میرزا حسن کرمانشاهی

[ویکی فقه] میرزا حسن کرمانشاهی، در سال ۱۲۵۰ در کرمانشاه متولد شد. البته بنابر نقلی دیگر تاریخ ولادت وی دقیق روشن نیست؛ اما وفات وی که در هشتاد یا نود سالگی بوده است، تولدش را بین سالهای ۱۲۴۶ـ۱۲۵۶ نشان می دهد. میرزا حسن کرمانشاهی، دوران کودکی و نوجوانی را در کرمانشاه گذراند. دانشهای مقدماتی را از برخی استادان آن دیار فرا گرفت و سپس به تهران مهاجرت کرد. دیری نپایید که وی مدارج علمی را در تهران طی نمود و به مرتبه استادی رسید. مراتب علمی وی، به گونه ای بود که در تدریس پاره ای از علوم، بی نظیر بود. آن چه در زندگی این بزرگوار حائز اهمیت است، کثرت علم، شاگرد پروری و روحیه زهد و قناعت اوست که اعجاب همگان را برانگیخته است.
استاد سید جلال الدین آشتیانی می نویسد:
«از قراری که استادم آقا میرزا احمد آشتیانی می فرمود، آقا میرزا حسن کرمانشاهی مدتی به درس مرحوم حکیم متاله، آقا میرزا حسن نوری، حاضر می شده است».
در خصوص زندگی تحصیلی میرزای کرمانشاهی، از استادان او کمتر نام برده اند که در همین خصوص، می توان پژوهشی در خور توجه انجام داد.
از دیگر استادان وی، می توان به آقا علی نوری و حکیم سید ابوالحسن جلوه زواره ای اشاره کرد.

حکیم کرمانشاهی و شاگرد پروری
مهمترین ویژگی حکیم کرمانشاهی، شاگرد پروری و توان بالای او در تدریس برخی از متون بود که در عصر خود، کسی همپای او نبوده است. بسیاری از بزرگان، در مجلس تدریس او زانوی ادب بر زمین زدند تا از خرمن حکمت و اخلاق او خوشه چینی کنند. آوازه مکتب حکیم کرمانشاهی چنان بود که حتی پس از وفات او، بسیاری از دانشمندان برای درک مکتب حکیم کرمانشاهی، در جست جوی شاگردان او برآمدند تا آن چه را آنان از استاد آموخته بودند، به اینان بیاموزند تا آن جا که وی را رکن انتقال فلسفه به فلاسفه متأخر شمرده اند. شاگردان بسیاری در مکتب میرزا حسن کرمانشاهی درس آموختند که در میان آنان، چهره های شاخصی از دانشمندان عالم تشیع مشاهده می شود.
استاد سید جلال الدین آشتیانی، بزرگترین فیلسوف مشائی معاصر، در پاورقی «شرح بر زاد المسافر» می نویسد:
«آقا میرزاحسن کرمانشاهی، از بزرگترین فلاسفه مشائی در اعصار اخیر که در حکمت ذوقی و فلسفه به سبک ملا صدرا و عرفانیات به سبک محیی الدین و اتباع او، صاحب حظی وافر و در علوم ریاضی و طب متداول قدیم، استاد و در تدریس بعضی از مباحث اسفار، مانند جواهر و اعراض و سفر نفس این کتاب، بی نظیر بود».
استاد سید جلال الدین آشتیانی در جایی دیگر چنین می نگارد:
«همه اساتید عصر، اقرار داشتند که معاصران مرحوم آقا میرزا حسن، مباحث نفس اسفار و امور عامه این کتاب و کتب مشائیه را نمی توانند مانند وی تدریس کنند ».
رکن انتقال فلسفه به طبقات متاخر
میرزا حسن، شاگرد میرزا ابوالحسن جلوه است و از ارکان انتقال فلسفه به طبقات متاخرتر به شمار می رود. وی شاگردان زیادی تربیت کرد که یکی از آنان، فیلسوف فاضل، سید موسی زرآبادی می باشد.

