[ویکی فقه] میرزا محمدتقی مستوفی الممالک آشتیانی. محمدتقی مستوفی فرزند هاشم خان آشتیانی، از رجال سیاسی سرشناس در اوائل سلطنت فتحعلی شاه قاجار بود.
"میرزا محمدتقی آشتیانی" پسر "هاشم خان" پسر "آقا محسن آشتیانی" که در اوائل سلطنت"فتحعلی شاه" وارد خدمت استیفا (عضو وزارت دارایی) شد و در این زمان "حاج محمدحسین خان اصفهانی مستوفی الممالک" یعنی وزیر دارایی بود. "میرزا محمدتقی" به تدریج ترقی نمود و عنوانی پیدا کرد و در جنگی که در سال ۱۲۳۷ق میان "ایران" و "عثمانی" درگرفت و غلبه با لشگر ایران شد. میرزامحمد تقی برای مصالحه مامور شده و به ارزنة الروم رفت و چندی بعد از طرف فتحعلی شاه به لقب قوام الدوله رسید.
وزارت محمدتقی مستوفی
در سال ۱۲۶۲ به جای "منوچهر خان معتمدالدوله" به وزارت و پیشکاری "فیروزمیرزا فرمانفرما" والی فارس تعیین شده و روانه شیراز شد. وزارت او چند ماهی بیش به طول نینجامید که به واسطه تغییر ماموریت "فیروزمیرزا" و آمدن "فریدون میرزا" "قوام الدوله" از وزارت استعفا داد و به تهران آمد و به جای وی "میرزاجعفر سوادکوهی" به پیشکاری فارس تعیین شد. چندی نیز به وزارت "بهرام میرزا" برادر "فتحعلی شاه" به کرمانشاه رفت. فرزندش "میرزامحمد مستوفی قوام الدوله" پیشکاری آذربایجان و لقب "قوام الدوله" را از او به ارث برد.
شکست مرو و فضاحت قوام الدوله
وی که زمانی از مستوفیان درجه یک از رجال سرشناس ایران بود، در سال ۱۲۶۵ق. پس از این که "حمزه میرزا" پسر بیست و یک ساله "عباس میرزا نائب السلطنه" از خراسان احضار و به جای او "سلطان مراد میرزا حسام السلطنه" به حکومت خراسان فرستاده شد، در همین سال "حمزه میرزا" به استانداری آذربایجان منصوب شد و میرزا محمدمستوفی آشتیانی نیز به وزارت و پیشکاری وی تعیین شد و در سال ۱۲۶۸ق؛ یعنی در تاریخ شکست فضاحت بار "مرو" در زمان "ناصرالدین شاه" در این سمت بود. در مورد عاقبت قوام الدوله که به عنوان فرمانده لشگر در این جنگ حضور داشت. پس از شکست و رسوایی "مرو" تقریبا تمام کاسه کوزه ها بر سر قوام الدوله شکست او را با یک وضع بسیار فجیع و مفتضحانه ای به تهران وارد کردند و این کار هم بیشتر برای این بود که ناصرالدین شاه می خواست جواهرات و نقدینه ای که خود و پدرش در ماموریت به دست آورده بودند، از او بگیرد از دست رفتن مرو یکی از چهار شهر مهم خراسان و کشته شدن سی چهل هزار سرباز ایرانی به بی آبرویی و ساختن این شعر مذمت آمیز انجامید:آن قوام الدوله کاندر جنگ مرو داد بر باد افسر و دیهیم راوی پس از دادن تقدیمی های لازم به شاه به واسطه مساعی میرزا یوسف مستوفی الممالک از مرگ نجات یافت
بازگشت به سیاست
...
"میرزا محمدتقی آشتیانی" پسر "هاشم خان" پسر "آقا محسن آشتیانی" که در اوائل سلطنت"فتحعلی شاه" وارد خدمت استیفا (عضو وزارت دارایی) شد و در این زمان "حاج محمدحسین خان اصفهانی مستوفی الممالک" یعنی وزیر دارایی بود. "میرزا محمدتقی" به تدریج ترقی نمود و عنوانی پیدا کرد و در جنگی که در سال ۱۲۳۷ق میان "ایران" و "عثمانی" درگرفت و غلبه با لشگر ایران شد. میرزامحمد تقی برای مصالحه مامور شده و به ارزنة الروم رفت و چندی بعد از طرف فتحعلی شاه به لقب قوام الدوله رسید.
وزارت محمدتقی مستوفی
در سال ۱۲۶۲ به جای "منوچهر خان معتمدالدوله" به وزارت و پیشکاری "فیروزمیرزا فرمانفرما" والی فارس تعیین شده و روانه شیراز شد. وزارت او چند ماهی بیش به طول نینجامید که به واسطه تغییر ماموریت "فیروزمیرزا" و آمدن "فریدون میرزا" "قوام الدوله" از وزارت استعفا داد و به تهران آمد و به جای وی "میرزاجعفر سوادکوهی" به پیشکاری فارس تعیین شد. چندی نیز به وزارت "بهرام میرزا" برادر "فتحعلی شاه" به کرمانشاه رفت. فرزندش "میرزامحمد مستوفی قوام الدوله" پیشکاری آذربایجان و لقب "قوام الدوله" را از او به ارث برد.
شکست مرو و فضاحت قوام الدوله
وی که زمانی از مستوفیان درجه یک از رجال سرشناس ایران بود، در سال ۱۲۶۵ق. پس از این که "حمزه میرزا" پسر بیست و یک ساله "عباس میرزا نائب السلطنه" از خراسان احضار و به جای او "سلطان مراد میرزا حسام السلطنه" به حکومت خراسان فرستاده شد، در همین سال "حمزه میرزا" به استانداری آذربایجان منصوب شد و میرزا محمدمستوفی آشتیانی نیز به وزارت و پیشکاری وی تعیین شد و در سال ۱۲۶۸ق؛ یعنی در تاریخ شکست فضاحت بار "مرو" در زمان "ناصرالدین شاه" در این سمت بود. در مورد عاقبت قوام الدوله که به عنوان فرمانده لشگر در این جنگ حضور داشت. پس از شکست و رسوایی "مرو" تقریبا تمام کاسه کوزه ها بر سر قوام الدوله شکست او را با یک وضع بسیار فجیع و مفتضحانه ای به تهران وارد کردند و این کار هم بیشتر برای این بود که ناصرالدین شاه می خواست جواهرات و نقدینه ای که خود و پدرش در ماموریت به دست آورده بودند، از او بگیرد از دست رفتن مرو یکی از چهار شهر مهم خراسان و کشته شدن سی چهل هزار سرباز ایرانی به بی آبرویی و ساختن این شعر مذمت آمیز انجامید:آن قوام الدوله کاندر جنگ مرو داد بر باد افسر و دیهیم راوی پس از دادن تقدیمی های لازم به شاه به واسطه مساعی میرزا یوسف مستوفی الممالک از مرگ نجات یافت
بازگشت به سیاست
...
wikifeqh: میرزا_محمدتقی_مستوفی الممالک_آشتیانی