مین زمینی

مین ( به فرانسوی: mine ) مقداری مواد منفجره یا ماده دیگری است که در محفظه ای فلزی، چوبی یا پلاستیکی در اندازه های گوناگون قرار دارد و برای نابودی خودروها یا کشتی ها یا قایق ها و آسیب زدن به آنان و زخمی کردن افراد به کار می رود.
بر اساس تعریف مندرج در پیمان اتاوا مین هر وسیله ای است که روی سطح زمین یا زیر خاک قرار می گیرد و طوری طراحی شده که در اثر حضور، نزدیکی یا با تماس یک فرد منفجر شود. [ ۱]
در حال حاضر ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون مین در جهان کار گذاشته شده که ۴ میلیون آن باقی مانده جنگ جهانی دوم است و ۲۳۰ میلیون مین نیز در انبار های نظامی وجود دارد. سرعت مین گذاری ۴ برابر بیش از سرعت خنثی سازی مین ها است و گردآوری مین های کارگذاشته شده کنونی به ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه و هزار سال زمان نیاز دارد. [ ۲]
استفاده از مین به عنوان یک تاکتیک نظامی بسیار بحث برانگیز است. مین ها تفاوتی بین نظامیان و غیرنظامیان قائل نیستند و پس از پایان درگیری هم همچنان خطرناک باقی مانده و زمین ها را تا مدتها گذرناپذیر و غیرقابل استفاده می کنند. در بسیاری از موارد هم مکان دقیق مین گذاری مشخص نیست و این کار مین روبی را دشوار و آهسته می کند. این خطرات باعث شده تا مناطق دارای زمین های مین گذاری شده با مشکلات بزرگی در زمینه سکونت مجدد، کشاورزی و گردشگری روبرو باشند. تلاش بین المللی برای منع کاربرد مین به ویژه مین های ضدنفر در قالب پیمان اتاوا در سال ۱۹۹۷ با نام کامل کنوانسیون ممنوعیت استفاده، تولید، انبار و نقل و انتقال مین های ضد نفر و نابودی آن ها متجلی شده است. تاکنون ۱۵۶ کشور با امضای این پیمان بین المللی پذیرفته اند که از تولید، استفاده، طراحی، ذخیره و تجارت مین های ضد نفر خودداری کنند. در بین کشورهایی که به این پیمان نپیوسته اند سه عضو دائم شورای امنیت؛ چین، روسیه و آمریکا هم قرار دارند. بر اساس گزارش سال ۲۰۱۰ کمپین نظارت بر مین های زمینی ۱۲ کشور چین، کوبا، هند، ایران، میانمار، کره شمالی، کره جنوبی، پاکستان، روسیه، سنگاپور، آمریکا و ویتنام همچنان تولیدکننده مین ضدنفر هستند. البته کشورهای چین، آمریکا، ویتنام و ایران اعلام کرده اند که هم اکنون در حال تولید مین ضد نفر نیستند. [ ۳]
• مین صوتی ( Acoustic mine ) : با امواج منتشرشده از هدف منفجر می شود.
• مین ضد هوابرد ( Anti - airborn mine ) در محل های احتمالی پیاده شدن نیروهای هوابرد کار گذاشته می شود.
• مین ضد نفر ( Antipersonnel mine ) : برای وارد کردن تلفات و ضایعات به افراد پیاده و ناتوان کردن آنان به کار می رود.
• مین ضد تانک ( Antitank mine ) : تانک را از حرکت بازمی دارد یا باعث انهدام آن می شود.
• مین کف نشین ( Bottom mine ) : پس از رها شدن از ناو یا زیردریایی یا هواپیما در کف دریا قرار می گیرد و حسگرهای عمل کننده از نوع مغناطیسی و آوایی و فشاری دارد و برای نابودی شناور سطحی و زیرسطحی به کار می رود.
• مین جهنده ضدنفر ( Bounding mine ) : نوعی مین ضدنفر با خرج کوچک که بدنه مین را به هوا پرتاب کند و در بلندی ۳ یا ۴سانتی متر منفجر می شود و تکه های آن در همه جهت ها پرتاب می شود.
• مین شیمیایی ( Chemical mine ) : دارای مواد شیمیایی سمی برای کشتن افراد یا از کار انداختن یا آلوده کردن وسایل و زمین است.
• مین دورفرمان ( Controlled mine ) : از راه دور هدایت و منفجر می شود.
• مین تأخیری ( Delayed action mine ) : مدتی پس از تحریک شدن منفجر می شود و اغلب پشت سر نیروهای عقب نشینی کننده و برای به ستوه آوردن و انهدام نیروهای تعقیب کننده دشمن به کار می رود.
• مین آموزشی ( Training mine ) : مانند مین جنگی است و ماده منفجره ندارد.
• مین تمرینی ( Drill mine ) : گونه ای مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مانند مین جنگی است و برای تمرین های لجستیکی به کار می شود.
• مین مشقی ( Practice mine ) : نوعی مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مشابه مین جنگی است و ماسوره آن مقدار کمی ماده منفجره کُندشکن یا دودزا دارد.
• مین بی اثر ( Inert mine ) : گونه ای مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مانند مین جنگی است؛ اما همه مواد منفجره و آتش زای آن بی اثر است.
• مین فوگاز ( Fougasse ) : نوعی مین است که بجای مواد منفجره از بنزین استفاده میشود، این مورد در جنگ باعث نابودی فرد فعال کننده مین و لو رفتن موقعیت بقیه گروه میشود.
• مین کلیمور ( Claymore mine )   : نوعی مین ضد نفر است که استفاده ان بر موارد جنگ های شهری استفاده میشود این مین از نوع لیزری یا صودی بوده و درصورت فعال شدن تکه های ضایعات آهن را پرتاب میکند.
• مین مهارشده ( Moored mine ) : با استفاده از لنگر به کف دریا ( در مناطق حساس دریا ) مهار می شود. این مین در ژرفای متناسب با آبخور کشتی ها غوطه ور است و با برخورد بدنه کشتی به آن منفجر می شود.
• مین پخشی ( Scatterable mine ) : هواپیما یا بالگرد یا توپخانه یا خودروها آن را پخش می کنند و در زیر خاک قرار داده نمی شود.