با نام اصلی ماهلَر - آئیم از شاعران پارسی گوی و ترکی گوی آسیای میانه بود. وی در سروده های فارسی خود بیشتر مکنونه و در سروده های ترکی جغتایی معمولاً نادره و کامله تخلص می کرد.
وی در خانواده رحمان قلبی، حاکم اَندیجان به دنیا آمد و بعدها همسر عمرخان امیری، شاعر و حاکم خوقَند شد. [ ۱] نادره از زمان کودکی با آثار سرایندگان دیرین پارسی و ترکی از جمله حافظ، فضولی، نوایی و بیدل آشنا شد و به آموختن آن ها پرداخت.
پس از درگذشت همسرش، پسر چهارده ساله او، محمد علی خان، امیر خوقند شد ولی سررشته کارها در دست نادره بود. چندی بعد نصرالله امیر بخارا ( ۱۸۶۰–۱۸۲۶ م ) از امرای ستمگر بخارا و معروف به «قصاب» درصدد تصرف خوقند برآمد. نادره که از نیت نصراللَّه باخبر شد پنهانی مردم فَرغانه را علیه او برانگیخت. نصراللَّه به دخالت نادره پی برد، از اینرو به خوقند حمله کرد و نادره و امیر محمدعلی خان و درباریانش را به قتل رساند. نادره در مدت سی سال حکمرانی، بسیاری از شاعران، دانشمندان، هنرمندان و صنعتگران را به دربار خود گرد آورد و بازارها، مدارس، مساجد و کاروانسراهای متعددی ساخت.
برای یادبود نادره آرامگاهی به نام آرامگاه مادر خان در خوقند برپا شد. [ ۲] نادره صاحب «دیوان» فارسی و جغتایی است. دیوان او فراگیر بیش از ۱۰ هزار بیت است که بیشترین آن را غزل تشکیل می دهد. دیوان کامل او در سال ۱۹۶۳ در تاشکند منتشر شده است.
نادره پس از درگذشت شوهرش، امیر عمرخان، والی خوقند دستور تهیه دیوانش را داد، که این دیوان با خط نستعلیق جعلی در کاغذ خوقندی و در ۱۳۲ صفحه است، که در مقدّمه آن شاعر دلیل تهیه و تدوین و انتخاب «مکنونه» را به عنوان تخلّص خود این گونه می آورد: «در این مثبت منکوهه مستوره مرغوبه او و عفیفه دلپذیر محبوبه پرده عفّت و سلطنت پناهی، سایه پرورد خیمه حشمت و پادشاهی، گوهر محیط نسب و کمال، دُرّ نایاب صدف عزّت و اقبال، در شیوه فقراپروری مسلّمه خاص و عام، در ادراک و مشق اشعار دلپذیر ضعیفه ای ( بود ) بهتر از هزار مرد خردمند، اوصاف حمیده و خصلت های نکوی او از حد افزون و از شمار بیرون بود. لیکن این غلام نمک خوار را از آن مستوره حرم عفّت از این بسیار سخن گفتن از ادب دور بود، مختصر نمودیم. خلاصه الکلام، آن تاج النسا مخدَّره پرده عزّت و الا، گاهی به حسب خوشی اوقات از غزل های بسیار جمع گردیده، به فرمان عالی و آن اشعار در این مجموعه جمع نموده شد… به صواب دید غلامان معنی پسند و خادمان فطرت بلند تخلّص آن گوهر مستورة صدف عفّت و جهان پناهی مکنونه مقرّر و معیّن گردید.

نادره (هنرپیشه هندی). نادره ( انگلیسی: Nadira; ۵ دسامبر ۱۹۳۲ – ۹ فوریهٔ ۲۰۰۶ ) یک هنرپیشه عراقی الاصل اهل هند بود.
از فیلم ها یا برنامه های تلویزیونی که وی در آن نقش داشته است می توان به آمر اکبر آنتونی، پاکیزه، جنون، آقای ۴۲۰، آرزو، غرور، صیاد، عشق زور ندارد، جولی، آنجا که عشق یافت می شود، به خاطر شما، من عاشق بهار هستم، بمبئی تاکی، آشانتی، قلب من و گورو اشاره کرد.