میر نوروزی

میر نوروزی نوعی نمایش کمدی گونهٔ ایرانی که ریشه در آیین های کهن داشت و در اولین چهارشنبهٔ هرسال برای شادی همگانی اجرا می شد. [ ۱] میرنوروزی از مراسم وابستهٔ جشن نوروز بود که در ایران مقارن با بهار انجام می دادند. در ایران رسم بود در ایام عید نوروز محض تفریح عمومی و مضحکه فردی عامی و از میان مردم را به عنوان پادشاه یا امیر یا حاکمی موقتی به نام میر نوروزی انتخاب می کردند و فرمانروایان و حکام محلی، برای یک یا چند روز زمام امور شهری را به عهده اش می سپردند. در مدت امارت موقتی میر نوروزی ظاهراً عنان اختیار را به دست وی سپرده و اوامر او را رعایت کرده و لازم الاجرا می دانسته اند. پس از انقضای ایام نوروز پادشاهی او نیز به پایان می رسیده است. از آغاز تا انجام دوره حکومت سپنجی ( حکومت عاریتی ) حق هر گونه خندیدن یا تبسم از میر نوروزی سلب می شد و وظیفهٔ همگان این بود که در صورت مشاهدهٔ کمترین خنده یا تبسم از میر وی را از مقام خلع کنند. بزرگان شهر نیز امکانات گوناگون و شمشیر و خنجر و و انواع وسایل مورد نیاز را در اختیار وی و یارانش می گذارده اند و مردم شهر هم دستورهای میر را که بسیاری از آن ها در جهت فراهم ساختن شادی و نشاط و سرگرمی عموم و خنداندن طبقات مردم صادر می شده، به طیب خاطر اجرا می کرده اند. [ ۲]
اعضای حکومت سپنجی میر عبارت بوده اند از:
• میر یا امیر
• کهن وزیر که مشاور میر بوده و از میان پیرمردان بذله گو و نکته پرداز انتخاب می شده است.
• وزیر دست راست که اوامر عادی و معمولی را برعهده داشته است.
• وزیر دست چپ که مأمور اجرای دستورهای غیرعادی و مضحک بوده است.
• میرزا که سمت منشی گری داشته است.
• مرد گوپال زیوین که همواره کوپالی سیمین در دست داشته و فرمان های میر را به دیگران ابلاغ می کرده است.
• وشکه رن که لباسی از پوست پشمی حیوانات می پوشیده و زنگوله های متعدد به آن می بسته است. این شخص با طنزها و شوخی های گوناگون موجبات خندهٔ دیگران را فراهم می ساخته و جز میر همه را به باد شوخی و مسخره می گرفته است.
• خدمتگزاران و خنجر زنان که لباس دسته اخیر غالباً سرخ رنگ بوده است.
• رامشگران و نوازندگان محلی که در دستگاه امیر به نوازندگی و رامشگری می پرداخته اند.
این رسم هر ساله به صورت نمایشنامهٔ مضحک و نشاط انگیزی برگزار می شده است. [ ۳]