[ویکی فقه] میرزا محمدمهدی خان استر آبادی. میرزا محمد مهدی خان استرابادی (د ح ۱۱۷۳ ق) فرزند محمد نصیر، منشی و وقایع نگار نادر شاه افشار. استرابادی، به گفته برخی از نویسندگان معاصرش، در شعر «کوکب» تخلص می کرده است.
استرابادی به روزگار شاه سلطان حسین صفوی منصب باغبانباشی گری داشت و پس از به قدرت رسیدن اشرف افغان در شعبان ۱۱۳۷ ق برای او شعری گفت که بر سکه زدند. وی پس از ورود نادر به اصفهان در ۱۱۴۲ ق/ ۱۷۲۹ م از سوی خود و اهالی استراباد تهنیت نامه ای برای او نگاشت، ولی از متن بر نمی آید که آیا میرزا مهدی در این زمان خود همراه نادر بوده است، یا نه؟ در نوروز (ماه رمضان) همان سال که نادر به فرمانروایی خراسان رسید، میرزا مهدی حکومت او را تهنیت گفت و ظاهرا از همین زمان به بعد ملازم او بوده، و سمت وقایع نگاری و منشیگری وی را بر عهده داشته است. استرابادی خود تصریح کرده که در ذی القعده ۱۱۴۶ در سفر نادر شاه به اصفهان در ملازمت وی بوده است و نیز در محاصره گنجه در ۱۱۴۷ ق شرکت داشت و از او به عنوان منشی یاد شده است. از این پس، بر تقرب و منزلت استرابادی نزد نادر افزوده شد. هنگامی که نادر در شوال ۱۱۴۸ در دشت مغان تاج شاهی بر سر نهاد، استرابادی «منشی دیوان اعلی» بود. نادر شاه دو سه ماه پس از به تخت نشستن، چون مستوفی الممالک برای فارس، عراق، خراسان و آذربایجان برگزید، میرزا مهدی را نیز به مقام منشی الممالکی منصوب کرد.
همراه نادر شاه
استرابادی در لشکرکشی نادر شاه به هندوستان در ۱۱۵۲ ق/ ۱۷۳۹ م همراه وی بود و در مذاکرات خصوصی او و محمد شاه گورکانی حضور داشت و محمد شاه الماس درخشانی به وی هدیه داد که بعدها نادر آن را از او ستاند. به روایت عبدالکریم کشمیری، در ۱۱۵۴ ق میرزا مهدی از سوی نادر شاه مامور ترجمه کتب مقدس یهودیان و مسیحیان به فارسی شد؛ شگفت آنکه استرابادی خود اشاره ای به این موضوع نکرده است. در ۱۱۵۶ ق که نادر شاه در نجف علما را گرد آورد تا مذهب شیعه جعفری را به عنوان مذهب پنجم اسلامی تثبیت کند، میرزا مهدی حاضر بود و وثیقه نامه آن را خود نوشت.
فعالیت های اواخر عمر
گویا استرابادی در اواخر عمر از کارهای دولتی دوری جست و به تکمیل تالیفات خود پرداخت. استرابادی کتابخانه بزرگی شامل کتاب های خطی فارسی، عربی و ترکی و مجموعه مفصلی از خطوط استادان بزرگ خوشنویس در اختیار داشت، چنانکه در روزگار ما هر جا خط میرعماد پیدا شده است، مهر میرزا مهدی خان نیز بر پشت آن به چشم می خورد. استرابادی این کتابخانه را وقف فرزندان خود کرد و در متن «وقف نامه» که جزء منشآت وی به چاپ رسیده، نام بسیاری از کتاب های مشهور آمده است.
آثار
...
استرابادی به روزگار شاه سلطان حسین صفوی منصب باغبانباشی گری داشت و پس از به قدرت رسیدن اشرف افغان در شعبان ۱۱۳۷ ق برای او شعری گفت که بر سکه زدند. وی پس از ورود نادر به اصفهان در ۱۱۴۲ ق/ ۱۷۲۹ م از سوی خود و اهالی استراباد تهنیت نامه ای برای او نگاشت، ولی از متن بر نمی آید که آیا میرزا مهدی در این زمان خود همراه نادر بوده است، یا نه؟ در نوروز (ماه رمضان) همان سال که نادر به فرمانروایی خراسان رسید، میرزا مهدی حکومت او را تهنیت گفت و ظاهرا از همین زمان به بعد ملازم او بوده، و سمت وقایع نگاری و منشیگری وی را بر عهده داشته است. استرابادی خود تصریح کرده که در ذی القعده ۱۱۴۶ در سفر نادر شاه به اصفهان در ملازمت وی بوده است و نیز در محاصره گنجه در ۱۱۴۷ ق شرکت داشت و از او به عنوان منشی یاد شده است. از این پس، بر تقرب و منزلت استرابادی نزد نادر افزوده شد. هنگامی که نادر در شوال ۱۱۴۸ در دشت مغان تاج شاهی بر سر نهاد، استرابادی «منشی دیوان اعلی» بود. نادر شاه دو سه ماه پس از به تخت نشستن، چون مستوفی الممالک برای فارس، عراق، خراسان و آذربایجان برگزید، میرزا مهدی را نیز به مقام منشی الممالکی منصوب کرد.
همراه نادر شاه
استرابادی در لشکرکشی نادر شاه به هندوستان در ۱۱۵۲ ق/ ۱۷۳۹ م همراه وی بود و در مذاکرات خصوصی او و محمد شاه گورکانی حضور داشت و محمد شاه الماس درخشانی به وی هدیه داد که بعدها نادر آن را از او ستاند. به روایت عبدالکریم کشمیری، در ۱۱۵۴ ق میرزا مهدی از سوی نادر شاه مامور ترجمه کتب مقدس یهودیان و مسیحیان به فارسی شد؛ شگفت آنکه استرابادی خود اشاره ای به این موضوع نکرده است. در ۱۱۵۶ ق که نادر شاه در نجف علما را گرد آورد تا مذهب شیعه جعفری را به عنوان مذهب پنجم اسلامی تثبیت کند، میرزا مهدی حاضر بود و وثیقه نامه آن را خود نوشت.
فعالیت های اواخر عمر
گویا استرابادی در اواخر عمر از کارهای دولتی دوری جست و به تکمیل تالیفات خود پرداخت. استرابادی کتابخانه بزرگی شامل کتاب های خطی فارسی، عربی و ترکی و مجموعه مفصلی از خطوط استادان بزرگ خوشنویس در اختیار داشت، چنانکه در روزگار ما هر جا خط میرعماد پیدا شده است، مهر میرزا مهدی خان نیز بر پشت آن به چشم می خورد. استرابادی این کتابخانه را وقف فرزندان خود کرد و در متن «وقف نامه» که جزء منشآت وی به چاپ رسیده، نام بسیاری از کتاب های مشهور آمده است.
آثار
...
wikifeqh: میرزا_محمدمهدی_خان_استر_آبادی