ناحیه مقدسه

[ویکی فقه] ناحیه مقدسه منطقۀ سکونت امام عسکری (علیه السّلام) و امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و وابستگان به آن ها است.
ناحیه در لغت، به معنای جانب و جمع آن، نواحی است. در غیبت صغرا از حضرت مهدی (علیه السّلام) به این واژه تعبیر شده است.
کاربردهای ناحیه
گاهی نیز از آن حضرت و نایب خاص او با تعبیر ناحیه یاد شده است. این اصطلاح، همانند برخی لقب های حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، کنایه از آن حضرت به کار رفته و در بیشتر موارد برای تقیه استفاده شده است. این کلمه، بیشتر در کلام کسانی که به آن حضرت توقیع نوشته و پاسخ دریافت کرده اند، ذکر شده است؛ اگرچه در برخی بیانات نورانی حضرت مهدی (علیه السّلام) نیز این کلمه به کار رفته است. اربلی آن را رمزی بین شیعیان و آن حضرت و اطرافیان نزدیک او دانسته، می نویسد:«... و یلقب بالحجة و القائم و المهدی و الخلف الصالح و صاحب الزمان، و الصاحب و کانت الشیعة فی غیبته الاولی تعبر عنه و عن جنبته بالناحیة المقدسة و کان ذلک رمزا بین الشیعة یعرفونه به.»... و آن حضرت، ملقب است به حجت و قائم و مهدی و خلف صالح و صاحب الزمان و صاحب . و شیعه از آن حضرت در دوران غیبت صغرا به ناحیۀ مقدسه تعبیر می کرده و این، رمزی بود که شیعیان آن حضرت را با آن می شناختند.
عناوین مرتبط
نواب خاص ، توقیع .

[ویکی شیعه] ناحیه مقدسه به معنای جهت یا مکان مقدس، اصطلاحی رمزگونه است که شیعیان از نیمه اول قرن سوم هجری تا پایان غیبت صغری (۳۲۹ق) برای اشاره به امامین عسکریین و امام مهدی(ع) و یا برای اشاره به نائبان خاص استفاده می کردند. در بسیاری از توقیعات این سه امام(ع) از همین اصطلاح برای اشاره به امام استفاده شده است. دو زیارت نامه از زیارت نامه های امام حسین(ع) نیز به این نام است.
ناحیه مقدسه به معنای جهت یا مکان مقدس اصطلاحی است که از نیمه اوّل قرن سوم هجری همزمان با امامت امام هادی(ع) تا پایان غیبت صغری (۳۲۹ق) به خاطر شرایط سخت سیاسی - اجتماعی شیعیان و محدودیت هایی که خلفای بنی عباس در روابط اجتماعی امامین عسکریین ایجاد کرده بودند، توسط شیعیان استفاده می شد. شیعیان در این زمان برای نقل مطالب از امام هادی(ع)، امام حسن عسکری(ع) و امام مهدی(عج) یا گفتگو درباره آنان، این اصطلاح را به جای نام امام به کار می بردند؛ به همین دلیل، استفاده شیعیان از این اصطلاح برای اشاره به امام مهدی(ع) یا نائبان خاصّ ایشان را به دلیل شرایط تقیه دانسته اند. این واژه در دوران غیبت صغری به عنوان یکی از القاب امام مهدی(ع) به کار رفته است. ابوالحسن اربلی واژه ناحیه مقدسه را عنوان رمزی بین شیعیان می داند که با آن امام دوازدهم را می شناختند.
واژه ناحیه مقدسه در سخن کسانی که به امامین عسکریین(ع) و امام مهدی(ع) نامه نوشته اند و جواب دریافت کرده اند (توقیع)، استعمال شده است. در جوامع روایی شیعه، توقیعاتی نقل شده است که به «ناحیه مقدسه» نوشته یا از ناحیه مقدسه نامه ای دریافت شده اند. علامه مجلسی کتابی با عنوان توقیعات ناحیه مقدسه جمع آوری کرده که در آن توقیع های (نامه های) صادر شده از طرف امام زمان(ع) به شیعیان وجود دارد.