شاگردان
شاگردان حکیم کرمانشاهی عبارتند از:
۱. آقا میرزا احمد آشتیانی.
۲. آقا میرزا مهدی آشتیانی.
۳. آقا شیخ مهدی امیرکلایی.
۴. آقا شیخ محمود مفید.
۵. آقا بزرگ حکیم شهیدی رضوی.
۶. سید ابوالحسن قزوینی.
۷. ابوالحسن میرزای قاجار حیرت.
۸. دکتر سید ابوالفضل معتمد هاشمی.
۹. آقا احمد بن هادی بن محمود بن آقا محمد علی کرمانشاهی.
۱۰. آقا شیخ اسدالله ایزدگشسب گلپایگانی.
۱۱. آقا میرزا حبیب الله ذوالفنون عراقی.
۱۲. آقا میرزا حسن شرف الملک.
۱۳. سید حسین بن سید محمود قمی طباطبایی.
۱۴. آقا شیخ حسین بن هادی رانکوهی لنگرودی.
۱۵. مرحوم حسینقلی مستعان.
۱۶. آقا سید صدر الدین هاطلی کوهپایی اصفهانی.
۱۷. آقا ضیاء الدین دری اصفهانی.
۱۸. حاج ملا عباسعلی کیوان قزوینی.
۱۹. آقا شیخ عبدالنبی کجوری.
۲۰. فاضل بن حسین بن حسن لنکرانی.
۲۱. آقا میرزا فضل الله خان آشتیانی.
۲۲. میرزا لطفعلی صدرالافاظل متخلص به دانش.
۲۳. آقا شیخ محمد بن حبیب الله جولستانی.
۲۴. آقا شیخ محمد بن احمد خندق آبادی کاشانی.
۲۵. سید محمد فاطمی قمی.
۲۶. شیخ محمد تقی آملی.
۲۷. آقا شیخ محمد کاظم تربتی.
۲۸. سید محمد کاظم عصار تهرانی.
۲۹. سید مرتضی لنگرودی.
۳۰. میرزا محمود آشتیانی.
۳۱. سید موسی زرآبادی قزوینی.
۳۲. میرزا هادی خان حائری مازندرانی.
۳۳. آقا سید یعقوب انوار شیرازی.

مشرب فلسفی حکیم کرمانشاهی
...

[ویکی اهل البیت] آن بزرگوار، در سال 1250 در کرمانشاه متولد شد.
البته بنابر نقلی دیگر تاریخ ولادت وی دقیق روشن نیست؛ اما وفات وی که در هشتاد یا نود سالگی بوده است، تولدش را بین سالهای 1246ـ1256 نشان می دهد.
میرزا حسن کرمانشاهی، دوران کودکی و نوجوانی را در کرمانشاه گذراند. دانشهای مقدماتی را از برخی استادان آن دیار فرا گرفت و سپس به تهران مهاجرت کرد.
دیری نپایید که وی مدارج علمی را در تهران طی نمود و به مرتبه استادی رسید. مراتب علمی وی، به گونه ای بود که در تدریس پاره ای از علوم، بی نظیر بود. آن چه در زندگی این بزرگوار حائز اهمیت است، کثرت علم، شاگرد پروری و روحیه زهد و قناعت اوست که اعجاب همگان را برانگیخته است.
استاد سید جلال الدین آشتیانی می نویسد:
«از قراری که استادم آقا میرزا احمد آشتیانی می فرمود، آقا میرزا حسن کرمانشاهی مدتی به درس مرحوم حکیم متاله، آقا میرزا حسن نوری، حاضر می شده است».
در خصوص زندگی تحصیلی میرزای کرمانشاهی، از استادان او کمتر نام برده اند که در همین خصوص، می توان پژوهشی در خور توجه انجام داد.
از دیگر استادان وی، می توان به آقا علی نوری و حکیم سید ابوالحسن جلوه زواره ای اشاره کرد.