میرزا اقاخان کرمانی

میرزا آقاخان کرمانی. میرزا آقاخان کرمانی (۱۲۷۰ـ۱۳۱۴ق)
(شهرت میرزا عبدالحسین خان کرمانی پسر میرزا عبدالرحیم بردسیری) نویسنده و روزنامه نگار اصلاح طلب و آزادی خواه ایرانی. علوم متداول دینی را در زادگاهش فراگرفت و ریاضی، فلسفه و حکمت طبیعی را نیز آموخت. در ۱۳۰۲ق براثر مظالم حاکم کرمان به اصفهان رفت و به خدمت ظل السلطان درآمد و پس از مدتی عازم تهران شد و از آن جا به استانبول رفت و به حلقۀ یاران و هم فکران سیدجمال الدین اسدآبادی پیوست و چندی اندیشۀ اتحاد اسلام را تبلیغ کرد. زبان ترکی و فرانسوی را فرا گرفت و به نگارش مقاله در روزنامۀ اختر و تدریس در مدرسۀ ایرانیان استانبول پرداخت . پس از مدتی اندیشۀ اتحاد اسلام را ترک گفت و به اندیشه های ملّی گرایانه و فرهنگ ایران باستان و مخالفت با اعراب رو آورد و به آیین زردشتی تعلق خاطر نشان داد. پس از ترور ناصرالدین شاه ، دولت عثمانی او را به همراه دوستان هم فکرش شیخ احمد روحی و حاجی میرزا حسن خبیرالملک دستگیر کرد و تحویل دولت ایران داد. به دستور محمدعلی میرزا ولیعهد، هر سه را در تبریز اعدام کردند. از آثارش: هشت بهشت؛ آینۀ سکندری ؛ نامۀ باستان ؛ هفتاد و دو ملت ؛ انشاءالله و ماشاءالله ؛ قهوه خانه سورات ؛ سالارنامۀ منظوم؛ رسالۀ خرید خوزستان؛ ترجمۀ قسمتی از تلماک فنلون، صد خطابه (در انتساب این کتاب به میرزا آقاخان کرمانی تردید است).