میل به قرائت شاذ

[ویکی فقه] یکی از اسباب پیداشدن قرائت های خلاف قاعده، میل به قرائت شاذ است.
یکی از علل پیداشدن قرائت های شاذ و خلاف قاعده، روحیه افراد غیرمتعارفی بوده است که از طریق مخالفت با روش های معروف و مورد قبول همگان می خواستند شهرتی کسب کنند. عقده های روحی و روانی این افراد سبب شده است تا مقابل روش های شناخته شده به مخالفت آشکار برخیزند و آرای خود را به صورت اعتقادات شاذ و خلاف قاعده عرضه کنند. از جمله آنان، ابوبکر عطار ، محمد بن حسن بن مقسم (۲۶۵ - ۳۵۵ ق) از قاریانی است که در علم نحو نیز دست داشت. وی علاقه مند بود بعضی از کلمات قرآن را برخلاف اجماع اهل فن بخواند؛ در حالی که قرائت او نه ماخذی از طریق نقل داشت و نه وی از شیخ و استادی فراگرفته بود.او در بسیاری از آیات قرآن، کلماتی را از نظر اشتقاق و ماده، برخلاف قرائت معروف قرائت می کرد؛ به طوری که آن کلمه فقط از نظر رسم الخط با آن چه در مصحف ضبط شده بود، منطبق بوده است؛ مثلا کلمه «نجیا» از آیه ۸۰ سوره یوسف را «نجبا» می خوانده است.همچنین قرائت ابن شنبوذ با قرائت غیرمشهور و شاذ و خلاف قاعده موافق بود. او نماز را هماهنگ با آن چه در مصحف ابی بن کعب و مصحف ابن مسعود و آن چه در احادیث ، صحیح دانسته شده است جایز می دانست؛ در حالی که جواز آن، میان فقها اختلافی است.برخی با بررسی شرح حال قاریانی که به قرائت های نادر و خلاف قاعده روی آورده اند، چنین ادعا کرده اند که غالب آنان مردانی دانشمند و فاضل بوده اند که به نسبت موقعیت علمی خود مورد توجه قرار نگرفته و قدر آنان را نشناخته و افراد نالایق و ناشایسته را بر آنان مقدم داشته اند؛ در نتیجه، عقده های روانی، آنان را از سیر در مسیر متعارف بازداشته و به انحراف کشانده و سبب شده است تا آرایی بر خلاف قاعده اختیار کنند.